"Kraj rijeka koje slobodno teku": Evropa planira izgradnju više od 8.700 hidroelektrana
Kako su danas upozorile nevladine organizacije Juronejčer (EuroNatur) i Rivervoč (Riverwatch), novom izgradnjom ranije netaknute rijeke, posebno na Balkanu, biće uništene
U Evropi radi 21.387 hidroelektrana, a planira se izgradnja ili se već gradi još 8.779, uglavnom na Alpima i Balkanu, pokazao je prvi panevropski popis postojećih i planiranih hidroelektrana.
Kako su danas upozorile nevladine organizacije Juronejčer (EuroNatur) i Rivervoč (Riverwatch), novom izgradnjom ranije netaknute rijeke, posebno na Balkanu, biće uništene.
Pored toga, oko 2.500 projekata hidroelektrana planira se u zaštićenim područjima, uglavnom u nacionalnim parkovima ili zaštićenim područjima iz EU mreže Natura 2000.
Podaci iz izvještaja ukazuju na 946 hidroelektrana u Srbiji - 85 postojećih, 830 planiranih i 31 u izgradnji, ukupno 105 na Kosovu, 692 u Albaniji, 426 u Bosni i Hercegovini.
Najviše u Evropi ih je ili će ih biti u Njemačkoj - 4.839, a slede Austrija (4.485), Francuska (2.663), Norveška (2.453).
U studiji koju su naručili Juronejčer, Rivervoč, Svjetski fond za prirodu (WWF) i Grupa za proučavanje teritorije i ambijenta (GEOTA) ističe se neuspjeh vlada u i van EU da zaštite rijeke i biodiverzitet i dokumentuje nepoštovanje zakona EU, posebno Okvirne direktive o vodama.
"Suočavamo se sa krajem rijeka koje slobodno teku u Evropi i krahom biodiverziteta ako ne zaustavimo to 'ludilo' hidroelektrana. Evropska komisija predvođena Ursulom fon der Lajen i nacionalne vlade moraju da zaustave tu ekspanziju. Prije svega moraju da stave tačku na subvencije za hidroelektrane i unaprijede zaštitu rijeka. Neprihvatljivo je da se našim računima za struju finansiraju investitori u hidroelektrane i time uništavanje evropske 'linije života", rekao je direktor Rivervoča Ulrih Ajhelman (Ulrich Eichelmann).
Njegov kolega iz Juronejčera Gabrijel Švaderer (Gabriel Schwaderer) istakao je da se izgradnja najvećeg broja novih hidroelektrana, više od 3.000, planira na Balkanu. On kaže da je riječ o gradnji na većinom netaknutim rijekama koje su blago Evrope.
"Tražimo od EU da reaguje na to u pregovorima o pristupanju i da insistira na primijeni zakona o zaštiti prirode. Na Balkanu su investicije u hidroelektrane prevelike dok je potencijal za solarnu energiju, zaista obnovljivi izvor energije, uglavnom neiskorišćen", rekao je Švaderer.
Brane hidroelektrana uništavaju rijeke i okolinu i znatno doprinese gubicima u biodiverzitetu. One zaustavljaju prirodan tok vode, blokiraju migraciju riba i presijecaju sedimente koji štite obale i delte od poplava i podizanja nivoa mora i tako uništavaju lokale zajednice.
Pored toga, više od 90% planiranih hidroelektrana proizvodiće malu količinu struje (manje od 10MW) i napraviće veću štetu prirodi nego što će donijeti ekonomsku korist.
Kako bi se zaustavio gubitak biodiverziteta slatkih voda, Juronejčer i Rivervoč traže od svih evropskih zemalja i EU da sprovedu "Plavi novi sporazum za evropske rijeke", da više ne daju subvencije za hidroelektrane, bolje zaštite vrijedne riječne dionice i donesu panevropski program obnove rijeka.
( Agencija BETA )