Karantin: Od „crne smrti” do koronavirusa

Kina se, u odgovoru na epidemiju novog koronavirusa, odlučila za masovni karantin dok su gradovi u Italiji sa velikim brojem zaraženih potpuno odsječeni, a turisti na Tenerifima su zatvoreni su sobama. Ostali mogu samo da gledaju i pokušaju da ne paniče, navodi britanski „Gardijan” i ističe da ovo nije prvi put da je sloboda kretanja ograničena usljed straha od pandemije.

Britanski list navodi da moderno poimanje karantina datira iz 15. vijeka, kada se Venecija borila sa ponovnim epidemijama „crne smrti” ili kuge koja je razorila Aziju i Evropu u 14. vijeku i povremeno izbijala u narednih 500 godina.

Praksa izolacije potencijalnih nosilaca zaraze, obično moranara kojki su dolazili na brodovima iz Azije, odakle je kuga potekla, bila je uobičajena u 14. vijeku, ali su tek 1448. godine venecijanske vlasti donijele propis da period izolacije traje 40 dana tokom kojeg će osobe u izolaciji biti provjeravane radi eventualnih simptoma.

Međutim, u kratkom istorijatu karantina, „Gardijan” navodi da se izolovanje nosilaca bolesti praktikovalo i hiljadu godina prije epidemije kuge.

U Starom zavjetu u Levitskoj knjizi postoji cijelo poglavlje posvećeno osobama za koje se vjeruje da su oboljele od gube, sa instrukcijama da treba „zatvoriti” one za koje se smatra da su izloženi riziku i da sveštenik treba da ih obilazi svakih sedam dana kako bi provjerio da li je došlo do oboljenja.

Starogrčki ljekar Hipokrat, koji je prvi dao definiciju epidemije, takođe je isticao potrebu za izolacijom oboljelih.

Urbanizacija i regulisanje javnog zdravlja krajem 18. i 19. vijeka polako su doveli do sistematizovanja karantina. Tokom epidemije žute groznice u Filadelfiji 1973. godine, ostali gradovi u SAD su nametnuli karantin tom gradu zabranivši ulaz stanovnicima i robi. Međutim nove epidemije žute groznice, kolere i boginja u 19. vijeku na kraju su primorale vlasti da one preuzmu odgovornost za karantin, podsjeća „Gardijan”.

Epidemija gripa 1918-20. (takozvane španske gripe) bila je toliko rasprostranjena da na pojedinim mjestima u izolaciji nijesu bile bolesne osobe, već zdrave - praksa koja je danas poznata kao „izolacija u cilju zaštite”.

Vlasti Ganisona u Koloradu su 1918. godine blokirale sve puteve do grada i poručile ljudima koji su dolazili vozom da će biti uhapšeni i smješteni karantin. Ta politika je dala rezultate: u tom gradu niko nije umro od španskog gripa.

Karantin pokreće pitanja ljudskih prava, a ljudske slobode treba da budu u ravnoteži sa interesima javnog zdravlja. Ujedinjene nacije ističu potrebu za proporcionalnošću i postupcima zasnovanim na dokazima u skladu sa principima iz Sirakuze uspostavljenim 1984. godine. Međutim, u krajnjem slučaju Svjetska zdravstvena organizacija kaže da „uplitanje u slobodu kretanja prilikom nametanja karantina ili izolacije u slučaju prenosive bolesti može biti neophodno za dobrobit javnosti, i može se smatrati legitimnim prema međunarodnom zakonu o ljudskim pravima”.

„Gardijan” članak zaključuje pitanjem da li se sa koronavirusom ponavlja 1918. godina.

( Nada Bogetić )