Lice i naličje totalitarizma

“Nije važna razlika između vjernika i nevjernika, već između onih koji brinu i onih koji ne brinu.” (Abbe Pire)

Tokom predstojeće godine nevoljno ćemo, po ko zna koji put, biti prepušteni iskustvu da naše misli i životne potrebe podredimo socijalnom kontekstu koji je već odavno trebalo da bude prevaziđen. Zato tokom predstojeće, izborne godine neće biti moguće pažljivo razmatranje galopirajućeg javnog duga, kancerogene korupcije, smanjenja nezaposlenosti, demografskog odliva i rapidnog pada produktivnosti radne snage, nasilja u školama, nemogućnosti da zaštitimo i uredimo životni prostor... Mnogo sličnih tema, krucijalnih za našu svakodnevicu neće se naći na izbornoj agendi i opet će one nama, građanima Crne Gore biti nedostižne!

Novogodišnje Pandora pakovanje kroz usvajanje Zakona o slobodi vjeroispovijesti ponovo je produvalo govor mržnje i korišćenje nasilja kao političkog sredstva, onemogućilo proces reforme izbornog zakonodavstva i iznova izdiferenciralo političke podrške po identitetskom šablonu. O efektima na EU integracije i stvarnoj pozadini usvajanja Zakona o ulaganju u konsolidaciju nacionalne aviokompanije Montenegroairlines saznaćemo nakon prvog kvartala naredne godine, ali je izborom nove viceguvernerke Centralne banke već sada potvrđeno da odluke sudskih organa ne obavezuju određene centre moći u državi. Čitaćemo i komentarisati Izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori za 2020. i tada nam neće biti sporan Makronov non paper … Pravna struka, uglednici iz redova univerzitetskih profesora i pravosuđa, kao i strukovna udruženja zaćutali su iz njima znanih razloga. Nije bilo osvrta na (ne)postojeći regulativni okvir kojim se uređuje postupak i način sprovođenja javne rasprave u pripremi zakonskog teksta i okolnosti koje su raspravu povodom Zakona o slobodi vjeroispovjesti učinile tenzičnom. Jer, da je postojala jasna regulative i primjena iste, učesnici ovog dijaloga mogli su uvažiti stanovište da izvan onoga šta čovjek misli, postoji i ono što on osjeća. Posebno iritantna je nijemost pravničkog mjenja na odredbe navedenog zakona kojima se dodatno uređuje institut prava svojine i odsustvo “znaka interesovanja” da izanalizira njihovu usklađenost sa Ustavom Crne Gore i sa odredbama Zakona o svojinsko-pravnim odnosima. Nije bilo stručnog stava kojim se upućuje na praksu Evropskog suda za ljudska prava, ali je i vješto izbjegavano ukazivanje na neophodnost zakonskog utvrđivanja pravnog subjektiviteta vjerskih zajednica i na kontrolu načina raspolaganja kulturnim dobrima koji se nalaze u njihovoj državini. Valjalo bi zamoliti medijski napumpane analitičare i naučno, odnosno akademski nepotvrđene NVO aktiviste da nas poštete vječitih osvrta na pokušaje revizionizma, na ukazivanja o nezavršenim društvenim procesima, kao i da nas ne plaše najavama o eventualnoj reprizi ex-Yu dešavanja. Mi smo u svemu ovome, uz kraće prekide, punih trideset godina! Zato će i 2020. biti samo još jedna u nizu od “Godina koje počinju januarom” i okupljanjima nezadovoljnih građana. Previše je ponavljanja da i neuki ne bi mogli da uoče obrazac. Ovo tim prije, jer na javnoj sceni imamo ista lica na različitim stranama i sa identičnim temama koje imaju nove varijetete. Postali smo zombirana publika koja u političkom teatru gleda iste glumce koji, shodno svom nadahnuću, improvizuju stari komad. Prosto rečeno, Milova demokratija i Amfilohijev duhovni preporod, uz sufliranje vječitih Peđa opozicionara, traju duže od Titove autokratije. Najgore od svega je što im aplaudiramo i kličemo sa istom strašću kao prilikom njihove krvave premijere 90-ih! Egzistencijalno sluđeni građani Crne Gore ne žele ili su zastrašeni da priznaju da smo se odrekli slobode odlučivanja i da smo beznadležno porobljeni od strane ideološki suprostavljenih, ali veoma komplementarnih organizacija. Kleptokrate i kleronacionalisti svih ovih decenija veoma efektno demonstriraju “divide et impera” matricu i melju građanske slobode. Ovaj antipodni sistem, kroz partitokratizovani državni točak i nacionalizmom obilježen vjerski žrvanj, onemogućavaju nam izlazak iz tranzicionog vječnog kruga. Nije logično očekivati da će aktuelna vlast ikada sprovesti lustraciju ili da će se vjerske organizacije odreći svog javnog uticaja i iskazati samopokajanje, ali je nedolično što mediji, civilni sektor i građanska opozicija nemaju identičnu kritičku notu prema ovim instancama. Nije tačno da se ne uočava totalitarna crta DPS-a i njihovih satelita, kao i Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori i njenih stranačkih ekspozitura! Oba subjekta imaju jasno struktuisano ponašanje grupe na osnovu ideološkog obrasca koji teži jasno određenom cilju - partijskoj, odnosno nacionalnoj dominaciji. Kod jednih i drugih uočljivo je postojanje nespornog liderstva i monopola kada je u pitanju korišćenje javnih resursa, odnosno pozivanje na državni ili duhovni autoritet pri ustanovljavanju svjetovnih vrijednosti. Ako neko i sumnja u njihovu korelativnost onda neka na razložan način obrazloži stalnu podršku koju ove dvije najjače organizacije uživaju među stanovništvom naše zemlje. Značajna je i okolnost da imaju veliki broj zajedničkih pripadnika i da su ta lica sumnjivo privilegovani pojedinci! Novogodišnje čestitike i licemjerne prozivke na mirbožanje i građansku toleranciju pripadnici otvorenog društva, ako ih uopšte ima, treba sa indignacijom da odbace! Treba da budemo svjesni da odavno ne postoji krivična i materijalna odgovornost za uvrede najintimnijih ljudskih osjećanja i poštovanja na slobodu mišljenja! Neka građanski orijentisanim partijama, medijima i NVO aktivistima bude jasno da će pri ovakvom totalitarnom ustrojstvu na narednim izborima otpočeti njihov lagani kraj. Čekić navodnog crnogorskog patriotizma i nakovanj navodne duhovnosti koja je podređena nacionalizmu prvo će stući izborni cenzus građanskim partijama, onda će se okrenuti nezavisnim medijima i na kraju će zavrnuti slavinu “zvijezdama granta”! Inače, tokom cijele ove tarapane nije bilo pažljivijih osvrta na praćenje državnog poreskog duga i neplaćanja poreza od strane vjerskih organizacija.

( Neđeljko Necko Đurović )