Uhapšeni prinčevi planirali puč?

Saudijski kralj Salman juče je prikazan u državnim medijima očigledno dobrog zdravstvenog stanja, svega nekoliko dana nakon što je hapšenje dva uticajna princa izazvalo spekulacije o mogućem pokušaju puča ili o iznenadnom pogoršanju kraljevog zdravlja.

Dva izvora bliska kraljevskoj porodici kazala su u subotu da su dva princa uhapšena jer ne podržavaju princa prijestolonasljednika Muhameda bin Salmana, koji je uz podršku oca konsolidovao kontrolu na svim nivoima vlasti u kraljevini.

Hapšenje kraljevog mlađeg brata, princa Ahmeda bin Abdelaziza i kraljevog bratanića bivšeg šefa za borbu protiv terorizma, princa Muhameda bin Najifa, uslijedilo je zbog ponašanja koje je bilo provokativno za rukovodstvo, kazao je za AP jedan upućeni izvor.

Izvor je takođe kazao da su hapšenja poslala poruku svima u kraljevskoj porodici koji se osjećaju nezadovoljno: Ukoliko princ Ahmed može biti uhapšen onda se to može desiti svakome.

Princ Muhamed bin Najif, 60, je bio pod nadzorom od kako ga je sredinom 2017. godine u redu za prijesto pretekao kraljev sin Muhamed bin Salman.

Hapšenje princa Ahmeda, 78, je veliko iznenađenje budući da je on rođeni kraljev brat i visoki pripadnik kraljevske vladajuće porodice Al Saud.

Međutim princ Ahmed, se već duže vrijeme ne slaže sa princom prijestolonasljednikom i samo je jedan od nekoliko uticajnih članova plemstva koji mu se nijesu zakleli na vjernost kada je postao prvi u redu za prijesto.

Oba uhapšena princa su prethodno bili na pozicijama ministra unutrašnjih poslova zaduženi za bezbjednost i nadzor u kraljevini.

„Vol strit žurnal“ je prvi objavio vijest o hapšenju, pozivajući se na anonimne izvore koji su kazali da su dvojica prinčeva pripremali puč koji bi zaustavili uspon princa prijestolonasljednika. List je takođe naveo da je uhapšeno i nekoliko zvaničnika Ministarstva unutrašnjih poslova, visokih vojnih oficira i drugih osumnjičenih da su učestvovali u zavjeri.

Princ prijestolonasljednik je za veoma kratko vrijeme uspio da ukloni svu konkurenciju među starijim i iskusnijim plemićima. Takođe je sproveo reformu najuticajnijih bezbjednosnih agencija u zemlji kako bi odgovarale samo njemu.

Princ Muhamed bi Najif je poznat i omiljen kod američkih obavještajnih zvaničnika zbog saradnje u borbi protiv terorizma. Kao šef ministarstva unutrašnjih poslova, on je nadgledao nadzor i progon disidenata i kritičara kraljevine.

Poznato je da je princ Ahmed kritkovao princa prijestolonasljednika, a demonstrantima koji su ga dočekali u Londonu je kazao da pitaju kralja i njegovog sina o humanitarnoj krizi koju je izazvao rat u Jemenu. Kao vjerski konzervativac, princ Ahmed takođe je kritikovao odluku da se iz straha od širenja koronavirusa zatvore sveta mjesta u Meki, kazao je jedan izvor za AP.

Hapšenje dvojice uticajnih prinčeva je najvjerovatnije preventivna mjera u cilju upravljanja rizicima radi tranzicije vlasti sa kralja Salmana na njegovog sina, navodi se u analizi „Eurazija grupe“. Oba princa su smatrana alternativama za princa Muhameda bin Salmana.

U oktobru 2018. godine ubistvo saudijskog kolumniste Džamala Hašogija u saudijskom konzulatu u Istanbulu, narušilo je reputaciju princa prijestolonasljednika u inostranstvu. On, ipak, ostaje popularan u Saudijskoj Arabiji zbog sprovođenja smjelih reformi koje su transformirale život u kraljevini, uključujući i ublažavanje ograničenja za žene.

Međutim, ekonomska transformacija ne napreduje u skladu sa planovima. Kraljevina se i dalje žestoko oslanja na prihod od nafte, uprkos naporima da se ekonomija učini raznovrsnijom. Cijene nafte su pale usljed prepreka izazvanih koronavirusom, što ukazuje na nevolje za proizvođače poput Saudijske Arabije.

( Nada Bogetić )