Stranci kontrolišu petinu vrijednosti akcija u Crnoj Gori

Strani investitori posjeduju skoro petinu ili 19,92 odsto ukupne vrijednosti hartija od vrijednosti (HoV) u Crnoj Gori, a najveći vlasnici akcija i obvezica, među prvih deset vlasnika, su iz Austrije, Mađarske, Hrvtske, Srbije i Italije.

To pokazuju podaci iz devetomjesečnog izvještaja Centralnog klirinškog depozitarnog društva (CKDD), u kojem se nalazi katastar svih registrovanih HoV. Izvještaj je objavljen na Montenegroberzi. Prema vlasničkom učešću zatim slijede vlasnici hartija iz Švajcarske, Slovenije, Kipra, Turske i Japana. Prvih deset najvećih vlasnika, među strancima, kontrolišu akcijski kapital nominalno vrijedan 996,68 miliona eura.

Pojedinačno najveći vlasnici HoV Austrijanci i Mađari, prema strukturi, imaju procente vlasništva od 3,96 odsto i 3,66 odsto, dok najmanje učešće, među njih top deset, imaju investitori iz Turske 1,22 odsto i Japana 0,52 odsto.

Iz CKDD su u izvještaju napomenuli da je on napravljen 30. septembra ove godine, prema stanju na individualnim računima vlasnika u toj instituciji, a da u obzir nijesu uzimali zbirne kastodi (tzv. skrivene) račune, zbog nepostojanja adekvatne analitike.

Prema devetomjesečnom izvještaju CKDD, u ovoj instituciji je tokom prvih devet mjeseci obavljeno van berze ukupno 1.776 (netržišna) transfera sa ukupno 543,36 miliona hartija od vrijednosti nominalno vrijednih 788,72 miliona eura.

Blokada ili deblokada hartija na zahtjev nadležnih organa (suda, javnih izvršitelja ili vlasnika) bilo je 418, a vezano za ukupno 516,7 miliona HoV, nominalno vrijednih 774,57 milina eura.

Po osnovu 541 nasljeđa HoV, tokom devet mjeseci 2019.godine, vlasnika je promijenilo 17,78 miliona akcija nominalne vrijednosti 4,78 miliona eura. Bilo je i 98 poklona HoV ukupno 430.931 akcija, nominalno vrijednih 536.751 euro.

Obavljene su tri zaloge (ili ukidanje zaloge) ukupno 5.011.967 akcija, nominalno vrijednih 2,74 miliona eura. Evidentirana su tri preuzimanja ukupno 42.436 akcija nominalno vrijednih 712.475 eura.

U cilju plaćanja carine obavljena su 694 transfera 1,67 miliona HoV nominalno vrijednih 1,67 miliona eura. Porez je plaćen hartijma kroz 14 transfera. Radilo se o ukupno 54.048 HoV nominalno vrijednih 54.048 eura.

Obavljena su dva nenovčana uloga ukupno 1,63 miliona akcija nominalno vrijednih 3,33 miliona eura. Obavljen je jedan transfer sopstvenih akcija nakon isplate 5.000 akcija, nominalno vrijednih 5.660 eura, nesaglasnom akcionaru. Bila su još dva pravna i vanberzanska prenosa vlasništva nad 1.863 HoV, u skladu sa zakonom, nominalno vrijednih 296.469 eura.

Što se tiče slobodnog berzanskog tržišta, CKDD je tokom devet mjeseci 2019. saldirao 1926 obavljenih transakcija sa akcijama, na Montenegroberzi, ukupne tržišne vrijednosti 135,9 hiljada eura. Različitim dužničkim hartijama od vrijednosti- obveznicama se na berzi, tokom tri kvartala 2019, kroz 37 transakcija, trgovalo na sekundarnom tržištu za ukupno 12,13 miliona eura. Radilo se o obveznicama Ministarstva finansija, Fonda za restituciju i korporativnim obveznicama.

Neto profit CKDD-a 329,078 €

Devetomjesečni neto profit CKDD-a iznosio je 329,078 eura i bio je za oko 44,3 odsto veći u odnosu na uporedni period 2018.godine kada je iznosio 228,040 eura.

Poslovni prihodi CKDD, poredeći dva devetomjesečna perioda, porasli sa 666,24 hiljade na nešto više od 756 hiljada eura, dok su poslovni rashodi smanjeni sa 444,66 hiljade na 424,2 hiljade eura. Ovu važnu instituciju na domaćem tržištu kapitala većinski kontroliše gazda brokersko-dilerske kuće “Bull and Bear” Aleksandar Jovović.

Objavljeni izvještaj za tri kvartala 2019. jedan je, inače, od najtransparentnijih i najdetaljnijih od osnivanja ove institucije krajem maja 2000. godine. Institucija se ranije zvala Centralna depozitarna agencija (CDA).

( Milorad Milošević )