Dvanaest vjekova Bokeljske mornarice

Reprezentativna izložba „Bokeljska mornarica Kotor - 1210 godina istorije, duhovnosti i kulture“, otvorena je preksinoć u Zbirci pomorskog nasljeđa Porto Montenegra u Tivtu, u prisustvu brojnih posjetilaca koji su došli da iskažu poštovanje ovoj preko 12 vjekova staroj strukovnoj asocijaciji pomoraca iz Boke, a koja je danas u konkurenciji za proglašenje za nematerijalno kulturno dobro internacionalnog značaja pod patronatom Uneska.

Postavka čiji je autor Ilija Mlinarević, kustos Pomorskog muzeja iz Kotora, sadrži brojne predmeta iz vlasništva Bokeljske mornarice, ali i umjetnička djela, eksponate i vrijedne dokumente iz fundusa Pomorskog Muzeja Kotor i Arhiva Crne Gore.

Pored tradicionalnih odora, hladnog o vatrenog oružja, predmeta koji su nekada korišteni na brodovima, te obilja starih dokumenata, ali i fotografija iz posljednjeg vijeka i po trajanja Bokeljske mornarice, u postavci je i veliki model najslavnijeg bokeljskog ratnog broda - galije “Sveti Tripun Kotorski”.

Taj brod i njegova posada pod komandom Jerolima Bizantija, istakli su se u čuvenoj bici hrišćanske flote Svete Lige evropskih država protiv islamske flote galija Osmanskog carstva kod Lepanta 1571.godine. Pri tome je “Sveti Tripun Kotorski” istovremeno vodio boj protiv čak osam turskih brodova koji su ga napadali i pokleknuo u tom srazu, potonuvši sa cijelom posadom, ali je prethodno kotorska galija ipak uspjela da odlučujući trenutak cijele bitke, preokrene u korist konačnog trijumfa flote Svete Lige.

Nastanak Bokeljske mornarice vezuje se za donošenje relikvija Svetog Tripuna u Kotor 13. januara 809. godine, kada se mletački brod koji ih je prevozio iz Carigrada za Veneciju zbog oluje sklonio u Boku. Relikvije sveca koje je od Mlečana otkupio jedan bogati kotorski plemić, u grad je unijelo nekoliko pomoraca. Tih nekoliko pomoraca predstavljaju začetak institucije Bokeljske mornarice koja je tokom vjekova bila strukovno udruženja pomoraca, asocijacija za pomoć njihovim porosicama, ratna formacija do aktuelne uloge memorijalne organizacije.

Više od 12 vjekova koliko Bokeljska mornarica kontinuirano traje i djeluje, je izuzetno dug istorijski period u toku kojeg je ova institucija preživjela mnoge dramatične, burne i interesantne događaje i igrala značajnu ulogu u pomorskoj i kulturnoj istoriji ovog kraja, a o čemu govore izloženi eksponati.

U ime domaćina, posjetioce je pozdravio je kustos Zbirke pomorskog nasljeđa u Tivtu Dražen Jovanović. On je istakao da izložba govori o milenijumskoj simbiozi ljudi sa ovih prostora sa more od koga su živjeli, zarađivali, kulturno izgrađivali svoj zavičaj, ali i umirali.

“Postojanje Bokeljske mornarice kao najstarije danas postojeće pomorske institucije na svijetu, svrstava Crnu Goru i Boku Kotorsku u mjesta od izuzetnog značaja za pomorsku tradiciju u istoriji uopšte”, kazao je direktor Pomorskog muzeja Crne Gore iz Kotora Andro Radulović.

U sklopu izložbe, predstavjena je i knjiga “Historija pomorstva Crne Gore u kontekstu jadranskog, mediteranskog i svjetskog pomorstva”, autora prof.dr Antuna Sbutege, univerzitetskog profesora u Crnoj Gori i Italiji i admirala Bokeljske mornarice.

( Siniša Luković )