Žene na sjeveru CG malobrojne na mjestima gdje se donose odluke
Iako formalno postoje lokalni akcioni planovi za rodnu ravnopravnost (LAPRR) u većini gradova, način na koji se realizuju razlikuje se od opštine do opštine na sjeveru države
Način na koji se realizuju aktivnosti definisane lokalnim akcionim planovima za rodnu ravnopravnost (LAPRR), razlikuje se od opštine do opštine na sjeveru države.
Formalno, ti dokumenti postoje u većini gradova. Njima su precizirani i ciljevi koji bi trebalo da dovedu do veće „vidljivosti“ žena na mjestima gdje se odlučuje i da poprave njihov položaj u svim segmentima života. Prema onome što su „Vijestima“ odgovorili iz lokalnih uprava, u sprovođenje tih ciljeva, nadležni kreću s različitom količinom ambicije. Uočljiv je i vrlo fleksibilan doživljaj onoga što bi ženama trebalo da popravi položaj.
Na primjer, predlogom budžeta Žabljak za 2020. godinu, za razliku od mnogih drugih opština, nijesu planirana sredstva za podršku preduzetnica. Donošenje LAPRR planiraju, kako kažu, tokom narednih nekoliko mjeseci. Iz tamošnje Opštine smatraju da je za pohvalu što za svoje sugrađanke organizuju Dane planinskog cvijeća i sajmove domaće radinosti. Objašnjavaju da je i održano nekoliko radionica na temu rodne ravnopravnosti.
S druge strane, Opština Pljevlja je jedna od prvih opština u Crnoj Gori koja je 2010. godine donijela LAPRR. U toku je izrada trećeg dokumenta te vrste, koji će važiti za naredni četvorogodišnji period. „Ustanovili smo i druge mehanizme za postizanje rodne ravnopravnosti - imenovan je Savjet za rodnu ravnopravnost, kao stalno radno tijelo, usvojena je Odluka o ravnopravnosti polova, formirana Kancelarija za rodnu ravnopravnost. LAPRR realizovane su skoro sve aktivnosti“, kaže Sanja Đondović iz Sekretarijata za društvene djelatnosti.
Ona nabraja i brojne aktivnosti, realizovane tokom prošle godine, među kojima je sufinansiranje Sigurne ženske kuće, Sajam ženskog preduzetništva, projekat ekonomskog osnaživanja žena, a finansiran je program rada ženskog Fudbalskog kluba „Breznica“. Tokom ove godine, izdavaja Đonović, bilo je mnogo aktivnosti čija su ciljna grupa njene sugrađanke, a među njima su i sajmovi ženskog preduzetništva, formiranje baza podataka o nasilju u porodici, izrada Lokalnog akcionog plana zaštite od nasilja u porodici...
Prvi LAP i plan aktivnosti za postizanje rodne ravnopravnosti za četvorogodišnji period u Kolašinu je donesen prije dvije godine. U kolašinskoj Opštini su svjesni da taj dokument, kako objašnjavaju, nije preambiciozan.
Ana Vuković iz kolašinske Opštine napominje da je tokom 2019. godine, u cilju aktivnog uključivanja žena u vezi s poslovima ekonomije i održivog razvoja, opredijeljeno 10.000 eura za podršku biznis planovima za pet preduzetnica. Za 2020. godinu planiran je isti iznos.
Ona tvrdi da se prilikom najnovijeg budžeta vodilo računa da se „doprinese stvaranju ravnopravnije lokalne zajednice za žene i muškarce“.
„Nijesmo sigurni da li je važeći plan doprinio, ali se trudimo da oslušnemo potrebe i probleme žena u lokalnoj zajednici i da spram toga reagujemo, kako kroz ekonomsko osnaživanje, tako i kroz socijalne programe i usluge. Vjerujemo da će u narednom periodu svaki korak kroz implementaciju plana više i jače osnaživati žene”, očekuje ona.
U susjednom Mojkovcu u toku je LAPRR. I u toj lokalnoj upravi su ponosni jer su „prepoznali važnost pružanja podrške ženskom preduzetništvu“. Smatraju i da je to „trenutno najznačajnija oblast u loklanoj sredini kada je rodna ravnopravnost u pitanju“. „U zvaničnoj korespondenciji koristi se rodno senzitivni jezik. Imajući u vidu značaj ekonomske nezavisnosti žena, vodi se računa o ravnomjernoj zastupljenosti muškaraca i žena kao ciljne grupe u projektima koje sprovodimo, a koji u fokusu imaju povećanje zapošljivosti. Kao posebna kategorija prepoznate su žene sa invaliditetom kroz aktivnosti koje se sprovode u okviru relizacije LAP u oblasti invalidnosti i protiv diskriminacije“, tvrdi Milica Ristić iz Sekretarijata za opštu upravu i društvene djelatnosti. U Bijelom Polju je u toku izrada drugog LAPRR. Sekretarka za lokalnu samoupravu Saida Čikić tvrdi da su aktivnosti iz prethodnog plana većinom ralizovane.
„Prethodni LPA za postizanje rodne ravnopravnosti zasnovan je na međunarodnom i domaćem pravnom zakonodavstvu koji predviđa niz aktivnosti u pravcu stvaranja uslova za postizanje jednakih mogućnosti žena i muškaraca, kao i prevazilaženju stereotipa i predrasuda na planu “vidljivosti” žena i postizanju rodne ravnopravnosti u punom kapacitetu“, ogovorila je ona na pitanja kako je prethodni plan pomogao Bjelopoljkama. Praksa bjelopljske lokalne uprave su, tvrdi ona, podrška ženskom preduzetništvu i ekonomskom osnaživanju sugrađanki.
Malobrojne na mjestima gdje se donose odluke
I u priručniku „Rodni aspekt na lokalnom nivou“, čiju je izradu podržala Misija OEBS-a u Crnoj Gori u partnerstvu sa Ministarstvom za ljudska i manjinska prava Crne Gore, naglašava se da su žene u lokalnim organima vlasti zaposlene uglavnom na administrativnim poslovima. Žene su brojnije u lokalnim upravama, ali samo kao pomoć donosiocima odluka, jedna je od konstatacija iz tog priručnika. Odgovori na pitanja „Vijesti“ iz nekoliko lokalnih uprava povrđuju da je žena malo tamo gdje se politički odlučuje. U Kolašinu, žene čine tek četvrtinu izvršne vlasti. Od osam rukovodećih pozicija u Opštini Mojkovac, na samo dvije su žene, a u lokalnom parlamentu tek nešto više od petine. Međutim, Mojkovčanke dominiraju u rukovodećim strukturama zdravstvenih, školskih i kulturnih ustanova. U SO Bijelo Polje devet je odbornica i 29 odbornika. Međutim, u izvršnoj vlasti Bjelopoljke su značajno zastupljenije, nego u lokalnom parlamentu.
( Dragana Šćepanović )