Nikšićani pale gume i sve češće troše ugalj

Građani Nikšića su samo u prva tri mjeseca ove godine 39 dana udisali vazduh sa prekoračenom granicom srednjih dnevnih vrijednosti suspendovanih čestica PM10, čime je probijen zakonski limit od 35 puta u toku godine.

To su pokazali zvanični mjesečni izvještaji dostupni na portalu Agencije za zaštitu prirode i životne sredine, a koje je Ekološki pokret “Ozon” obradio prilikom analize kvaliteta vazduha za sezonu grijanja 2019/20. godine.

Zakonom propisana granica srednjih dnevnih vrijednosti PM10 je 50 mikrograma po metru kubnom. Prema podacima Državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha, u Nikšiću je u 2019. godini, kako je naveo direktor “Ozona“ Aleksandar Perović, tokom 61 dana zabilježeno prekoračenje srednjih dnevnih vrijednosti PM10, što je 18 dana manje u odnosu na godinu ranije.

“Primjetan je trend povećanja jer je u istom periodu prošle godine bilo 25 dana sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti suspendovanih čestica PM10. Kada je u pitanju sezona grijanja, računajući period od 1. oktobra prošle do 1. aprila ove godine, Nikšićani su 68 dana udisali vazduh sa prekoračenjima srednjih dnevnih vrijednosti čestica PM10, što je za pet dana više nego u istom periodu prethodne 2018/2019. sezone grijanja“, kazao je “Vijestima“ Perović.

Tokom analiziranog šestomjesečnog perioda, prema njegovim riječima, automatska mjerna stanica zabilježila je 186 sati kada su Nikšićani udisali veoma visoko zagađen vazduh sa satnim koncentracijama PM10 čestica većim od 180 mikrograma.

“Najviše satnih koncentacija sa veoma visokim indeksom kvaliteta vazduha bilo je u decembru - 75, dok u martu nijedna satna koncentracija nije bila veća od 180 mikrograma. U dvadesetčetvorčasovnom intervalu od 14 sati 16. decembra do 14 časova 17. decembra, samo je jedna satna koncentracija bila ispod 180 mikrograma”, kazao je Perović.

U periodu od 1. oktobra prošle godine do 1. aprila ove godine najveću satnu vrijednost PM10 čestica zablježila je automatska stanica smještena u dvorištu Gimnazije “Stojan Cerović” 17. decembra u ponoć i iznosila je 739,6 mikrograma.

U prva tri mjeseca ove godine najveća izmjerena satna koncentracija PM10 bila je 4. januara u 11h i iznosila je 399 mikrograma po kubnom metru.

Iako je porijeklo suspendovanih čestica PM10 raznoliko, kako se radi o sezoni grijanja, jasno je, kazao je Perović, da se dominantno odnosi na sagorijevanje fosilnih goriva u individualnim i kolektvnim ložištima. Primjetno je, kako je naglasio, da se sve više koristi ugalj, što ranije nije bio slučaj.

“Moramo istaći nastavak trenda konstantnih požara na neuređenom gradskom smetlištu Mislov do, kao i paljenja guma na neobezbijeđenoj nelegalnoj deponiji Halda, gdje je deponovan višedecenijski industrijski otpad iz nikšićke Željezare. Ta fabrika, sadašnji Tosčelik, i dalje, zbog čestih kvarova elektrofiltera za prečišćavanje štetnih gasova, nastavlja da bude prepoznata po ovom problemu. Građani su nam se žalili i na veći broj manjih privrednih subjekata koji koriste i miješani otpad za potrebe grijanja”, kazao je Perović.

Da bi se situacija promijenila nabolje, a Nikšićani udisali čistiji vazduh, direktor “Ozona” smatra da je potrebno sistemsko djelovanje i sa centralnog i sa lokalnog nivoa, pa treba “izvršiti pritisak” na Ministarstvo održivog razvoja i turizma i lokalnu samoupravu da urade održiv akcioni plan.

“Bez efikasne i neselektivne primjene važećih zakona i primjene dobrih praksi, ne može se očekivati unapređenje postojećeg zabrinjavajućeg stanja”, upozorava Perović.

( Svetlana Mandić )