Merkelova ne može „mirno” u penziju

Žena koju su smatrali nasljednicom Angele Merkel na funkciji kancelarke juče je saopštila da se neće kandidovati za tu dužnost, što će produbiti krizu u konzervativnoj partiji u trenutku kada pokušava da utvrdi budući politički pravac pošto je izgubila podršku birača koji su se okrenuli ekstremnoj desnici.

Anegret Kramp Karenbauer je štićenica kancelarke i liderka njihovih konzervativnih demohrišćana (CDU), ali je u posljednje vrijeme preispitivana njena sposobnost da naslijedi Merkelovu, koja je na čelu Njemačke 15 godina, ali planira da stupi sa dužnosti na sljedećim saveznim izborima koji su zakazni za jesen 2021.

Prošle nedjelje nesposobnost Kramp Karenbauer da disciplinuje demohrićane u istočnoj pokrajini Tiringiji dodatno je narušila njen kredibilitet - koji je bio uzdrman nakon niza gafova.

Regionalni ogranak CDU prkosio joj je podržavši lokalnog lidera koji je na funkciju došao zahvaljujući antiimigrantskoj Alternativi za Njemačku (AfD) i time prekršio poslijeratni konsenzus među mejnstrim partijama da neće sarađivati sa ekstremnom desnicom.

„Neću se kandidovati za kancelarku”, kazala je 57-godišnja Kramp Karenbauer na konferenciji za novinare u Berlinu, dodajući da je o tome razmišljala već neko vrijeme i da je odluku donijela „sa namjerom jačanja CDU”. „AfD predstavlja sve protiv čega se bori CDU”, kazala je Kramp Karenbauer i dodala da „svaka saradnja sa AfD slabi CDU”.

„Smatram da ovo ne utiče na stabilnost velike koalicije”, kazala je ona govoreći o koaliciji između Merkelinih konzervativaca i socijaldemokrata (SPD). Merkelova je juče kazala da „poštuje odluku” Kramp Karenbauer, ali da joj je jako žao zbog nje. „Mogu da zamislim da ovo nije bila laka odluka za nju i zahvaljujem joj na tome što je spremna da ostane na čelu partije tokom procesa izbora nasljednika”, kazala je Merkelova.

Rojters navodi da odluka Kramp Karenbauer da se ne kandiduje za kancelarku dovodi u pitanje budući pravac Njemačke u trenutku kada je njena ekonomija, četvrta po veličini na svijetu, blizu recesije a Evropska unija pokušava da se konsoliduje nakon bregzita.

Merkelova ima važnu ulogu na globalnoj sceni od 2005. godine i pomogla je da EU prebrodi krizu eurozone i otvorila vrata Njemačke migrantima sa Bliskog istoka 2015 - u potezu koji i danas izaziva žestoke podjele u bloku i njenoj zemlji.

Merkelova se nije kandidovala za liderku partije 2018, omogućivši Kramp Karenbauer da preuzme kormilo sa ciljem jačanja njene reputacije prije kandidovanja za kancelarku.

Međutim, povlačenje Kramp Karenbauer sada mijenja Merkeline i planove konzervativaca koji su smatrali da će 2020. biti stabilna godina u smislu mirne tranzicije i uvoda u političku penziju dogogodišnje liderke. Zigmar Gabrijel, bivši lider SPD, kazao je da očekuje vanredne parlamentarne izbore budući da se i Merkelin blok i SPD sada muče kako bi ujedinili različite stranačke frakcije.

Alternativa za Njemačku juče je pozdravila ostavku Kramp Karenbauer. Ova ekstremno desničarska partija pozicionirala se kao snažna politička sila od osnivanja 2013, osvojivši značajnu podršku na regionalnim i nacionalnim izborima. Uspjeh AfD-a zakomplikovao je njemačku političku tradiciju vladanja u višestranačkim koalicijama, jer većina stranaka odbija saradnju sa desničarima.

Skandal u Tiringiji prelio je čašu za Kramp Karenbauer, čija je popularnost pala prošle godine nakon niza gafova, uključujući i ismijavanje transeksualaca u govoru tokom jednog karnevala. Ona je kazala da će ostati na dužnosti ministarke odbrane i na čelu stranke dok novi kandidat za kancelara ne bude izabran.

Među kandidatima za buduće lidere CDU pominju se ministar zdravlja Jens Špan i Fridrih Merc, koje je Kramp Karenbauer pobijedila na stranačkim izborima 2018.

Usljed novih okolnosti, svijet će tokom ove godine, kako piše „Gardijan”, morati da se navikne na Njemačku koja je okrenuta sebi i koja će se oprezno truditi da ostane u svojoj zoni komfora.

( Nada Bogetić )