Istraživački nemiri na obali Zete

Ako ste pomislili da je prof. dr Svetislav Gavrilov Popović - dekan Arhitektonskog fakulteta Univerziteta Crne Gore (AFUCG) - u međuvremenu sjedio skrštenih ruku - i da ni na koji način nije doprinosio boljitku - dok smo se mi bavili crnogorskim prisustvom na Balkanskom arhitektonskom bijenalu (BAB) - grdno ste se prevarili.

Povodom obilježavanja 150 godina od osnivanja Danilovgrada - varošice na desnoj obali Zete - Svetislav Gavrov je upriličio veliku izložbu naslovljenu “150 godina grada (Danilovgrada - op.a.)” - u tzv. galerijskom prostoru na Rsojevici (nekadašnji Omladinski dom) - s ciljem da “ukaže na semantiku grada (Danilovgrada - op.a.) tokom istorije postojanja”.

Nisam ovjerio Svetovu izložbu - što namjeravam da učinim, svakako - te stoga pretpostavljam - na neviđeno, dakle - da su se pod Svetovom lupom (i lupicama njegovih najbližih saradnica) ovoga puta našle (nazovi-semantičke) transformacije materijalne strukture Danilovgrada, a samim tim i mentalne strukture žitelja Danilovgrada i okolice tokom duge istorije postojanja varošice - postojanja uopšte i postojanja u pojedinostima - uključujući, naravno, i tzv. aktuelni trenutak.

Izložba je otvorena 6. decembra, u okviru proslave 9. decembra, Dana oslobođenja Danilovgrada, a ujedno i Dana Opštine. Čast da otvori izložbu je pripala nikome drugome do li uvaženome Zoranu Boškoviću, predsjedniku Skupštine Opštine Danilovgrad.

“150 godina od osnivanja grada je izvjesno vrijedan povod, za njegove građane poseban jubilej, a time i prilika da se neke stvari osvijetle i sačuvaju od zaborava. Sakrivene negdje od žurbe čekaju - s vremena na vrijeme ugledaju svjetlost dana, podsjete na doba, događaje, ličnosti, prolaznost itd. i barem na kratko ukažu da je sve to bilo koliko juče”, istakao je cijenjeni gospodin Bošković obraćajući se publici na otvaranju.

Nemoguće je ne osjetiti tu svježinu kojom odiše svaka Boškovićeva riječ - i baš zbog toga mi je žao što (zbog ranije preuzetih obaveza) nisam bio u prilici da svojim prisustvom uveličam svečano otvaranje velike Svetove izložbe - jer ne mogu da zamislim, ni uz najbolju volju, kako su Boškovićeve riječi odzvanjale uživo - u galeriji bivšeg Omladinskog doma - i kako su se urezivale u (kolektivnu) memoriju varošice na desnoj obali smaragdne ljepotice Zete.

“A svako juče obavezuje, pogotovo posebne među nama”, nastavio je Bošković, “koji to znaju ne samo da treba, nego i kako treba, a i kad treba, zato je njihov doprinos takođe poseban”.

O tome vam govorim...

“Kao u svemu i među posebnima ima opet posebnih, a takav je i gospodin Svetislav Gavrilov Popović, koji nam je u znak obilježavanja jubileja 150 godina od osnivanja Danilovgrada priredio izložbu “150 godina grada”, kao rezultat autorovih nemira i traganja po projektantskim institucijama, arhivima i muzejima širom današnjih i bivših zajedničkih prostora od Cetinja, Beograda, Dubrovnika i drugih mjesta”.

Ovo “današnjih i bivših zajedničkih prostora” mi nagoni suze na oči - ali ne koliko pominjanje Svetovih istraživačkih “nemira” - kojima se aktuelni dekan AF CG - kao izrazito ambiciozna akademska posebnost - očigledno nije mogao oduprijeti - unatoč štetnim uticajima arhivske prašine na disajne organe njegovih saradnica, mladih istraživačica - koje su, uvjeren sam, uvijek spremne da mu nesebično priteknu u pomoć - uz opasku da su Svetovi nemiri višestruko intenzivirani tek nakon što je u jesen davne 2014. godine - kao mlad i perspektivan docent - postavljen za vršioca dužnosti dekana AF, a nedugo zatim i za dekana.

“Razmišljao sam”, nastavio je gospodin Bošković, “kako u najkraćem da objasnim Svetovu osobenost...”

Da je neko pokušao - u mojoj nazočnosti - da pred tolikim ljudima objasni moju osobenost, odustao bih od pripremljenog govora, zahvalio bih se i uvaženom drugu Boškoviću i prisutnima - i nestao bih u mrkloj noći, da se nikad više (javno) ne pojavim na tom mjestu - ali nije Sveto Gavrov što mu zbore, no je dekan Arhitektonskog fakulteta Univerziteta Crne Gore...

Sveto je otvorio učenom konstatacijom “da je 150 godina od prve zacrtane matrice grada (Danilovgrada - ili Danilovca - op.a.) pa do danas, grad u određenim etapama razvoja imao bolja ili lošija razvojna rješenja”.

Učinjelo mi se, kad sam posljednji put posjetio Danilovgrad - recimo da je to bilo prije par godina - da je varošica opet u “određenoj etapi razvoja” kad “lošija razvojna rješenja” imaju primat nad “boljima” - uz napomenu da je to bilo moje nadasve subjektivno viđenje stanja na terenu - i da ne sumnjam da se, u međuvremenu, stanje značajno popravilo.

“U okviru modela formiranog kroz dosadašnji period”, nastavio je Sveto Gavrov, “samo uži prostor istorijskog jezgra sa neposrednim okruženjem, razvijen kao mješovita stambeno poslovna struktura, čitavo vrijeme je relativno čvrsto planski kontrolisan”.

Svetu je, očigledno, potreban tzv. ghostwriter - neko ko bi umio, prvo, da pomogne Svetu da pospremi po kući - da posloži misli - i, drugo, da nam predoči Svetove misli na suvisao način - pogotovo ako uzmemo u obzir Svetove konstatacije tipa, citiraću: “Urbanistička dokumentacija iz ranijeg perioda ne datira ni u kakvom obliku, izuzev parcijalnih razmišljanja i rješenja entuzijasta koji su se brinuli za prostornu organizaciju”.

Ne mogu dalje, ni uz najbolju volju, oprostite...

Svetova misao je teška i žalosno nezaokružena - teža je čak i od njegove žalosne rečenice. Sveto Gavrov se trudi, da se razumijemo - vidi se to, ne može mu se osporiti trud - ali se vidi i da su Svetovi intelektualni kapaciteti i obrazovanje (opšte, prije svega) značajno ispod nivoa koji bi bio adekvatan njegovim očiglednim nazovi-akademskim aspiracijama - a znatno su niži i od nivoa koji bi morao da se podrazumijeva, da je sreće, kad je riječ o akademskom doprinosu dekana jedne od tzv. fakultetskih jedinica UCG. I za kraj, informacija da je prof. dr Svetislav Gavrilov Popović, dekan AFUCG, laureat ovogodišnje Nagrade “9. decembar” - Nagrade oslobođenja grada Danilovgrada - i to “za cjelokupan naučni i stručni rad i stvaralaštvo, koji su u velikoj mjeri inspirisani Danilovgradom”.

Nije Sveto što mu zbore, rekoh li vam ja...

( Borislav Vukićević )