Mafija bježi iz straha od osvete, ne od policije
Statistički podaci govore da je u Crnoj Gori od 1992. godine do sada bilo preko 550 ubistava, a od kojih je više od 60 ostalo nerasvijetljeno
Gotovo šestogodišnji rat klanova regionalni je problem - jer bezbjednosne službe nijesu uradile skoro ništa da spriječe sukobe niti djelovanje organizovanih kriminalnih grupa.
Dvostruko ubistvo dvojice visokopozicioniranih pripadnika “škaljarskog klana” Igora Dedovića i Stevana Stamatovića u Atini, potvrdilo je da se poligon za kriminalne obračune u dobroj mjeri preselilo u evropske metropole, ali sagovornici “Vijesti” ističu da za to nije zaslužna policija...
Advokat iz Beograda i nekadašnji koministar srpske policije Božo Prelević, konstatovao je da se to ne dešava zbog pritiska službi, već zato što se kriminalci kriju negdje van granica regiona - u strahu od osvete.
“Kriminalci bježe u evropske centre iz straha od osvete zaraćenog klana u ovom krvavom ratu, a ne zbog toga što su ih policije i službe pritisle svojim radom. Oni bježe i skrivaju se negdje van granica regiona, ali su im poslovi i dalje ovdje”, ocijenio je Prelević. On je naglasio da klanovi neće ostati obezglavljeni - čak ni ubistvom dvojice visokopozicioniranih pripadnika klana jer kriminalne grupe uvijek imaju spremne zamjene, ali i utvrđene načine kriminalnog djelovanja.
Član predsjedništva Demokrata Velizar Kaluđerović ocijenio je da je dvostruko ubistvo u Atini, ali i brojna druga iz prethodnog perioda, posljedica ukupnog društvenog miljea u Crnoj Gori.
“Svjedoci smo da se aktuelna DPS vlast dobro potrudila da sroza najveći dio tradicionalnih moralnih vrijednosti u našem društvu, promovišući i ličnim primjerima brzo i enormno bogaćenje bez rada, znanja i drugih individualnih vrijednosti. Nažalost, jedan broj mladih ljudi nije odolio tim izazovima i ušao je u kolo organizovanih kriminalnih grupa, koje se bave nelegalnim poslovima, prvenstveno švercom droge, cigareta... A kada se jednom uđe u to kolo, teško se iz njega izlazi - osim gubitkom života”, kazao je Kaluđerović.
Naglasio je da statistički podaci govore da je u Crnoj Gori od 1992. godine do sada bilo preko 550 ubistava, a od kojih je više od 60 ostalo nerasvijetljeno.
U proteklih 5-6 godina dogodio se ogroman broj ubistava - izvršen kao posljedica obračuna organizovanih kriminalnih grupa.
“Karakteristično je da najveći broj ubistava, koja se dešavaju kao posljedica obračuna kriminalnih klanova, ostaje nerasvijetljen. Treba sve da nas zabrine podatak da je broj nerasvijetljenih ubistava u posljednjih pet godina veći od ukupnog broja nerasvijetljenih ubistava izvršenih u periodu 1992 - 2014. godine, dakle u vremenskom intervalu od 22 godine”, saopštio je Kaluđerović.
Član skupštinskog Odbora za bezbjednost u prošlom skupštinskom sazivu, rekao je da je visok stepen neodgovornosti i nesposobnosti rukovodnog kadra Uprave policije - da preventivnim djelovanjem onemogući organizaciono, tehničko i materijalno jačanje kriminalnih klanova koji postaju atraktivni za širi krug mladih ljudi, posebno onih koji nemaju riješeno pitanje egzistencije.
“Zapaža se čak da Uprava policije u dužem vremenskom periodu tehnički zaostaje u odnosu na najmoćnije organizovane kriminalne grupe, što je nedopustivo. Ipak, za najveću brigu je to što postoje indicije o svojevrsnom, rekao bih navijačkom odnosu pripadnika službi bezbjednosti prema jednom organizovanom kriminalnom klanu u odnosu na drugi. Da li taj ‘navijački odnos’ ima i neke dublje veze pojedinih pripadnika službi bezbjednosti sa pojedinim organizovanim kriminalnim grupama nadležni bi morali energično i bez odlaganja da istraže”, kazao je član predsjedništva Demokrata.
Za Kaluđerovića kadrovanje u Upravi policije i povratak bivših agenata ANB-a ne ulivaju povjerenje da će se službe ozbiljnije pozabaviti problemom rata i djelovanja kriminalnih klanova.
“Svjedoci smo da je, upravo za potrebe dnevne politike DPS-a, direktoru UP Veselinu Veljoviću omiljena ocjena, koju često izgovara, da je ‘bezbjednosna situacija u Crnoj Gori stabilna’... Gledano iz te perspektive, aktuelnom režimu u Crnoj Gori više odgovara da se krvavi obračuni kriminalnih klanova dešavaju izvan teritorije Crne Gore. Međutim, činjenica da se ubistva dešavaju i izvan teritorije Crne Gore ni izbliza nije rješenje ovog problema. U pitanju su naši sugrađani, a članovi njihovih porodica, koji se često zadese na mjestima stravičnih likvidacija, uključujući i maloljetnu djecu, ostaju sa traumama za čitav život”, naglasio je Kaluđerović.
Kriminolog i profesor na Pravnom fakultetu Velimir Rakočević tvrdi da je policija proaktivnim djelovanjem - stalnim pretresima bezbjednosno-interesantnih lica, natjerala članove organizovanih kriminalnih grupa da odu iz Crne Gore i da se zbog toga u evrospkim metropolama događaju obračuni.
Prema podacima grčkih medija, ka Dedoviću i Stamatoviću ispaljeno je najmanje 24 hica, a policija je tokom uviđaja pronašla čaure kalibra 9 milimetara, ispaljene iz dva oružja...
Jedan metak pogodio je u nogu Stamatovićevu suprugu Milevu. Ona nije životno ugrožena.
Iz crnogorske policije prekjuče su saopštili da su ih grčke kolege obavijestile o ubistvu Dedovića i Stamatovića i da su istragom obuhvaćene četiri osumnjičene osobe: “Koje su se nakon izvršenja krivičnog djela dala u bjekstvo i za njima se traga”.
Ubijeni Dedović slovio je za glavnog čovjeka škaljarskog kriminalnog klana. Iako je više puta demantovao da je član ili vođa tog ili bilo kog drugog klana, policija je nezvanično saopštavala da on i njegovi kumovi, braća Jovan i Igor Vukotić - upravljaju tom kriminalnom grupom.
Crnogorska policija potraživala ga je zbog pokušaja ubistva navodnih članova suprotstavljenog kavačkog klana - Vojina Stupara i Miloša Radonjića, 2016. u Kotoru.
Zbog arsenala oružja pronađenog 2016. godine u kotorskom naselju Sveti Stasije, godinu kasnije osuđen je na dvije godine i dva mjeseca zatvora.
Prema polcijskim informacijama, Stamatović je bio jedan od vođa podgoričkog ogranka škaljarskog klana - nedavno je nepravosnažno osuđen na 12 godina zatvora zbog stvaranja kriminalne organizacije i pokušaja ubistva Nikšićanina Radojice Zekovića.
Prvi hitac ispaljen u Dedovića
Prvi hitac u atinskom restoranu Tiha riba, napadači su ispalili u Igora Dedovića, a zatim iz vatrenog oružja nastavili da rešetaju njega i Stevana Stamatovića, tvrde sagovornici “Vijesti” upućeni u detalje istrage.
Jedan od izvora “Vijesti” saopštio je da su ubijeni Kotoranin i Podgoričanin u taj ugostiteljski objekat dolazili gotovo godinu dana, najmanje dva puta mjesečno.
“Uvijek su sjedjeli jedan preko puta drugoga, što je bilo indikativno. Tako su kontrolisali ko ide u njihovom smjeru iz oba pravca”, kazao je on.
Tvrdi da su im supruge doputovale 15 do 20 dana prije ubistva u nedjelju 19. januara i da su tog dana navodno drugi put svi zajedno posjetili isti restoran.
“Ogrnuti samo šalovima, napadači su im prišli na oko dva metra, vjerovatno kako ne bi bilo kolateralnih žrtava, i otvorili vatru... Ispaljeno je najmanje 20 hitaca, od čega je bar polovina završila u metama”, rekao je jedan od sagovornika “Vijesti”.
Kad bezbjednosni sektor ne vode profesionalci, već poslušnici
Član predsjedništva Demokrata Velizar Kaluđerović naglasio je i da je zaključak Vijeća za nacionalnu bezbjednost, iz aprila 2016. godine, da država sa mnogo više profesionalizma i posvećenosti mora da se preventivno bavi pitanjem suzbijanja nastajanja i rada organizovanih kriminalnih grupa.
Kaluđerović je naveo da se u jednom dijelu, pored ostalog, eksplicitno navodi:
“Čini se da se državno tužilaštvo nedovoljno bavi bezbjednosnim izazovima, izostaje proaktivno djelovanje tužilaštva prema organizovanim kriminalnim grupama”... “Zabrinjavajuća je nezainteresovanost tužilaštva u većem stepenu aktivnosti prema organizovanim kriminalnim grupama”... “Nijesu jasni razlozi izostanka aktivnosti Tužilaštva prema organizovanim kriminalnim grupama, a posebno prema vođama organizovanih kriminalnih grupa”...
“Nažalost, ove teške optužbe nikada nisu raspravljene u postupku vršenja parlamentarnog nadzora nad službama bezbjednosti jer su to zaustavili Milo Đukanović i Duško Marković, koji su ponajviše zainteresovani da se u bezbjednosnom sektoru stvari ne mijenjaju na bolje kao i da sektor bezbjednosti ne vode profesionalci, već njihovi poslušnici”, naveo je Kaluđerović.
Kod ubijenih pronađeni hrvatski pasoši?
Kod ubijenih vođa škaljarskog klana grčka policija pronašla je falsifikovane hrvatske pasoše, prenose tamošnji mediji.
Pozivajući se na policijske izvore, tamošnji portal alphafreepress.gr objavio je da inspektori ne mogu provjeriti mobilne telefone Dedovića i Stamatovića jer su kriptovani, a njihove supruge tvrde da ih ne znaju otključati.
Navodno, policija pokušava utvrditi i da li su Dedović i Stamatović bili aktivni na društvenim mrežama.
Supruge Dedovića i Stamatovića policajcima su ispričale da je nedeljni ručak trebao biti poslednji prije njihovog povratka u Beograd.
Prema pisanju alphafreepress.gr, obje su, govoreći o prošlosti svojih supruga, inspektorima rekle da ne znaju čime su se bavili, ali da su mislile da su biznismeni.
Jedna od njih, navodno, rekla je i da zna da je njen muž u Crnoj Gori imao sudski postupak.
“Indikativno je da dvojica četrdesettrogodišnjaka koji su ubijeni u Atini nisu bili naoružani, nisu koristili automobile, uvijek su se vozili taksijem i nisu imali fiksno prebivalište, već su stalno mijenjali apartmane preko Airbnba”, pišu grčki mediji pozivajući se na policiju.
Vraćaju se duhovi prošlosti iz 90-ih
Generalni sekretar Saveza građana Civis Zoran Miljanić kazao je da su ubistva dvojice visokorangiranih članova kriminalnih grupa pokazala da rat klanova ni izdaleka nije završen i pored ubjeđivanja menadžmenta policije da je bezbjednosna situacija stabilna i da su kriminalne grupe pod kontrolom službi bezbjednosti.
“Poprište krvavih obračuna postaje teritorija Evropske unije - Grčka, Austrija, Njemačka, Španija. Crna Gora, kao mala država, postaje ozbiljan igrač na polju narko biznisa u Evropi koji rezultira ovakvim nemilosrdnim likvidacijama. Očigledno je da su naše sluzbe bezbjednosti da nemoćne stanu na kraj zločinima pa je možda krajnje vrijeme da se u ovu problematiku ozbiljno uključe srodne službe iz EU”, smatra on.
Miljanić je naglasio da su naše službe bezbjednosti dozvolile da se ”monstrum” rodi, razvije i inficira društvo...
“Od strane OKG regrutovane su čitave bulumente ‘vojnika’ koji izvršavaju svako naređenje šefova grupa, ne razmišljajući o posljedicama takvog djelovanja. Imamo prilike da vidimo da se kao izvršioci likvidacija javljaju osobe bez dosijea, koje je veoma teško otkriti i procesuirati. Ova dešavanja nikako ne mogu da idu u prilog vlasti jer prikazuju Crnu Goru kao državu nesigurnu za život svojih građana, a negativno utiču i na zatvaranje poglavlja 23 i 24”, kazao je Miljanić.
Razlog za jačanje kriminalnih klanova sa malog geografskog područja što je atipičan podatak i za svjetsku kriminologiju, tvrdi Miljanić, krije se i iza toga što naše službe bezbjednosti ali i vlast nijesu pretrpjele ozbiljne reforme još od devedesetih.
“Vraćaju se duhovi prošlosti iz 90-ih pa i vremena komunizma u smislu da je najvažnije da su kriminalci van Crne Gore i da se obračuni dešavaju van naših granica. Čak imamo i povratak starješina policije iz 90-ih tako da ne treba sumnjati da će se ove tendencije nastaviti i u nekom trenutku eskalirati. Na potezu je EU, koja je prebacivanjem obračuna na teritorije zemalja EU, direktno ugrožena ovakvim postupanjem naših službi bezbjednosti, a ne treba sumnjati u oštru reakciju nadležnih institucija EU”, poručio je Miljanić.
( Jelena Jovanović, Biljana Nikolić )