Ostaci crnogorske industrije i dalje u padu

Industrijska proizvodnja u Crnoj Gori u prošloj godini pala je za 6,3 odsto, a od tri glavne oblasti rast je ostvaren samo u rudarstvu i to za 20,8 odsto.

Prema podacima Uprave za stistiku (Monstat), pad u prerađivačkoj industriji u prošloj godini iznosio je 10 odsto, a u proizvodnji i snabdijevanju električne energije 7,1 odsto. Ovi podaci mogu uticati na niži rast bruto-domaćeg proizvoda u posljednjem kvartalu prošle godine, gdje je bio značajni pad, kao i u manjoj mjeri na ukupan iznos rasta BDP-a za 2019. godinu.

Prerađivačka industrija, nakon višegodišnjeg uništavanja, u 2018. godini činila svega četiri odsto BDP-a. Oblast proizvodnje i snabdijevanja električnom energijom činila je 3,5 odsto, a rudarstvo 1,1 odsto BDP-a u toj godini. Ukupan pad industrijske proizvodnje u 2019. godini čini oko 0,5 odsto vrijednosti BDP-a iz 2018. godine

U crnogorskoj ekonomiji industrija je odavno izgubila značaj u odnosu na druge grane privređivanja. Tako je, primjera radi, poslovanje sa nekretnina sa učešćem u BDP-u od 5,4 odsto, vrjednije nego cijela prerađivačka industrija i rudarstvo. Trgovina sa 12,6 odsto učešća u BDP-u je tri puta značajnija od prerađivačke industrije.

Ono što, prema ovim podacima, dodatno zabrinjava je trend od avgusta prošle godine u kojem je u svakom mjesecu zabilježen pad u prerađivačkoj industriji u odnosu na iste mjesece prethodne godine. U avgustu je pad iznosio 4,9 odsto, u septembru 17,6, u oktobru 10,1, u novembru čak 36,1 odsto a u decembru 15,6 odsto.

Na godišnjem nivou pad od tri do 34 odsto zabilježen je u osam industrijskih grana. S obzirom na značaj i veličinu te grane industrije u Crnoj Gori, na ukupni pad najviše su uticali smanjenje proizvodnje farmaceutskih proizvoda i preparata za 28 odsto, pad proizvodnje osnovnih metala za devet odsto i proizvodnje proizvoda od metala za 9,7 odsto.

Prema podacima u posljednjih pet mjeseci, proizvodnja farmaceutskih proizvoda je u novembru u odnosu na isti mjesec prethodne godine pala za čak 83 odsto. Pad za po oko 50 odsto u ovoj djelatnosti postoji i u septembru, oktobru i decembru u odnosu na te mjesecu u 2018. godini.

Proizvodnja osnovnih metala najviše je pala u avgustu i to za 18 odsto u odnosu na isti mjesec prethodne godine, ali je prosječan pad vrijednosti ove proizvodnje oko devet odsto. U posljednjem mjesecu prošle godine zabilježen je značajan pad proizvodnje pića i to za 30 odsto u odnosu na decembar 2018. godine, ali kod ove djelatnosti ipak postoji ukupan rast od 3,2 odsto.

Značajniji pad industrijske proizvodnje u prošloj godini spriječila je proizvodnja sirovina od drveta koja je imala rast od 27 odsto, kao i rast proizvodnje hrane za 6,2 odsto i hemisjkih proizvoda za 7,5 odsto. Industrija namještaja imala je takođe rast od 62 odsto, ali zbog niske polazne osnove ovaj rast nema veliki uticaj na ukupnu industrijsku proizvodnju. Monstat podatke o industrijskoj proizvodnji dobija od privrednih društava koja se bave industrijskom proizvodnjom prema klasifikaciji djelatnosti. Za obračun ukupnog indeksa industrijske proizvodnje, kako je pojašnjeno u metodologiji, koriste se količine gotovih proizvoda proizvedenih u obuhvaćenim sektorima.

Nakon velikog pada u 2018. rudarstvo se oporavilo

Rast u rudarstvu od 20,8 odsto u 2019. godini, vratiće vrijednost ove industrije na nivo iz 2017. godine, jer je u 2018. godini ta djelatnost imala pad od 22 odsto.

Do rasta u 2019. došlo je zbog povećanja vađenja rude metala za 40 odsto. U Crnoj Gori postoje dva rudnika metalskih ruda - Rudnici boksita u Nikšiću kojim upravlja kompanija Uniprom i Rudnik olova i cinka Gradir Montenegro u Šulima kod Pljevalja. Upravo je vađenje ruda metala u 2018. godini imalo pad od 36 odsto.

Vađenje uglja u 2019. zabilježilo je rast od svega 1,4 odsto, a time se bave dva rudnika - državni Rudnik uglja u Pljevljima i Rudnik mrkog uglja iz Berana čiji je vlasnik firma “Metalfer” iz Sremske Mitrovice.

Ostali dio rudarstva, a to je vađenje i prerada različitih vrsta kamena, lani je imao pad za 3,8 odsto.

( Goran Kapor )