Digitalnim tehnologijama do razvoja u svim oblastima
Jedan od ključnih indikatora učinka, prema Strategiji pametne specijalizacije, bilo bi povećanje procenta broja preduzeća koja koriste e-trgovinu sa 24,1 odsto (2016. godine) na 45 odsto 2024.
Razvoj Crne Gore u svim oblastima zasnovan na primjeni informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT), jedan je od glavnih ciljeva predviđen Strategijom pametne specijalizacije (S3).
Jedan od saradnika na izradi S3 Enis Kočan tvrdi da je ta zamisao ostvarljiva i da u Crnoj Gori već postoji “odlična osnova za dalji rast u oblasti ICT-a”.
Vizija do 2024. godine, predviđena dokumentom koji je izradilo Ministarstvo nauke, jeste digitalna Crna Gora sa primjenom naprednih ICT rješenja u svim granama privrede i razvijenom informatičkom sviješću, koja omogućava pristup novim i inovativnim tehnologijama.
Prema tekstu S3, jedan od ključnih indikatora učinka bilo bi povećanje procenta broja preduzeća koja koriste e-trgovinu sa 24,1 odsto (2016. godine) na 45 odsto 2024.
“Ono što ohrabruje je da u Crnoj Gori postoji odlična osnova za dalji rast u oblasti ICT-a, posebno u područijima softverskog inženjeringa, gdje se javlja sve veći broj uspješnih manjih kompanija, zatim razvoja komunikacionih tehnologija nove generacije, razvoja sopstvenih rješenja za tehnologije pametne poljoprivrede, pametnih gradova i zgrada, energetski efikasnih ICT rješenja, mašinskog učenja i vještačke inteligencije, itd”, kazao je Kočan.
Vanredni profesor na Elektrotehničkom fakultetu naglašava da je od posebnog značaja strateški pristup obrazovanju u oblasti ICT-a na svim nivoima.
“Počevši već od osnovne škole, sa preporukom povećanja broja studenata na svim studijskim programima koji su vezani za prepoznate ključne oblasti u ICT-u, jer sa sa malim ulaganjima u ljudske potencijale u ICT-u mogu ostvariti višestruke dobiti”. U Crnoj Gori postoje visokoobrazovne institucije na državnom i na privatnim univerzitetima koje edukuju ICT kadar u oblasti softverskog inženjeringa.
Sva četiri univerziteta (Univerzitet Crne Gore, Univerzitet Donja Gorica, Univerzitet Mediteran i Univerzitet Adriatik) imaju fakultete za informaciono-komunikacione tehnologije.
Direktor Direktorata za naučnoistraživačku djelatnost u Ministarstvu nauke Darko Petrušić ističe da su njihovi kapaciteti za istraživanje i inovacije “naročito prepoznati u multidisciplinarnom kontekstu”. “S druge strane, privredni sektor je glavni inicijator inovativnih aktivnosti u ICT sektoru i glavni izvor talenata koji sve češće osnivaju startap preduzeća. Ubrzan rast interneta i mobilne tehnologije pokrenuli su inovacije zasnovane na ICT-u i u drugim sektorima”, kazao je Petrušić za “Vijesti”.
Saradnik na S3 poručuje da će putem programa Digitalna transformacija doći do reorganizacije i unapređenja poslovnih procesa u prioritetnim oblastima pametne specijalizacije i javnoj upravi posredstvom digitalnih tehnologija.
Digitalna transformacija treba da omogući dostizanje najsavremenijih tehnoloških standarda, razvoj e-infrastrukture i primjenu inovativnih ICT rješenja na državnom nivou u određenim oblastima.
Na primjer, u oblasti energije i održive životne sredine to se odnosi na razvoj koncepta pametnih gradova, kod održive poljoprivrede na agro-ICT, na održivi i zdravstveni turizam, na digitalizaciju kulturne i prirodne baštine i njeno povezivanje sa turističkim servisima. Kada je u pitanju oblast javne uprave, tu se odnosi na više djelova - izgradnju i unapređenje digitalnih usluga kako bi se povećala efikasnost i kvalitet usluga koje javna uprava pruža, kreiranje digitalnog identiteta građana na državnom nivou, sajber bezbjednost, otvoreni podaci kao osnova za tehnološko preduzetništvo.
Ministarka nauke Sanja Damjanović napomenula je da je Crna Gora prva zemlja van Evropske unije koja ima ovaj važan strateški dokument.
Kazala je da očekuje da će implementacija S3 u srednjem i dugom roku dati vidljive rezultate u transformaciji crnogorske privrede ka privredi baziranoj na znanju i otvoriti nove šanse za razvoj domaćih preduzeća.
Kočan: Tehnologija u potpunosti izmijenila društvo
Neosporna je činjenica da su informaciono-komunikacione tehnologije u potpunosti izmijenile savremeno društvo, čineći život komfornijim, a obavljanje svakodnevnih poslova efikasnijim, smatra Kočan.
“Stepen primjene ICT-a direktno odslikava mjeru razvoja nekog društva. Crna Gora se može pohvaliti da u ovoj oblasti, a posebno u segmentu komunikacionih tehnologija, u velikoj mjeri prati ono što su aktuelna dostignuća i na svjetskom nivou”.
( Miloš Rudović )