Savez nojeva: Lideri koji poriču opasnost od koronavirusa

Dok je u većem dijelu svijeta preduzeta akcija bez presedana u borbi protiv novog koronavirusa, četvorica lidera i dalje poriču prijetnju koju predstavlja pandemija.

Brazilski predsjednik Žair Bolsonaro, bjeloruski čvrstorukaš Aleksandar Lukašenko, autokratski vladar Turkmenistana Gurbanguli Berdimuhamedov i nikaragvanski diktator Danijel Ortega, odbijaju da ozbiljno shvate koronavirus.

Oliver Štenkel, profesor međunarodnih odnosa na brazilskom ekonomskom institutu FGV u Sao Paolu, opisao ih je kao Savez nojeva - u aluziji na mit da te velike ptice zabijaju glavu u pijesak kada se suoče sa opasnošću.

“Fajnenšl tajms” piše da bi, osim rizika po zdravlje građana, njihovo poricanje moglo donijeti političke posljedice. Nezadovoljstvo u Nikaragvi ključa, a popularnost brazilskog predsjednika je opala i suočen je sa protestima Brazilaca koji svaku noć izlaze na prozore i lupaju u šerpe vičući “Bolsonaro ubica”.

Aleksandar Lukašenko, Bjelorusija

Lukašenko (65), koji je na vlasti od 1994, jedan je od svjetskih lidera koji su javno najviše skeptični povodom potrebe za snažnom akcijom u cilju suzbijanja koronavirusa. On kritikuje savjete da naredi uvođenje blokade u državi od 9,5 miliona stanovnika i tvrdi da se kovid-19 može poraziti pozitivnim razmišljanjem.

Bjelorusko ministarstvo zdravlja, koje ohrabruje građane da smanje kontakte kako bi spriječili širenje koronavirusa, saopštilo je da su od njega umrle 42 osobe u zemlji. Međutim, Lukašenko kaže da su svi oni imali druge zdravstvene probleme. U ponedjeljak je izjavio da niko u Bjelorusiji neće umrijeti od virusa.

Predsjednik odbacuje strah od virusa kao “psihozu” i savjetuje zemljacima da igraju hokej, voze traktore, piju votku, idu u saunu kako bi se zaštitili od virusa.

“Ako osoba pozitivno razmišlja, biće zdrava”, uvjeren je Lukašenko.

Na sastanku sa zvaničnicima 7. aprila, on je rekao da bi lako mogao uvesti mjere karantina u roku od 24 sata.

“Ali, šta ćemo jesti?”, dodao je.

Hokejaški tim za koji igra, prošlog vikenda je pobijedio na nacionalnom turniru, pred gomilom navijača, 11. put za 13 godina.

Kada ga je jedan novinar krajem marta pitao za odluku da učestvuje na hokejaškoj utakmici, on je rekao: “Ovdje nema virusa. Jeste li vidjeli neki da leti okolo”?

Bjelorusija je jedina zemlja u Evropi gdje se fudbalske utakmice i dalje igraju, ali, kako je prenio Rojters, sve veći broj navijača bojkotuje mečeve iz straha od zaraze.

Crkve u Bjelorusiji će ostati otvorene radi proslave Vaskrsa ovog vikenda.

Broj zaraženih u toj državi je skoro pet hiljada, a Svjetska zdravstvena organizacija je saopštila da bi Bjelorusija trebalo da uvede mjere ograničenja u borbi protiv epidemije. Lukašenko, međutim, kaže da bi one ugrozile ekonomiju.

“Preporučuju da se ne krećemo u masama, da se ne dodirujemo, da se ne ljubimo, ne grlimo i tako dalje. Ali, kad se ovo završi, vidjećemo ko je bio u pravu, a ko nije”!

Žair Bolsonaro, Brazil

Kada je Brazil prošlog vikenda postao prva zemlja južne hemisfere u kojoj je od koronavirusa umrlo hiljadu osoba, ultradesničarski predsjednik je izašao u šetnju, iako su njegovi zdravstveni zvaničnici preporučili socijalnu izolaciju.

“Niko mi neće uskraćivati pravo da se krećem”, poručio je Bolsonaro, nekoliko trenutaka pošto se rukovao sa jednom starijom ženom odmah nakon što je obrisao nos rukom.

“Virus je tu i moramo se suočiti sa njim, ali kao muškarci, dođavola, ne kao djeca”, rekao je predsjednik.

Bolsonaro je više puta opisao situaciju vezi sa virusom kao “histeriju” i, poput američkog predsjednika Donalda Trampa, hvalio lijek hidroksihlorokvin koji se koristi protiv malarije kao moguću djelotvornu terapiju i naredio vojnim laboratorijama da povećaju proizvodnju.

Bivši kapetan vojske, 65-godišnji Bolsonaro se takođe pohvalio da će ga njegove atletske vještine održati zdravim.

“Zahvaljujući tome što sam se bavio sportom, ako bih se zarazio virusom, ne bih morao da brinem, ne bih osjetio ništa, ili u najgorem slučaju, dobio bih mali grip ili kijavicu”, rekao je brazilski lider.

Bolsonaro je pozvao da se otvore prodavnice u državi od 212 miliona stanovnika i kritikovao guvernere država kao “ubice radnih mjesta” zbog uvođenja karantina. On je izuzeo crkve od zatvaranja.

Danijel Ortega, Nikaragva

“Fajnenšl tajms” navodi da se autokratski lider Nikaragve usred globalne krize mjesec dana nije pojavljivao u javnosti i nije davao javna saopštenja o koronavirusu - do obraćanja preko televizije u srijedu. On je tom prilikom rekao da je pandemija “znak od boga” da se ogromna potrošnja na atomske bombe preusmjeri na zdravstvenu njegu.

Iako u govoru nije pomenuo specifične mjere za borbu protiv krize, navodno je naručio stotine litara sredstava za dezinfekciju ruku i pet hiljada pari rukavica za predsjedničku rezidenciju. Početkom aprila, dok su države širom svijeta uvodile mjere izolacije, Ortegina supruga i potpredsjednica Rosario Muriljo je pozvala 6,5 miliona stanovnika Nikaragve da izađu na ulice i pridruže se skupu za “Ljubav u vrijeme kovida-19”.

Škole, prodavnice i pijace su ostale otvorene. Vlada je navodno primorala nastavnike da posjećuju roditelje u njihovim domovima kako bi vršili pritisak na njih da i dalje šalju djecu u školu.

Uskršnji školski raspust je produžen, ali se utakmice fudbala i bejzbola igraju kao i obično. Na snazi je dobrovoljni karantin samo za one koji dolaze iz inostranstva, a granice Nikaragve su ostale otvorene.

Ortega, 74-godišnji bivši revolucionar, koji je na čelu centralnoameričke države 24 od proteklih 41 godinu, posljednji put je viđen u javnosti 21. februara, iako je učestvovao na video konferenciji sa regionalnim liderima 12. marta. To je podstaklo izvještaje da je predsjednik, za kojeg se odavno vjeruje da ima lupus, bolestan i u karantinu, da je pošao na Kubu da se liječi ili da je čak umro.

Vlasti u Nikaragvi kažu da trenutno imaju samo tri slučaja zaraze kovidom-19 i jedan smrtni, a Ortega tvrdi da imaju dovoljno respiratora i kapaciteta da se bore protiv krize.

Tokom skoro četvorosatnog čekanja, bez objašnjenja zašto kasni obraćanje predsjednika, TV kanali su emitovali vesele pjesme, pozivajući građane da peru ruke. Vlada je takođe poslala zdravstvene radnike od kuće do kuće da objašnjavaju mjere higijene. U internom izvještaju vlade koji je procurio u medije, navedeno je da se Nikaragva sprema za više od 32 hiljade slučajeva.

Ljekari kažu da su zdravstvene službe loše pripremljene. Nakon protesta 2018. godine protiv njegove vladavine, Ortega je otpustio najmanje 400 ljekara i zdravstvenih radnika zato što su izrazili neslaganje, ali je predsjednik rekao da je vlada “ponovo sagradila bolnice” za koje je tvrdio da su zapaljene tokom protesta.

“Najbolje atomsko oružje koje čovječanstvo može da ima je zdravlje. Usvojili smo niz mjera (za borbu protiv pandemije)... u skladu sa našom realnošću i našim ekonomskim i naučnim položajem”.

Gurbanguli Berdimuhamedov, Turkmenistan

Predsjednik Turkmenistana, koji je po profesiji stomatolog, tvrdi da je smislio domaći metod za sprečevanje obolijevanja od kovida-19, a to je spaljivanje stabljika biljke divlji sedef, čime se, kako tvrdi Berdimuhamedov, može zaštiti od virusa “koji su nevidljivi golim okom”.

Zvaničnici su počeli da dva puta dnevno pale biljku u zgradama vlade, kancelarijama, pijacama, školama i na grobljima, kako bi odagnali virus. Iako ne postoje naučni dokazi koji bi opravdali tu mjeru, život je nastavljen istim tokom u centralnoazijskoj diktaturi od šest miliona stanovnika.

U Turkmenistanu su informacije oskudne i u normalnim okolnostima, a do njih je posebno teško doći otkad je ta zemlja u martu zatvorila granice i ograničila domaća putovanja, piše “Fajnenšl tajms”.

Vlasti i dalje tvrde da niko u državi nije obolio od kovida-19, iako se u izvještajima Hronike Turkmenistana sa sjedištem u Beču tvrdi da ima najmanje sedam slučajeva.

Vlada i državni mediji u Turkmenistanu su nedjeljama izbjegavali pominjanje koronavirusa po imenu. Radio Azatlik, koji finansiraju Sjedinjene Države, objavio je da je policija hapsila građane koji su na ulici pričali o pandemiji.

Nakon što je sa zakašnjenjem priznao prijetnju od virusa ovog mjeseca, Berdimuhamedov (62) je iznio još jednu od svojih preventivih metoda: “jačanje principa zdravog života” putem javnih podviga u sportskim vještinama.

“Fajnenšl tajms” piše da se ovog vikenda očekuje nastavak fudbalske sezone u Turkmenistanu nakon jednomjesečne pauze. Berdimuhamedov je početkom ovog mjeseca organizovao vožnju bicikla oko prijestonice Ašhabad povodom Svjetskog dana zdravlja. U toku su pripreme za druge važne proslave poput Dana konja krajem aprila.

Bjelorus koji je izgubio majku tužio Lukašenka

Muškarac koji živi u Francuskoj, čija je majka umrla od koronavirusa, podnio je krivičnu prijavu protiv lidera njegove rodne Bjelorusije i optužio predsjednika Lukašenka da nije preduzeo adekvatne mjere za borbu protiv širenja pandemije.

Aleksandar Matvejev je rekao da je prijavio Lukašenka bjeloruskoj policiji zbog istrage povodom smrti njegove majke Lidije Matvejeve (68), koja je umrla 2. aprila u bolnici u Vitepsku, na sjeveroistoku Bjelorusije.

“Lukašenko nije na vrijeme preduzeo neophodne mjere”, rekao je njen sin za Rojters. “A ako osoba koja vrši vlast ne preduzme te mjere, ako ne učini ništa, on bi trebalo da snosi odgovornost kao i bilo koji drugi građanin”.

Smjena neposlušnog ministra zdravlja

Bolsonaro je u četvrtak smijenio ministra zdravlja nakon što se sa njim sukobio oko načina borbe protiv epidemije. Predsjednik je ponovo pozvao države da ukinu naredbe da se ostane kod kuće rekavši da one škode ekonomiji.

Zdravstveni stručnjaci i popularni smijenjeni ministar Luiz Enrike Mandeta podržavali su mjere ograničenja u Brazilu.

U obraćanju preko televizije, usljed protesta u nekoliko velikih gradova, Bolsonaro je rekao da Mandeta nije u potpunosti poštovao potrebu da se zaštite radna mjesta i ponovo je pozvao da se nastave poslovne aktivnosti u najvećoj ekonomiji Latinske Amerike.

Američki predsjednik Tramp, saveznik Bolsonara, sukobio se sa guvernerima u SAD koji se protive njegovim planovima za brže ukidanje mjera izolacije.

Dok ima znakova da je epidemija dostigla vrhunac u SAD, medicinski eksperti su saglasni da se on u Brazilu može očekivati tek za nekoliko nedjelja i da je rano ukinuti mjere socijalne distance.

Iako je Bolsonaro oštro kritikovao blokadu, ministarstvo zdravlja na čelu sa Mandetom je izdalo smjernice koje podržavaju mjere socijalne distance. Mandetini dnevni izvještaji su takođe bili u suprotnosti sa Bolsonarovim promovisanjem ljekova čije dejstvo nije dokazano.

Novi ministar, onkolog Nelson Teih, rekao je da neće biti “iznenadnih promjena” politike. Dodao je, međutim, da se u potpunosti slaže sa predsjednikom.

Broj zaraženih u Brazilu je premašio 30 hiljada, sa oko 200 žrtava dnevno i ukupno skoro dvije hiljade - najviše u Latinskoj Americi.

( Angelina Šofranac )