Izložba se ponavlja u Crnoj Gori dok ne stigne do Brisela

Izložbu na kojoj su predstavljene mape Crne Gore i Bugarske od četvrtog do 20. vijeka prije više od 10 godina pripremili su državni arhivi dvije države, ali postavka, iako je to najavljivano i 2009. godine, još nije predstavljena i publici u Briselu.

U crnogorskoj Skupštini početkom mjeseca otvorena je izložba “Crna Gora i Bugarska na karti Evrope” (IV-XX vijek). Dvije države, u zvaničnim odgovorima “Vijestima”, nisu se usaglasile ni u vezi sa razlozima za organizaciju tog događaja.

Iz Ambasade Bugarske kazali su da su oni inicijatori i da je izložba organizovana u okviru događaja koji su posvećeni nacionalnom danu te države koji se obilježava 3. marta.

Takav podatak nije naveden i u zvaničnim objavama za medije, niti to pominju iz crnogorske Skupštine. “Vijestima” su kazali da je događaj organizovan u saradnji sa bugarskom ambasadom, te da je cilj izložbe “da prikaže dugotrajno interesovanje evropske javnosti za Crnu Goru i Bugarsku”.

“Kao i da obogati saznanja i predstavu o njima preko kartografije, što je ilustrovano mapama iz raznih oblasti kartografije, putnim mapama, pomorskim, vojnim, političko-administrativnim, istorijskim, trgovačkim i drugim, obuhvatajući period od IV do XX vijeka”, piše u odgovoru “Vijestima”.

Isti tekst navodi se kao citat ambasadorke Maglene Plugčieve sa otvaranja izložbe. Doslovno isti tekst izgovorio je 2009. godine tadašnji direktor Državnog arhiva Crne Gore Stevan Radunović, kada je ista izložba organizovana u barskom Dvorcu kralja Nikole. Te godine, postavka je javnosti predstavljena prvi put. Sudeći prema medijskim objavama, nakon toga, publika je izložbu imala prilike da ponovo vidi 2011. godine u Sofiji. Prema navodima nadležnih u Ambasadi Bugarske, izložba je zapravo organizovana samo 2010, u Sofiji i na Cetinju.

“Izložba je predstavljena prije nekoliko godina 2010. godine na Cetinju i Sofiji, na inicijativu državnog arhiva dviju zemalja i kao zajednički projekat”, navodi se u odgovoru “Vijestima”. U arhivi crnogorskih medija, međutim, sačuvani su prilozi sa otvaranja izložbe u Baru, u Dvorcu kralja Nikole, prije 11 godina. Bugarski mediji, prema internet objavama, o događaju su izvještavali u martu iste godine, kada su izložbu otvorili tadašnji ministri vanjskih poslova dvije zemlje Milan Roćen i Nikolaj Mladenov.

Kao što je to bio slučaj sa izložbe u Baru prije 11 godina, tako je sa nedavnog otvaranja istog događaja, saopšteno i da će predložiti da izložba bude organizovana i u Briselu. To se, međutim, još nije desilo.

“Izložba nije predstavljena u Briselu, ali imam tu ideju i predlog koji sam već razgovarala sa ambasadorima Bugarske i Crne Gore u Briselu o izložbi”, kazala je “Vijestima” Plugčieva.

Skupština Crne Gore, kako su kazali iz kabineta predsjednika Ivana Brajovića, prvi put je domaćin izložbe. Kazali su i da povremeno organizuju slična dešavanja i podsjetili na ranije izložbe, među kojima su izložba o značajnim ženama Austrije u prethodnih 200 godina, izložba fotografija crnogorskih osnovaca povodom Dana nezavisnosti prošle godine.

Povodom održavanja Ženskog parlamenta 9. marta, podsjećaju, u Skupštini je postavljena izložba fotografija “Crno-bijeli ženski ram”, koja je dio projekta NVO Ženska akcija iz Nikšića.

Dodaju i da Skupština nije imala troškova u organizaciji izložbe na kojoj je predstavljeno 15 mapa Crne Gore i Bugarske.

Autori izložbe “Crna Gora i Bugarska na karti Evrope” su Srđan Pejović i Mirjana Kapisoda iz Državnog arhiva Crne Gore, i Dimitar Stoimenov iz Arhiva arhiva Republike Bugarske.

Iz Državnog arhiva Crne Gore “Vijestima” su kazali da je izložba štampana u Bugarskoj, u skladu sa sporazumom državnih arhiva dvije zemlje. Za potrebe izložbe urađen je katalog u tiražu 500 primjeraka.

“DACG je participirao zajedno sa Agencijom arhiva Republike Bugarske u troškovima izložbe”, kazali su “Vijestima”.

Lijenost ili značaj trenutka

Komentarišući praksu da potpuno ista postavka bude organizovana više puta, kustosi sa kojima su “Vijesti” razgovarale kazali su da to nije neobično, ali da je svakako važan povod.

“Može da bude da izložba nije dostigla željenu vidljivost ili se organizuje zbog važnosti trenutka u kojem se događa”, smatra jedan od sagovornika “Vijesti”, dok drugi komentariše da je moguće da je jednostavno riječ o lijenosti i neinventivnosti autora i organizatora.

Predsjednik Skupštine na otvaranju izložbe mapa, rekao je da “grafički istorijski prikazi na kojima je Crna Gora pogotovo od 19. vijeka vizuelno sve uočljivija, svjedoče ne samo o njenom geografski važnom položaju, već i o jednoj istorijskoj konstanti: borbi za potvrđivanjem svoje samobitnosti i nezavisnosti”.

“Crna Gora se nalazi na mapama rimskih puteva, preko perioda sa preovlađujućim uticajem Venecije i Turske, pa do prve domaće karte izrađene 1859. godine, u diplomatskoj misiji predstavljanja svojih granica nakon razgraničenja sa susjedima. Današnja Crna Gora se 2006. godine izborila da njene granice budu trajno ucrtane u sve buduće mape Evrope i svijeta. Izazova, pa i onih koji Crnu Goru i njene geografske, istorijske i duhovne međe dovode u pitanje, oduvijek je bilo i uvijek će ih biti. Na žalost, ima ih i danas, a odgovor na te namjere pruža većinska podrška građana i snaga institucija. Ipak, smatram da najbolji lijek u borbi protiv zabluda, a često i zle namjere, predstavlja poznavanje nespornih istorijskih činjenica i bogatstva kulture svoje države, kao i konteksta vremena i okruženja”, rekao je Brajović.

( Damira Kalač )