Spriječite Njemce da odu, prijeti ekološka katastrofa

Gradonačelnik Budve Marko Bato Carević uputio je juče urgentno pismo premijeru Dušku Markoviću, vrhovnom državnom tužiocu Ivici Stankoviću, specijalnom tužiocu Milivoju Katniću i direktoru Uprave policije Veselinu Veljoviću da hitno reaguju i spriječe namjeru njemačko-austrijskog koncerna WTE/EVN da danas, mimo ugovorene obaveze, napuste postrojenje za tretman otpadnih voda u bečićkom naselju Vještice i time izazovu veliku ekološku katastrofu.

Carević, koji je pismo adresirao i na ministra finansija Darka Radunovića i kotorsku tužiteljku Danku Živković, ocijenio je namjeru inostrane firme kriminalnim činom, uz ocjenu da su postupanjem njemačko-austrijskog koncerna ugroženi državni interesi Crne Gore.

Njemci su početkom januara obavijestili lokalne vlasti da će krajem mjeseca napustiti postrojenje u Budvi, sa čim nisu bili saglasni u Opštini, jer to, kako su objasnili, predstavlja kršenje protokola koji predviđa da postrojenje bude predato posljednjeg dana marta do kada je trebalo obučiti kadar za upravljanjem kolektorom.

Carević je zatražio da država hitno reaguje i spriječi predstavnike WTE/EVN da napuste Crnu Goru, zbog šete koju su učinili.

„Očekujem urgentno postupanje svih institucija iz domena svoje nadležnosti kako bi se spriječila šteta koja neminovno slijedi ukoliko se prećuti i nečinjenjem dopusti jednostrano napuštanje upravljanja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Budvi. Nadam se vašoj urgentnoj i sveukupnoj pomoći u cilju sprečavanja svih negativnih efekata koji neminovno slijede ukoliko izostane sveukupna i koordinisana reakcija“, naveo je u dopisu Carević.

WTE/EVN su krajem prošle godine aktivirali državnu garanciju, kada je sa računa Vlade „skinuto“ 29,3 miliona eura, a iz Ministarstva finansija su kompletnu dokumentaciju predali Zaštitniku državnih interesa i zatražili da podnese krivične prijave protiv odgovornih za nanošenje štete državi i Opštini Budva.

Njemačko-austrijska firma je tada uz državnu garanciju Opštini dostavila na naplatu i „sumnjivu“ garanciju na iznos od 66 miliona eura, koja nema saglanost Skupštine opštine, a koja je potpisana u aprilu 2010. kada je gradom upravljao Kuljača. Sve ovo je tada izazvalo reakciju Carevića koji je pozvao tim Milivoja Katnića da uđe u WTE i izuzme svu dokumentaciju.

Međutim, iako se inostrana kompanija se ugovorom obavezala da će postrojenje napustiti 31. marta, ona je odlučila da to učini danas, iako nije osposobljen kadar koji bi preuzeo upravljanje kolektorom. Da je situacija alarmantna, Carević je kompletan državni vrh upozorio da moraju hitno regovati.

“Radi se o skandaloznom, krajnje nedopuštenom, neodgovornom i u konačnom kriminalnom činu koji za posljedice sasvim izvjesno može da ima izazivanje ekološke katastrofe i ugrožavanja zdravlja i života građana Budve. Čitav posao oko projektovanja, izgradnje, finansiranja i upravljanja ovim postrojenjem je krajnje kontroverzan, sa elementima korupcije i štetan po Opštinu Budva i njene građane. Zbog toga su pokrenuti postupci pred Privrednim sudom i inicirani postupci pred nadležnim državnim tužilaštvom“, naveo je Carević u pismu u koje su „Vijesti” imale uvid.

Prvi čovjek Budve je podsjetio da je napuštanje postrojenja protivno potpisanom Protokolu, i da je odbijen zahtjev WTE da prepusti postrojenje Opštini.

„Prvenstveno iz razloga što od strane WTE nisu ispoštovane obaveze definisane osnovnim ugovorom i kasnijim aneksima, kao i zbog činjenice da su predstavnici kompanije WTE jednostrano prekinuli rad mješovite komisije koja je imala za cilj da utvrdi stvarno stanje izvedenih radova i stvarno stanje finansijskih obaveza u skladu da pozitivno-pravnim propisima Crne Gore. Razlog za sabotažu u radu komisije je sada i više nego jasan, a ogleda se u činjenici da su aktivirali državne garancije u iznosu od 29,5 miliona eura i naplatili od Vlade Crne Gore. Nadalje, isti akteri su podnijeli zahtjev za aktivaciju opštinskih garancija u iznosu od 66 miliona eura, a koje najblaže rečeno predstavljaju čin brutalnog kriminalnog postupanja od strane bivšeg rukovostva Opštine Budva. Takođe, podnijet je i zahtjev za pokretanje arbitražnog postupka u Ženevi koji slijedi u narednim mjesecima“, istakao je Carević.

On je upozorio da WTE i njeni producenti, domaći i strani, koje je neophodno da identifikuju SDT i drugi organi krivičnog gonjenja i otkrivanja, vrše konstantne i enormne pritiske da u čitavom poslu bukvalno iznude 100 miliona eura, kao u najgorim scenarijima mafijaške iznude.

Carević je podsjetio da su prije nekoliko dana na sastnaku sa predstavnicima Ministarstva finansija, kome je prisustvovao i ministar Radunović, predočene sve informacije.

„Od Vlade su naplatili 29,5 miliona eura i od nekog trećeg garanta nekih 14 miliona, a da dodatno od Opštine potražuju, po bankarskoj garanciji na kojoj stoji potpis bivšeg gradonačelnika Rajka Kuljače još 66 miliona. Smatram da su se stekli svi uslovi da se spriječi neodgovrno i jednostrano samovoljno napuštanje upravljanja postrojenjem, a ovo posebno imajući u vidu da to sasvim izvjesno može da proizvede ekološku katastrofu i ugrožavanje zdravlja i života građane Budve. Ukoliko posljedice budu manjeg obima, one će u najblažem obliku dovesti do ugožavanja životne sredine i kolapsa turističke sezone i proizvesti negativne reperkusije po ukupan turistički prihod Crne Gore u kojem Opština Budva učestvuje u procentualnom iznosu od 50 odsto. Jasno je da se radi o šteti čije bi efekte osjetili svi građani Crne Gore i da se u ovom slučaju radi o ugrožavanju državnog interesa“, naglasio je Carević.

Napominjući da pretkrivični postupak traje pune četiri godine, Carević je ocijenio da je bilo i više nego dovoljno vremena da se utvrdi postojanje ili nedostatak osnovane sumnje za krivičnu odgovornost kompanije WTE kao i odgovornih.

“Činjenica je da ukoliko se realizuje naum da predstavnici kompanije WTE napuste upravljanje postrojenjem, a time najvjerovatnije i teritoriju Crne Gore, to neminovno vodi ka izbjegavanju eventualne krivične odgovornosti.

Imajući to u vidu, smatram da su ispunjeni razlozi zbog kojih se može, od strane nadležnih državnih intitucija, narediti zabrana napuštanja postrojenja i ista lica zadržati radi utvrđivanja svih relevantnih činjenica i dokaza. Vjerujem i da će sudsko obezbjeđivanje dokaza koje je u toku, kao i nalazi i mišljenja vještaka doprinijeti konačnom rasvjetljavanju događaja koji je prouzrokovao enormnu štetu po Opštinu Budva i Crnu Goru“, naveo je Carević u dopisu.

Sud u Kotoru naredio uzimanje dokaza

Opština Budva je 27. januara podnijela Osnovnom sudu u Kotoru predlog za obezbjeđenje dokaza kako bi kroz sudski postupak obezbijedili dokaze prije napuštanja upravljanja postrojenjem.

Sudija Špiro Pavićević je 29. januara donio rješenje kojim se prihvata predlog radi obezbjeđenja dokaza protiv WTE otpadne vode Budva d.o.o. i određuje se vještačenje. Po istom rješenju određuje se rok od 30 dana da vještaci dostave sudu nalaz i mišljenje. Imajući u vidu naznačeni rok, vještaci su izuzeli dokumentaciju shodno rješenju suda, odnosno sudije Pavićevića koji je izašao na lice mjesta.

Preko otpandih voda Sveto namirio svoj dug od tri miliona

Nekadašnji predsjednik Opštine Lazar Rađenović jedini je od opštinskih i državnih funkcionera koji je za sada odgovorao u korupcionaškoj aferi otpadne vode, a koja je najmanje za tri miliona eura oštetila opštinsku kasu.

Rađenović je priznao krivicu i osuđen je.

Krivicu su priznali u ovoj aferi i osuđeni su nekadašnji potpredsjednik DPS Svetozar Marović, kao šef budvanske kriminalne grupe, koji niti je odslužio kaznu niti uplatio Budvi odštetu od 1,1 milion eura. Krivicu da je tri miliona eura napumpavanjem radova prilikom izgradnje kolektora otišlo na vraćanje ličnog duga Marovića prema izvjensom G. K., priznao je i direktor „Biochem industries“ Stjepan Skočajić, koji je inače bio i skiper na jahti „ Kenco“ koju su Marovići posjedovali, a potom im je banka prodala kontroverznom Srbinu sa Kosova Zvonku Veselinoviću.

Skočajića je Viši sud osudio na pola godine zatvora i kaznu od sto hiljada eura.

Da su i te kako bili umiješani u Marovićeve malverzacije, priznali su i u WTE- u, pa je njihov tadašnji direktor u Crnoj Gori njemački državljanin Ginter Faust uhapšen sredinom janura 2016. i nakon 72 časovnog zadržavanja, pušten je da se brani sa slobode, a potom i napustio Crnu Goru u koju se više nije vraćao.

Ključni svjedok saradnik Specijalnog tužilaštva i u ovoj aferi bio je nekadašnji predsjednik Opštine Rajko Kuljača.

( Vuk Lajović )