Gorbačov: Ne gradite zidove između Rusije i Zapada

Mihail Gorbačov, posljednji sovjetski lider, upozorio je na gradnju novih fizičkih ili nevidljivih zidova između Rusije i Zapada, 30 godina poslije pada Berlinskog zida.

U pisanim komentarima za Rojters povodom godišnjice, Gorbačov je takođe optužio Vašington - bivšeg hladnoratovskog neprijatelja Moskve - za uništavanje arhitekture kontrole nuklearnog naoružanja koja čini svijet bezbjednim.

Gorbačov, koji sada ima 89 godina, odigrao je ključnu ulogu u događajima koji su doveli do pada Berlinskog zida i okončanja Hladnog rata kao generalni sekretar Sovjetske komunističke partije i kasnije kao predsjednik Sovjetskog Saveza.

Gorbačov je najavio povlačenje sovjetskih trupa iz država u centralnoj i istočnoj Evropi kojima je decenijama dominirala Moskva, i jasno stavio do znanja da se neće miješati u unutrašnja pitanja tadašnje Njemačke Demokratske Republike (NDR).

Gorbačov se takođe pobrinuo da vojne trupe stacionirane u NDR ostanu u kasarnama, a kasnije je pristao i da se dozvoli ujedinjenje Njemačke.

U noći 9. novembra, 1989. godine, granična policija Istočne Njemačke otvorila je granične prelaze na Berlinskom zidu, koji je podignut 1961. godine, i istočni Berlinci su pohrlili u Zapadni Berlin.

Gorbačov, narušenog zdravlja, kazao je za Rojters da je zabrinut zbog lošeg stanja odnosa između Istoka i Zapada, a posebno zbog izostanka dijaloga između Vašingtona i Moskve o nuklearnom naoružanju.

On je govorio o odluci Vašingtona da se povuče iz istorijskog dogovora o nuklearnim projektilima iz 1987, Sporazuma o nuklearnim raketama srednjeg dometa, koji je on postigao sa tadašnjim predsjednikom Sjedinjenih Država Ronaldom Reganom.

Odluka predsjednika SAD Donalda Trampa u avgustu da se povuče iz Sporazuma „nije djelo velikog uma“, kazao je Gorbačov za britansku agenciju.

Međutim, uprkos njegovim kritikama američke spoljne politike, Gorbačov je upozorio na podizanja opipljivih ili nevidljivih barijera u stilu Hladnog rata sličnih Berlinskom zidu kako bi se ozvaničile razlike između Istoka i Zapada.

„Svaki zid je zapravo pokušaj da se odvojite od realnih problema tako što ih nećete riješiti i zbog toga sam ja protivnik zidova. U Evropi se protivim svim linijama podjele ili svakoj vrsti Gvozdene zavjese“, kazao je Gorbačov za Rojters.

„Koliko god bila opasna sadašnja situacija, mislim da ovo nije repriza Hladnog rata. Nema ideološke bitke između Rusije i Zapada. Tu su ekonomske veze, sloboda kretanja, kumunikacije i kulturološko preplitanje. Stoga sam ubijeđen da novi Hladni rat može biti izbjegnut“.

Istorija se kretala munjevitom brzinom

Gorbačov, koji je predvodio Sovjetski Savez od 1985. do 1991, puno je putovao, a slobodno vrijeme je volio da provodi u Njemačkoj na svom imanju.

Međutim, on kaže da i dalje živi u Rusiji, nikada je nije napustio za stalno i još mu je stalo što Rusi misle o njemu uprkos tome što je popularniji na Zapadu nego kod kuće. U Rusiji ga još kritikuju zbog toga što je bio predsjednik za vrijeme raspada Sovjetskog Saveza, koje je uslijedilo nakon parališuće ekonomske krize.

Mada i dalje ima onih u Kremlju koji ga slušaju zbog njegovog velikog iskustva u odnosima sa Vašingtonom i uloge u okončanju Hladnog rata, Gorbačov se sada rijetko pojavljuje u javnosti.

Prisjećajući se pada Berlinskog zida i njemačkog ujedinjenja, Gorbačov je kazao da je brzina kojom su se događaji odvijali iznenadila i njega i druge svjetske lidere.

„Istorija se kretala munjevitom brzinom. U gradovima NDR ljudi su se okupljali i izražavali svoje stavove. Postalo je jasno da se stvari kreću ka ujedinjenju mnogo brže nego što je bilo ko očekivao“, kazao je on.

Gorbačov je kazao da smatra da je donekle zaslužan za činjenicu da je njemačko ujedinjenje proteklo bez krvoprolića.

„U to vrijeme, 380.000 naših (sovjetskih) vojnika bilo je na teritoriji NDR. Bilo im je naređeno da ostanu u kasarnama. Nevjerovatno složen proces je protekao bez krvoprolića. Mislim da sam zaslužan za to“, kazao je on.

( Nada Bogetić )