I širenje straha od korona virusa je zarazno

Eros i Tanatos pokreću svet. Grčki filozofi su to znali i bez dokaza, dok svaki urednik bilo kog medija, vlasnik sajta ili naloga na društvenim mrežma ima konkretne brojke da su seks i smrt, u svim svojim pojavnim oblicima, i prirodne katastrofe glavni generatori čitanosti, gledanosti, klikova i vizualizacija sadržaja. Publika nagrađuje sve one koji kombinuju seksualni poriv u ljudima i nekrofilni deo naše prirode.

U prethodnoj nedelji italijanski mediji i armija skribomana i sveznalica na društvenim mrežema raširili su paniku i psihozu koja je koronu virus pretvorila u Justinijanovu kugu našeg vremena. Inflacija medija i srozavanje novinarske profesije u sadejstvu sa društvenim mrežama su bolno potvrdile proročanstvo Umberta Eka od pre par godina:

“Društvene mreže su pozitivan fenomen, ali daju pravo glasa i armiji imbecila koji su pre mogli da popuju u baru posle čaše vina, bez mogućnosti da nanesu veliku štetu. Sad ti imbecili imaju isto pravo glasa kao i nobelovci.” Prosto se čovek pita šta bi se desilo da svet zaista zadesi nesreća poput Justinijanove kuge u šestom veku ili Crne smrti u XIV veku, koje su bukavlno desetkovale stanovništvo Evrope, prepolovivši ga? Ako je moderni svet u nečemu napredovao i ostvario veoma uspešne rezultate to je borba protiv virusa. Ne možemo da ih iskorenimo, ali zahvaljujući nauci, higijeni, zdravoj ishrani, stilu života i primenom par jednostavnih pravila ponašanja držimo ih pod kontrolom. S vremena na vreme nove forme virusa izmaknu kontroli, ali čak i najgore epidemije ne seju smrt koja bi opravdala štetu od proizvodnje straha među ljudima koja nije samo ekonomska i ne izražava se samo kroz pad bruto društvenog proizvoda.

Izraelski istoričar i pisac nekoliko bestselera u svojoj knjizi “Kratka istorija budućnosti” ističe kako je jedno od velikih dostignuća XX veka zaustavljanje zaraznih bolesti, odnosno kapacitet država da spreče epidemije i pandemije koje bi mogle da desetkuju populaciju kao u srednjem veku. “Prvi put u istoriji - piše Harari - više se umire zbog preterane i neadekvatne ishrane nego od zaraznih bolesti i gladi.”

Negativno iznenađenje u celoj priči oko širenja psihoze i panike su imali tzv. mainstream mediji, ili kako bi to nekadašnji dopisnici (dok ih je bilo) rekli “ugledni listovi”. U borbi sa sve nelojalnijom i žestokom konkurencijom, suočeni sa permanentnom krizom, kresanjem troškova, radnih mesta, neizvesnošću, i nekadašnji stubovi novinarstva sa velikim “N” su počeli da podležu pravilima modernog informativnog “divljeg zapada”.

“Još četvoro mrtvih” ili “Već 100 obolelih” su naslovi koji su se pojavili u novinama koje smo smatrali “biblijama odličnog novinarstva”. U čemu je problem, mogao bi da pita naš čitalac. Problem je u tome što su svi koji su podvedeni pod žrtve korona virusa, uključujući i četvoro iz navedenog naslova, bile osobe sa preko 70 ili čak 80 godina, sa već teškim ili neizlečivim bolestima. Kada kažete “već 100 obolelih” sugerišete čitaocu ili gledaocu da se virus širi brže od očekivanog. Ako upotrebite formulaciju “samo 100 obolelih”, isto ste rekli istinu ali upućujete korisnika vaše informacije da je situacija pod kontrolom. Kao što vidite istina može da se prikaže na dva načina i da izazove oprečne efekte, ne zbog broja već zbog priloga.

U Italiji, tokom sezone gripa od novembra do februara, od te bolesti svake godine umre oko 600 ljudi. Zamislite kakav bi to medijski terorizam bio da svakog dana slušamo ili čitamo “još pet mrtvih od gripa” bez objašnjenja da je reč gotovo stopostotno o osobama starijim od 65 godina, od kojih su četvorica od petorice stariji od 80 godina? Još frapantniji je podatak da se svaki deseti Italijan, a to znači oko šest miliona ljudi, svake zime suoči sa gripom.

Bolje upućeni bi mogli da prigovore da korona virus prouzrokuje kod svakog petog zaraženog čoveka zapaljenje pluća. Tačno, i zato korona virus ne sme da bude potcenjen, jer od zapaljenja pluća, svake godine u Italiji, u proseku dnevno umre 37 ljudi, i bez korona virusa u cirkulaciji. Da li bi mediji i dušebrižnici na društvenim mrežama svaki dan trebalo da nas izveštavaju o tome?

Svake godine na italijanskim putevima pogine oko 4.000 ljudi, deset dnevno - da li je nekome palo na pamet da zabrani saobraćaj automobila u Italiji? Da ne govorimo da su najveći uzročnici smrti u Evropi kardiovaskularni problemi, ispred tumora. Koliko ljudi redovno kontroliše holesterol, trigliceride, pritisak, promeni režim ishrane, stil života, i pored činjenice da samo u Italiji, svaki dan, od kardiovaskularnih bolesti umre 638 osoba? Aksentije Topalović, Pantelijin unuk, u Maratoncima Dušana Kovačevića (u filmu ga tumači Mija Aleksić) ne želi da sedi pored ubijenog Rajkovića jer je smrt prelazna bolest. Širenje straha od bolesti, virusa, epidemija, nije smrtonosno, ali je zarazno i prelazno. Zaustavimo ga, zajedno sa korona virusom.

( Željko Pantelić )