U Tivtu otvorena izložba o istorijatu Bokeljske mornarice

Reprezentativna zložba „Bokeljska mornarica Kotor – 1210 godina istorije, duhovnosti i kulture“, otvorena je sinoć u Zbirci pomorskog nasljeđa Porto Montenegra u Tivtu., u prisustvu brojnih posjetilaca koji su došli da iskažu poštovanje ovoj preko 12. vjekova staroj strukovnoj asocijaciji pomoraca iz Boke, a koja je danas u konkuzrenciji za proglašenje za nematerijalno kulturno dobro internacionalnog značaja pod patronatom UNESCO-a.

“Bokeljska mornarica njeguje baštinu, kulturno-istorijske vrijednosti, multietničke i multikulturalne. To je taj pravi put, put posvećenosti svojoj misiji. Bokeljska mornarica je kroz istoriju i svojom genezom, kod naroda prepoznata kroz ljubav, poštenje, dostojanstvo, i dignitet. To je najveća kruna koju treba neko da nosi”, kazao je, otvarajući izložbu, gradonačelnik Tivta dr Siniša Kusovac.

Postavka čiji je autor Ilija Mlinarević, kustost Pomorskog muzeja iz Kotora, sadrži brojne predmeta iz vlasništva Bokeljske mornarice, ali i umjetnička djela, eksponate i vrijedne dokumente iz fundusa Pomorskog Muzeja Kotor i Arhiva Crne Gore.

Pored tradicionalnih odora, hladnog o vatrenog oružja, predmeta koji su nekada korišteni na brodovima, te obilja starih dokumenata, ali i fotografija iz posljednjeg vijeka ipo trajanja Bokeljske mornarice, u postavci jei veliki model najslavnijeg bokeljskog ratnog broda – galije “Sveti Tripun Kotorski”. Taj brod i njegova posada pod komandom Jerolima Bizantija, istakli su se u čuvenoj bici hrišćanske flote Svete Lige evropskih država protiv islamske flote galija Osmanskog carstva kod Lepanta 1571.godine. Pri tome je “Sveti Tripun Kotorski” istovremeno vodio boj protiv čak osam turskih brodova koji su ga napadali i pokleknuo u tom srazu, potonuvši sa cijelom posadom, ali je prethodno kotorska galija ipak uspjela da odlučujući trenutak cijele bitke, preokrene u korist konačnog trijumfa flote Svete Lige.

Inače, nastanak Bokeljske mornarice vezuje se za donošenje relikvija Svetog Tripuna u Kotor 13. januara 809. godine, kada se mletački brod koji ih je prevozio iz Carigrada za Veneciju zbog oluje sklonio u Boku. Relikvije sveca koje je od Mlečana otkupio jedan bogati kotprski plemić, u grad je unijelo nekoliko pomoraca. Tih nekoliko pomoraca predstavljaju začetak institucije Bokeljske mornarice koja je tokom vjekova bila strukovno udruženja pomoraca, asocijacija za pomoć njihovim porosicama, ratna formacija do aktuelne uloge memorijalne organizacije. Više od 12 vjekova koliko Bokeljska mornarica kontinuirano traje i djeluje, je izuzetno dug istorijski period u toku kojeg je ova institucija preživjela mnoge dramatične, burne i interesantne događaje i igrala značajnu ulogu u pomorskoj i kulturnoj istoriji ovog kraja, a o čemu govore izloženi eksponati.

U ime domaćina, posjetioce je pozdravio je kustos Zbirke pomorskog nasljeđa u Tivtu Dražen Jovanović, koji je apostrofirao da se ovom izložbom Zbirka pridružila obilježavanju Dana opštine Tivat. On je istakao da izložba govori o milenijumskoj simbiozi ljudi sa ovih prostora sa more od koga su živjeli, zarađivali, kulturno izgrađivali svoj zavičaj, ali i umirali.

"Postojanje Bokeljske mornarice kao najstarije danas postojeće pomorske institucije na svijetu, svrstava Crnu Goru i Boku Kotorsku u mjesta od izuzetnog značaja za pomorsku tradiciju u istoriji uopšte. Bokeljska mornarica smjerno i na dostojanstven način prenosi slavu i oživljava duh minulih vremena, upravo ta skromnost i temeljitost ovog puta navela je Bokeljsku mornaricu na novi put, put kojim se stiže do svjetskog valorizovanja kulturne baštine za nominaciju za upis na Listu svjetske kulturne baštine, kao nematerijalno kulturno dobro”, kazao je direktor Pomorskog muzeja Crne Gore iz Kotora Andro Radulović.

U sklopu izložbe, predstavjena je i knjiga “Historija pomosrtva Crne Gore u kontekstu jadranskog, mediteranskog i svjetskog pomorstva”, autora prof.dr. Antuna Sbutege, univerzitetskog profesora u Crnoj Gori i Italiji i admirala Bokeljske mornarice Kotor.

Na preko 500 strana ova knjiga donosi sažet, ali detaljan prilaz razvoja pomorstva i sa njim povezanih djelatnosti na području Boke Kotorske i današnjeg Crnogorskog primorja, od najranijih vremena pa sve do 2016.godine.

Knjiga na sveobuhvatan način obrađuje ulogu pomorstva u razvoju svetske, ali civilizacije na našim prostorima, posebno naglašavajuči činjenicu da su Boka i primorski dio Crne Gore odvajkada zahvaljujući pomorstvu, bili izloženi onome što se modernim riječnikom označava kao “globalizacija”, te su zahvaljujući plovidbi i trgovini, izradili ogromno materijalno, duhovno i kulturno bogatstvo i specifičan identitet i kulturu življenja.

“Istorija nas uči da je pomorstvo u svijetu pa i na našim obalama prolazilo kroz teške krize uzrokovanim brojnim faktorima, i uvjek se oporavljalo i doživljavalo prosperit. Ova knjiga je prvi pokušaj da se u jednom dijelu prikaže pomorska istorija današnje teritorije Crne Gore, koristeći savremenu tehnologiju i ogromnu literaturu. Bilo je moguće napisati ovu knjigu zahvaljujući radovima brojnih autora koji su zadnjih 80-90 godina izučavali ovu oblast, kao što su bili don Niko Luković, monsinjor Pavao Butorac, dr Miloš Milošević, dr Slavko Mijušković, Ignjatije Zloković, Maksim Zloković, Antun Tomić, monsinjor Gracija Brajković, mr Jovan Marinović, Petar Palavršić...”, kazao je, pored ostaloga, admiral Sbutega.

( Siniša Luković )