Stres lomi bezbjednjake
U kartoteci Medicinskog centra, 123 službenika policije, MUP-a, ANB-a i Policijske akademije evidentirani su pod šifrom F, što znači da pokazuju neke oblike duševnih poremećaja ili poremećaja ponašanja
U kartoteci Medicinskog centra, 123 službenika Uprave policije, Ministarstva unutrašnjih poslova, Agencije za nacionalnu bezbjednost i Policijske akademije evidentirani su pod šifrom F, što znači da pokazuju neke oblike duševnih ili poremećaja ponašanja.
Većina pripadnika službi bezbjednosti, koji se vode pod ovom šifrom, ili su na dužem bolovanju ili su raspoređeni na radna mjesta gdje ne duže oružje...
Predsjednik Savjeta za građansku kontrolu rada policije Aleksandar Saša Zeković kaže da cifra od 123 službenika ove četiri institucije nije konačna, jer su to samo podaci za one kojima je izabrani ljekar u Zdravstvenom centru MUP-a.
“To znači da nijesu obuhvaćeni oni policijski službenici koji zdravstvenu zaštitu ostvaruju po mjestu boravka u drugim zdravstvenim ustanovama. Iz MUP-a je Savjetu za građansku kontrolu rada policije pojašnjeno da Biro za zdravstvenu zaštitu MUP-a vodi kartoteku za sve državne službenike i namještenike MUP-a, Uprave policije, Agencije za nacionalnu bezbjednost i Policijske akademije. Raniji podatak od 123 službenika, kod kojih su evidentirana oboljenja u šifri F, odnosi se na sve četiri institucije, a ne samo za UP”, pojasnio je Zeković.
Podaci MUP-a pokazuju da pripadnici službi bezbjednosti, većinom, imaju problema sa bolestima izazvanim stresom. Službenicima koji imaju F dijagnozu ne dozvoljava se nošenje i rukovanje oružjem, pa su raspoređeni na radna mjesta sa ograničenjima.
“Najveći broj službenika, kod kojih je ustanovljena F dijagnoza, ima stresni poremećaj reaktivne prirode nastao usljed različitih stresnih događaja. Radi se o poremećaju koji je nastupio kao posljedica stresnih životnih događaja i nije duševna bolest. Savjet je informisan da se sprovode redovne kontrole i redovno se prati njihovo stanje. Dio tih službenika je i na dužem bolovanju. Savjet ocjenjuje da podatke o broju policijskih službenika kod kojih je ustanovljena šifra F ne bi trebalo na bilo koji način prikrivati, niti ih relativizovati kroz spajanje sa drugim djelovima bezbjednosno-obavještajne zajednice, a koji inače nijesu u fokusu pažnje javnosti, niti su u nadležnosti građanskog nadzora policije”, naglasio je Zeković.
Policajci prilikom zasnivanja radnog odnosa polažu psihotestove, a pripadnici specijalnih jedinica imaju redovne i rigoroznije godišnje kontrole.
Predsjednik Savjeta za građansku kontrolu rada policije, brojku službenika sa F dijagnozom pojašnjava teškom i rizičnom profesijom.
“U odnosu na raniji period, registrujemo određeni napredak u razumijevanju rizika i izazova, koje sa sobom nosi policijska profesija. Pokazuje se otvorenost prema tim pitanjima i zdravstvenim rizicima službenika. Takav pristup podržavamo. Naša saznanja potvrđuju da se, uz stalno poboljšanje uslova za rad, razmišlja i o efikasnijoj prevenciji stresa, depresije i suicida. Na nekoliko sjednica Savjeta, na kojima su učestvovala kompletna rukovodstva MUP-a i Uprave policije, diskutovali smo o konceptu kako da se unaprijedi mentalno zdravlje službenika policije, sa akcentom na podršci službenicima, koji se suočavaju sa određenim zdravstvenim rizicima”, naglasio je Zeković.
U kartoteci Medicinskog centra zabilježena su dugotrajna bolovanja službenika policije, koja su gotovo uvijek vođena pod psihijatrijskim dijagnozama.
U toku je izrada novog Zakona o unutrašnjim poslovima, a predlog MUP-a je da se ponude povoljniji uslovi za penzionisanje policajaca, pa i onih sa šifrom F.
Psihloška podrška je veoma važna, ali iskustva govore da gotovo nema policajca, koji traži sam pomoć, već to čine ili ljekari ili njihovi šefovi, a to čine tek kad prekorače ovlašćenja ili su učesnici nasilja.
“Nijesmo zadovoljni praksom vanrednih kontrolnih zdravstvenih pregleda i željeli bi da se njima u praksi pribjegava intenzivnije. Policijski službenici se podvrgavaju takvim pregledima na osnovu obrazloženog predloga ljekara ili neposrednog starješine. U praksi se to ne događa tako često, bez obzira na to što je posrijedi recimo prekoračenje ovlašćenja, upotreba oružja kao sredstva prinude ili se policijski službenik povezuje sa događajima nasilja. Kada je Sektor specijalne policije u pitanju, pristupi su mnogo ozbiljnijiji. Službenici specijalne policije su pod pojačanom pažnjom, pa se u sklopu redovnih sistematskih pregleda, shodno normativnom uređenju, obavezno sprovodi i njihovo psihotestiranje”, pojasnio je Zeković.
Šta je šifra F
U šifarniku bolesti, pod šifrom F nalaze se razni vidovi demencije, oblici teške i duboke zaostalosti, poremećaji socijalnog ponašanja, duševni poremećaji i poremećaji ponašanja uzrokovani upotrebom više psihoaktivnih supstanci.
Ta šifra upisana je i za šizofrenije, stalna sumanuta duševna oboljenja, paranoje, manije, anoreksiju, bulimiju, odvratnost prema polnom odnosu i odsustvo polnog uživanja, pretjerani polni nagon, kleptomaniju, egzibicionizam, voajerizam, pedofiliju, sadomazohizam, poremećaje uzrokovane upotrebom halucinogena...
Crna Gora je evropski lider po broju policajaca po glavi stanovnika - podaci su da je 635 policajaca na 100.000 građana...
Policajci rijetko koriste psihološku podršku
Biro za zdravstvenu zaštitu MUP-a obavlja psihološku podršku sa svojim, ali i policijskim službenicima.
“Ta pomoć se nedovoljno koristi. To zabrinjava, jer se nakon početno dobrih koraka - sistematizovanja nekoliko novih specijalizovanih radnih mjesta - kasni sa uspostavljanjem funkcionalne, stvarno operativne, psihološke podrške. Planirano je da ta podrška podrazumijeva prevenciju bolesti izazvane stresom, destruktivnim ponašanjem i mentalnim oboljenjima, obrada i upućivanje službenika na ocjenu opšte zdravstvene i psihofizičke sposobnosti, pružanje podrške službenicima, koji su u obavljanju poslova, posredno ili direktno, učestvovali u traumatskom događaju ili drugoj visokostresnoj i kriznoj situaciji”, naveo je Zeković.
U toku je procedura za prijem psihologa u radni odnos MUP-a, a za taj posao je potrebno iskustvo za rad sa policijskim službenicima.
“Prema podacima MUP-a, službenici rijetko sami traže psihološku podršku, jer se plaše stigmatizacije. U tim situacijama, a na preporuku izabranog ljekara, oni se upućuju kod psihologa, koji rade u Sanitetskom vodu Vojske Crne Gore, shodno ugovoru o međusobnoj saradnji. Savjetu je saopšteno iz MUP da je u toku izrada posebnih procedura koje će regulisati pravo, ali i obavezu policijskih službenika na psihološku podršku i da će se angažovati psiholozi iz drugih institucija, koji će pružati ovaj vid zdravstvene pomoći i podrške, do popunjavanja radnih mjesta u Birou”, kazao je Zeković.
( Biljana Nikolić )