Vedro nebo i visoke temperature guraju Grenland "u crveno"

Iako su visoke temperature bile kritične za topljenje koje je viđeno na Grenlandu prošle godine, naučnici kažu da je vedro plavo nebo takođe igralo ključnu ulogu.

U studiji su otkrili da je rekordan broj dana bez oblaka doveo do više sunčeve svjetlosti koja pada na površinu, a samim tim smanjene su i sniježne padavine.

Ovi uslovi su nastali zbog kolebanja u brzo pokretnoj mlaznoj struji vazduha koja je "zarobila" toplotu nad Evropom. Kao rezultat toga, ledena ploča Grenlanda izgubila je procijenjenih 600 milijardi tona.

Autori kažu da trenutni modeli klime ne uključuju uticaj lutajućih mlaznih tokova, i možda potcjenjuju uticaj zagrijavanja.

Ledeni pokrivač Grenlanda sedam je puta veći od površine Velike Britanije i na nekim mjestima debljine je dva do tri kilometra. U njemu se nalazi toliko smrznute vode da bi se, ukoliko bi se sav led istopio, nivo mora u svijetu porastao do 7 metara.

Prošlog decembra, istraživači su objavili da se grenlandski ledeni pokrivač topi sedam puta brže nego što je to bio slučaj tokom devedesetih.

Analiza prošlogodišnjeg topljenja navodi da je 600 milijardi tona leda dodalo 2,2 milimetra globalnom nivou mora u samo dva mjeseca.

U novom istraživanju se navodi da su, dok su povišene globalne temperature igrale ulogu u događajima prošle godine, takođe bile krive promjene u obrascima cirkulacije atmosfere.

Istraživači su otkrili da su vremenski uslovi pod visokim pritiskom prevladavali nad Grenlandom tokom rekordnog vremena. Oni vjeruju da je to povezano sa onim što se naziva "talasnost" u mlaznom toku, džinovskoj struji vazduha koja uglavnom teče od zapada ka istoku širom svijeta.

Kako struja postaje gušća, ona se savija prema sjeveru, a sistemi visokog pritiska koji bi se normalno kretali kroz nekoliko dana postaju "blokirani" iznad Grenlanda.

Ovi sistemi su imali različite uticaje u zavisnosti od dijela Grenlanda u kojem su bili. Na južnom dijelu ostrva, kažu autori, prouzrokovao je jasnije nebo sa više sunčeve svjetlosti koja udara o površinu.

Dani bez oblaka donijeli su manje snijega, što je značilo da je na ledenoj površini 50 milijardi tona manje. Nedostatak snijega takođe je izložio goli, tamni led na nekoliko mjesta koji je apsorbovao više toplote - doprinoseći topljenju.

U drugim djelovima Grenlanda promjenljivi atmosferski obrasci imali su različite, ali podjednako štetne uticaje. U sjevernom i zapadnom regionu, vijugavi ali zaglavljeni sistemi visokog pritiska povukli su se u topli vazduh iz južnih širina.

"Možete zamisliti da je to neka vrsta usisavača koja se vrti u smjeru kazaljke na satu i usisava sav topli i vlažni vazduh iz Njujorka, na primjer," rekao je glavni autor dr Marko Tedesko sa Univerziteta Kolumbija u Njujorku.

I zbog rotacije, ona odlaže taj topli, vlažni vazduh visoko u sjevernom dijelu. Pravi oblake i oni se ponašaju kao staklenici, hvatajući toplotu koja bi normalno zračila iz leda."

Dr Tedesko je objasnio da je Grenland u 2019. godini doživio najveći pad ravnoteže površinske mase od kada su zapisi započeli 1948. godine.

Termin ravnoteža površinske mase opisuje cjelokupno stanje ledene ploče nakon što je obračunao dobitke od sniježnih padavina i gubitke od površinskog oticanja vode.

Autori smatraju da njihova studija objašnjava zašto, uprkos činjenici da 2019. godina nije bila topla kao 2012. prošle godine proizvela rekordan pad ravnoteže površinske mase.

"Ovo gura Grenland u crveno", rekao je dr Tedesko.

Ostali istraživači koji rade u ovoj oblasti složili su se da je novi rad dobro objašnjenje onoga što se dogodilo prošle godine na Grenlandu.

Studija je objavljena u časopisu The Cryosphere.

( Vijesti online )