Makron traži da EU dobije veća ovlašćenja u krizama

Francuski predsjednik Emanuel Makron predvodi inicijativu da Evropska unija dobije veća ovlašćenja u odgovoru na hitne situacije u zdravstvenom sistemu, piše Rojters.

Britanska agencija navodi da je Makron svjestan da EU rizikuje da će biti okrivljena za nedostatke u borbi protiv epidemije koronavirusa na kontinentu.

Nakon decenije u kojoj je Brisel pogođen dužničkom krizom i dubokim unutrašnjim podjelama oko migracije, pandemija koronavirusa rizikuje da zada još jači udarac evropskom jedinstvu i potencijalno unazadi decenije integracije, dodaje Rojters.

Na videokonferenciji sa liderima EU prošle nedjelje, prvi put da su svih 27 imali krizne pregovore na daljinu, Makron je istakao potrebu da evropske institucije imaju šira ovlašćenja u nekoliko oblasti, uključujući zdravstvo, što je tradicionalno nacionalna odgovornost.

Jedan od predloga je stvaranje naučnog panela koji bi sastavio jedinstvene preporuke na nivou EU, za države članice u zdravstvenoj krizi.

Makron takođe traži veću fiskalnu solidarnost kako bi EU mogla da se zadužuje, čemu se odavno opiru fiskalno konzervativne države poput Njemačke, rekao je Rojtersu visoki diplomata upućen u raspravu.

Italija, koja je najteže pogođena krizom zbog virusa, oštro je kritikovala Francusku i Njemačku nakon što su prvobitno odbile da obezbijede maske i drugu opremu i pomognu u borbi protiv epidemije. Rim se morao obratiti Kini za pomoć, mada je Njemačka kasnije poslala Italije 400.000 maski.

Anketa koju je prošle nedjelje sproveo Monitor Italija, pokazala je da 88 odsto Italijana vjeruje da EU nije učinila dovoljno da pomogne toj zemlji, što naglašava kako nedostatak solidarnosti može povrijediti osjećanja, piše Rojetrs.

Prema istoj anketi, procenat onih koji vjeruju da je članstvo EU hendikep za Italiju, porastao je na 67 odsto sa 47 odsto u novembru.

Rojters ističe da će ove cifre zabrinuti Njemačku i Francusku, čija saglasnost je normalno potrebna da bi politički predlozi dobili panevropsku podršku.

“Bilo bi pogubno ako bi na kraju ove krize, države poput Italije izvele zaključak da ih je Evropa ostavila na cjedilu” rekao je Rojtersu izvor blizak Makronu.

Makron odavno zagovara dublju integraciju eurozone i često koristi frazu “EU koja šiti,” naglašavajući potrebu da EU donosi rješenja, umjesto da je mnogi vide kao izvor problema.

Kako se karijera njemačke kancelarke Angele Merkel bliži kraju nakon 15 godina za kormilom EU, Makron takođe razmišlja o zauzimanju pozicije predvodnika Evrope, navodi Rojters.

Krize u prošlosti su podsticale EU na akciju i dovodile do promjene pravila, bilo da se radilo o izbavljenju država članica tokom dužničke krize ili zajedničkom rješavanju problema izbjeglica tokom migrantske krize.

Kriza oko koronavirusa je izvršila pritisak na EU odjednom na više frontova, pri čemu je Šengenski sporazum o otvorenim granicama skoro suspendovan, pravila o državnoj pomoći i fiskalnoj politici olabavljena, Evropska centralna banka je pokrenula program od 750 milijardi eura, a nameću se pitanja o politici slobode kretanja i konkurencije.

Aleks Stub, bivši finski premijer, rekao je da će pandemija vjerovatno podstaći pozive da EU dobije veća ovlašćenja u rješavanju vanrednih zdravstvenih situacija i da države preuzmu veću odgovornost od tržišta.

“Ono što bismo mogli vidjeti je odgovor na nivou Evrope tako da se države članice obavežu da imaju neku vrstu rezerve kako bi se mogle preduzeti mjere za suzbijanje uticaja pandemija i drugih budućih šokova”, rekao je.

Kako se pandemija brzo širi, a nacionalni zdravstveni sistemi širom Evrope su pod ogromnim opterećenjem, EU mora da djeluje brže nego inače, i da misli unaprijed, ističe Rojters.

Šahin Vali, viši saradnik pri Njemačkom savjetu za spoljne odnose, kaže da još ne postoji zajednička evropska politika obuzdavanja, karantina ili testiranja.

Vali, koji je Francuz, dovodi u pitanje neke korake koji su preduzeti u toj državi

“Mnoge države (uključujući i Francusku), i dalje premalo testiraju, objavio je Vali na Tviteru.

“Manje nego što bi trebalo i manje nego što mogu, kršeći preporuke Svjetske zdravstvene organizacije... To je kritično”.

( Angelina Šofranac )