EU ostala bez glavnog naučnika

Predsjednik Evropskog istraživačkog savjeta (ERC), najviše naučne organizacije Evropske unije, dao je ostavku nakon tri mjeseca na toj funkciji. Izrazivši zabrinutost zbog naučnog rukovođenja i političkih operacija EU, Mauro Ferari je rekao da je izgubio vjeru u taj sistem nakon što nije uspio da osnuje specijalni program za borbu protiv koronavirusa.

U sporu koji naglašava tenzije koje je zdravstvena kriza izazvala unutar institucija EU, Ferari je rekao da je “duboko razočaran i uznemiren” reakcijom Brisela na “tragediju čije bi razmjere mogle biti bez presedana.” ERC tvrdi da je njegova ostavka uslijedila nakon pismenog, jednoglasnog izglasavanje nepovjerenja. Naučni savjet ERC je saopštio da je 19-člani odbor naložio Ferariju da ode u petak veče.

ERC je dodao da je profesor Ferari napravio nekoliko ličnih inicijativa, ne konsultujući naučni savjet, i da je koristio položaj za promovisanje svojih ideja.

Ferari je italijansko-američki naučnik poznat kao pionir u oblasti nanomedicine i iza sebe ima decenije rada u SAD. U saopštenju za “Fajnenšl tajms” i “Korijere dela sera”, govorio je o posvećenosti “idealističkom snu o ujedinjenoj Evropi... koji je srušila potpuno drugačija realnost.”

Kada je postala jasna tragedija izazvana pandemijom, Ferari je, kako je rekao, htio da se specijalni program usmjeri na borbu protiv kovida-19, da najbolji naučnici imaju resurse da se bore novim ljekovima, vakcinama, dijagnostičkim metodama i bihevioralnim pristupima zasnovanim na nauci “kako bi se zamijenile često improvizovane intuicije političkih lidera”. Kasniji pokušaji da se finansiraju najbolji naučnici nakon razgovora sa šeficom Evropske komisije Ursulom fon der Lajen “raspali su se u dodiru” sa slojevima birokratije EK, rekao je Ferari.

On je rekao da je njegov predlog odbijen zato što je uloga ERC da finansira “odozdo prema gore”, a ne da diktira oblasti na koje bi naučnici trebalo da se usredsrede.

ERC tvrdi da predlog nije usvojen zato što je izvan nadležnosti te agencije. Ferariju se zamjera to što je zaobišao čelnike borda ERC kada je pošao na razgovor sa Fon der Lajenovom.

Profesor je rekao da ga je šefica EK “lično kontaktirala da ga pita za savjet o načinu borbe protiv pandemije”. Međutim, kontakt sa njom je “stvorio unutrašnju političku oluju” i njegovi planovi su propali, dodao je. Njemački poslanik Evropskog parlamenta Kristijan Ehler je rekao da su Ferarijevi predlozi bili u suprotnosti sa pravnom osnovom ERC i da su bili samo “površan marketinški stav o krizi sa koronavirusom”.

Ferari je tek bio započeo četvorogodišnji mandat, ali je dobio dozvolu na nastavi istraživanje u SAD o liječenju raka, u skladu sa ranijim dogovorima sa predsjednicima briselske agencije.

ERC, koji je od osnivanja 2007. pomogao sedmoro istraživača da dobiju Nobelovu nagradu, saopštio je da žali zbog komentara profesora Ferarija. “Profesor Ferari je od svog imenovanja pokazao nedostatak angažovanja u ERC, nije učestvovao na mnogim glavnim sastancima, provodio je ogromno vrijeme u SAD i nije branio program i misiju ERC kao ja zastupao ERC”, navedeno je u saopštenju.

Ferari je rekao da se vraća u SAD kako bi se na prvoj liniji fronta borio protiv kovida-19.

Evropska komisija je saopštila da je više od 50 ERC projekata uključeno u borbu protiv pandemije kovida-19 i da je izabrano 18 istraživačkih i razvojnih predloga iz različitih naučnih polja, od virologije do socijalnog ponašanja.

Profesor Ferari je rekao i da je EU iznevjerila svoje ideale u borbi protiv virusa, pri čemu države članice nisu poslale pomoć onima koje su najteže pogođene, uključujući Italiju, kad im je bilo najpotrebnije.

U najnovijem razvoju događaja, ministri finansija u utorak veče nisu postigli sporazum o tome kako će finansirati obnovu evropske ekonomije. Bogate sjeverne članice se opiru planovima za nove instrumente koji bi zaduživanje na finansijskim tržištima učinili jeftinijim za jug, a skupljenim za njih.

Razgovori bi trebalo da se nastave danas.

( Angelina Šofranac )