WTE: Problem stvorila Opština Budva, a ne mi

Njemačka kompanija koja je u Budvi gradila postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda odbacila je sve optužbe o umiješanosti u afere i korupciju. Od Budve i građana, kako su naveli, potražuju još oko 36 miliona eura, tvrde da nisu krivi za “na kratko” ispuštanje fekalija, i da je krivica lokalne vlasti to što će se u more u narednim godinama ispuštati neprečišćene otpadne vode.

“Trenutno imamo oko 36 miliona eura potraživanja koja nisu naplaćena. Ukupna vrijednost radova koji su realizovani na osnovu ugovora iznosi 76,6 miliona eura. Budva je, na osnovu ugovora o izgradnji, platila 12,5 miliona, a na osnovu aktiviranih garancija Vlade dobili smo 29,25 miliona eura”, kazao je Hubertus Šite, predstavnik “WTE otpadne vode Budva” na današnjoj konferenciji za medije.

On je naveo da je njemačko-austrijski koncern WTE/EVN zabrinut za svoje zaposlene u Budvi, kao i zaštitu reputacije firme.

“U proteklih 25 godina realizovali smo preko 100 projekata, svuda ima malih problema, ali ovo u Budvi je novo iskustvo za nas”, kazao je on.

Šite je dodao i da iz garancije Opštine Budva, na iznos 66 miliona, ta kompanija nije dobila ništa, zbog čega se u Frankfurtu trenutno vodi arbitražni postupak, i da su u toku pripreme za arbitražni postupak “koji bi se bavio svim tehničkim i ugovornim nesuglasicama” i da će se taj postupak voditi u Ženevi.

Ugovor o izgradnji postrojenja za tretman otpadnih voda zaključen je između budvanske Opštine i WTE/EVN u julu 2009, a potpisali su ga Rajko Kuljača i Rolf Šreder. Potpisivanju u bečićkom hotelu “Splendid“ prisustovao je Igor Lukšić, tadašnji potpredsjednik Vlade. Planirana je izgradnja četiri postrojenja - Budvi, na Svetom Stefanu, u Buljarici i Reževićima. Jedino je postrojenje u Budvi završeno, u Buljarici je, kako su kazali iz kompanije, započeto, a preostala dva su na čekanju. Do toga je došlo, kao tvrde iz WTE jer opštinske vlasti, konkretno za Reževiće, nisu odredile odgovarajuće zemljište za izgradnju.

Njemačko-austrijski koncern napustio je postrojenje u Vještici 31. januara, iako su sa Opštinom lani postigli dogovor da postrojenjem za tretman otpadnih voda u tom bečićkom naselju upravljaju do 31. marta ove godine.

Novinarima su danas kazali da je WTE još u maju 2018. raskinula ugovor sa Opštinom, jer lokalna vlast “nije ispunila ugovorne obaveze”.

“Od tog momenta, WTE više nije imao obavezu da dalje upravlja postrojenjem, ali je uprkos tome izrazio spremnost da obezbijedi funkcionisanje postrojenja još 19 mjeseci. Preduzeće je okončalo svoje aktivnosti krajem januara, te prepustilo rukovođenje Opštini koja je od tog trenutka preuzela na sebe isključivu odgovornost za njegov rad, uz pomoć obučenih radnika koje je sama kandidovala za obuku, a koju je sproveo WTE”, kazali su iz te kompanije.

“Vijesti” su ranije objavile da je, pošto je njemačka firma krajem januara napustila Budvu, Opština prijavila slučaj Specijalnom tužilaštvu, da je tužilaštvo odmah preuzelo svu dokumentaciju, da su u toku vještačenja koja bi trebalo da utvrde u kakvom je stanju ostavljeno postrojenje. Objavljeno je i da je podmorski ispust prioritetno označen da se mora sanirati, jer može doći do izlivanja fekalija u more. Nedavno je i Agencija za zaštitu životne sredine i prirode (EPA) naložila je kompaniji “WTE otpadne vode“ da u roku od 20 dana sanira podmorski ispust na Zavali.

Iz njemačko-austrijskog koncerna tvrde da su postrojenje u naselju Vještica predali u dobrom stanju.

"Pušteno je u pogon u junu 2014, stoga naravno pokazuje određene znake korišćenja. Po raskinutom ugovoru, u obavezi smo da određene nedostatke uklonimo i spremni smo da to učinimo”, kazao je Šite.

Tvrdi i da su, od puštanja u rad u junu 2014, vode iz postojenja u naselju Vještica u more odlazile prečišćene, a da je kompanija dvije situacije kad to “na kratko” nije bio slučaj, prijavila nadležnima.

“Vjerovatno bismo bili kažnjeni ako bi moglo biti dokazano da smo to uradili iz grubog nemara ili namjerno”, poručio je prvi čovjek “WTE otpadne vode Budva”. Na pitanja u vezi sa izlivanjem fekalija ljetos u Budvi, u blizini pumpne stanice u Belviju, tvrdi da je razlog tome “začepljenje kanalizacionog sistema za koji je odgovorna Opština Budva”.

“To su ogromne količine masnih materija koje su se nagomilale ispred ulaza u samu pumpnu stanicu Belvi. U toku je prekršajni postupak priložio sam hemijske i laboratorijske analize od toga dana, koje dokazuju da je umjesto tečnih materija toga dana na ulazu u našu pumpnu stanicu bilo 56 odsto čvrstih materija, od čega 46 odsto masti. Hitno smo preporučili Opštini da spriječi uliv nedozvoljenih materija u svoju mrežu”, kazao je Šite. Lokalnu vlast krive i jer se u more u regionu Buljarice, Petrovca i na Jazu “stalno ispuštaju neprečišćene otpadne vode”.

“To će tako biti sve dok Opština Budva ne izgradi postrojenje za prečišćavanje”, poručili su iz WTE, dodajući da Opština deceniju od potpisivanja ugovora, nije obezbijedila zemljište za izgradnju pumpne stanice.

“Izgradnja postrojenja na Jazu dio je scenarija koji bi trebalo da stupi na snagu 2022. godine, a realizacija sistema Petrovac i Buljarica nije uspjela, jer Opština ne stavlja na raspolaganje zemljište na kojem bi se izgradila pumpna stanica. Za nastavak građevinskih radova koje smo započeli na postrojenju Buljarica, Opština Budva 10 godina nakon potpisivanja ugovora nije odredila građevinski nadzor”, poručio je Šite.

Kazao je i da u kompaniji imaju “malo razumijevanja za optužbe” da ne žele da okončaju i završe projekat i dodao da na obali Jadranskog mora “postoji mali broj tako modernih postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda kao u Budvi”.

Iz njemačko-austrijskog koncerna ponovo su negirali optužbe o umiješanosti u korupciju.

Mediji su ranije pisali da je konsultantska kuća “Dr Duhovnik“, koju je angažovala Opština, supervizijom utvrdila da su WTE/EVN uložili 39 miliona eura. Od te sume, oduzeto je tri miliona eura koliko je direktor firme Ginter Faust priznao pred Specijalnim tužilaštvom da su otišla šefu budvanske kriminalne grupe Svetozaru Maroviću.

“Nismo učestvovali, niti učestvujemo ni u jednom postupku u kojem je saslušan Faust. Postoje četiri presude koje smo detaljno prostudirali, u kojima se u obrazloženju pominju tri miliona eura koje su navodno sa računa Opštine Budva uplaćene na preduzeće WTE otpadne vode. Ta transakcija nikad nije postojala, tvrdnja da smo uzeli tri miliona za sebe je nepotkrijepljena”, tvrde iz WTE/EVN.

Pitaju i “kako to Opština ne može da dokaže gdje su ta tri miliona zaista završila”.

“Nama je poznato samo pisanje SDT iz januara 2016, u kojem se konstatuje da ne postoji nikakav krivični postupak koji se vodi protiv EVN grupacije, samim tim i WTE”, tvrde iz koncerna.

Tvrde da je Opština Budva, na sastanku sa predstavnicima WTE i Vlade u maju, 2018. tražila redefinisanje ranijeg ugovorenih cijena. Iz njemačke kompanije poručili su da na to neće pristati, te da su spremni za nastavak razgovora.

“U svakom trenutku spremni smo za konstruktivne razgovore. Ali, konstruktivne”, poručio je Šite, te dodao da Opština ignoriše njihove fakture, zbog čega u kompaniji, kako je rekao, žele da spriječe zastaru potraživanja”.

Vode sporove i u Sloveniji i Hrvatskoj

Iz njemačke kompanije kazali su da su, pored slučaja u Sloveniji, koji je riješen u njihovu korist, u toku dva u Hrvatskoj. Nije precizirano o čemu se radi.

U Hrvatskoj, WTE i njemačka kompanija RWE sa zragrebačkom Vodoprivredom osnovali su “Zagrebačke otpadne vode”. Udio njemačkih kompanija je 97, a hrvatske firme tri odsto. Posao vrijedan 24 miliona eura, na kraju je građane Zagreba koštao skoro 40 miliona. Državna revizija, kako su objavili mediji u Hrvatskoj, godinama je upozoravala na brojne nepravilnosti.

Za poslovanje postrojenja, zainteresova se i USKOK, koji je na proljeće 2018. u aferi “Pročistač”, pored ostalih, podigao optužnice protiv Ante Pavića direktora “Zagrebačkih otpadnih voda” i Hansa Švajcera, vođe projekta i nadzornog inženjera. Oni se terete za milionske malverzacije.

( Damira Kalač )