Nezaposlenih sada preko 40.000
Novi podaci Zavoda za zapošljavanje i Monstata pokazuju da se ekonomska kriza produbljuje, kao i da je počela prije problema sa pandemijom koronavirusa Nezaposlenih je za mjesec zvanično više za 4.545. Za godinu je smanjen broj zaposlenih za više od 10.000
Broj nezaposlenih na kraju aprila povećan je za 4.545 u odnosu na mart ove godine, a broj zaposlenih u martu je manji za 10.000 u odnosu na isti mjesec prošle godine, pokazuju podaci Zavoda za zapošljavanje i Uprave za statistiku - Monstata.
Na evidenciji Zavoda, saopšteno je “Vijestima” iz te institucije, juče je bilo 40.071 nezaposlenih, što je u odnosu na 31. mart povećanje za 4.545 osoba ili za 12,79 odsto.
Monstat je juče objavio podatke za mart ove godine prema kojima je broj zaposlenih bio 187.251, što je za 2.700 manje nego na kraju februara ove godine, a čak za 10.300 manje nego na kraju marta prošle godine.
Uticaj na ekonomiju zbog koronavirusa u Crnoj Gori počinje zvanično od 15. marta, kada je Nacionalno koordinaciono tijelo počelo da donosi mjere za suzbijanje epidemije kojima su zatvorene određene djelatnosti. Radnici koji su nakon toga u martu dobili otkaz ili sa njima nije produžen ugovor o radu, i dalje su se za taj mjesec u izvještajima Monstata vodili kao zaposleni jer su radili dio perioda. To ukazuje da je smanjenje broja zaposlenih počelo znatno ranije i da je to posljedica ekonomskih problema koji su postojali i prije pandemije.
Prema ranijim podacima Poreske uprave, kada je broj zaposlenih i prelazio 200.000, porezi i doprinosi redovno su se plaćali za oko 160.000. Smanjenje zaposlenih za oko deset hiljada znači pad državnih prihoda za oko tri miliona mjesečno, ukoliko su poslodavci za njih to ranije plaćali.
Od decembra pada broj zaposlenih
Prema podacima Monstata, značajan pad broja zaposlenih prisutan je od kraja prošle godine kada ih je u decembru bilo 198.000, zatim u januaru 193.000, u februaru 189.000 i u martu 187.000. U martu prošle godine broj zaposlenih iznosio je 197.600 hiljada, odnosno bio je za više od 10.000 hiljada veći nego na kraju istog mjeseca ove godine.
U odnosu na mart prošle godine u sektorima građevinarstva, trgovine i ugostiteljstva i hotelijerstva broj zaposlenih manji je za po oko hiljadu i po.
U sektoru kojeg Monstat vodi kao “administrativne i pomoćne uslužne djelatnosti” broj zaposlenih za godinu je smanjen za tri hiljade. Ovdje se ubrajaju i agencije za posredovanje u zapošljavanju, odnosno zaposleni koji se kod njih vode kao zaposleni a rade kod drugih poslodavaca.
Prosječna martovska neto zarada, prema metodologiji Monstata, iznosila je 524 eura i za jedan euro je veća nego februarska.
Podaci za april, koji će biti objavljeni tek krajem maja, daće jasniju sliku o uticajima pandemije i mjera Vlade na zaposlenost i prosječnu zaradu. S obzirom na to da će pojedine djalatnosti biti otvorene od 4. maja, a neke dodatno od 18. maja, podaci za maj koji će biti poznati krajem juna, mogu pokazati poboljšanje.
Otkaze dijelilo skoro 10 odsto poslodavaca
Prema anketi Unije poslodavaca, koji su uz tehničku podršku Međunarodne organizacije rada i u partnerstvu sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj, sproveli od 10. do 30. aprila, 9,73 odsto poslodavaca je odgovorilo da su smanjili broj zaposlenih, a 90,27 odsto da to nisu uradili.
Mađutim, na pitanje da li planiraju da otpuštaju radnike 18,88 odsto je odgovorilo da, a 81,12 odsto sa ne.
“Prezentovani podaci predstavljaju trenutnu percepciju poslodavaca i, iako su ohrabrujući, smatramo da će razvoj situacije u ovom segmentu u mnogome zavisiti od trajanja epidemije, restrikcija, dalje podrške Vlade i drugih faktora koje oblikuju poslovni ambijent”, kazao je savjetnik za pravna pitanja i socijalni dijalog u Uniji poslodavaca Filip Lazović.
Sindikati u prvomajskim proglasima upravo upozoravaju na potrebu očuvanja radnih mjesta.
Iz Saveza sindikata su naveli da socijalni dijalog, pravo na organizovanje i kolektivno pregovaranje moraju biti sastavni dio programa ekonomskog i socijalnog oporavka.
“Radna mjesta se moraju očuvati, kao i dostojanstven rad u zdravim i sigurnim uslovima rada, uz borbu protiv nesigurne i neformalne ekonomije, a zarada mora omogućiti dostojanstven život svih zaposlenih i njihovih porodica”, naglasili su iz SSCG.
Radnici najvažniji resurs
Iz Unije slobodnih sindikata su istakli da je ova kriza dovela do spoznaje da je neoliberalni kapitalizam stajao na klimavim nogama, a da su radnici najvažniji resurs svakog društva.
“Kriza je pokazala da je, konačno, vrijeme da se mijenja dosadašnji kurs u vođenju ekonomske, socijalne i drugih politika. Pokazala je neophodnost humanizacije rada. Pokazala je da radnik mora biti u fokusu svih politika! Ne profit, ne lična korist, ne sebičnost! Jer radnik je taj koji pravi nove vrijednosti, koji stvara profit, koji spasava živote, bez koga se ne može, bez koga ne bi bilo ni vlada ni poslodavaca”, poručili su iz USS.
Oni naglašavaju da je ovo trenutak kada radnici mogu reći da im nisu dovoljni aplauzi i tapšanje po ramenu.
“Ovo je trenutak od kojeg moramo početi glasnije da tražimo ono što nam pripada, da zahtijevamo više nego što nam je dato, da povratimo ono što nam je oduzeto. Potrebno je samo da postanemo svjesni svoje snage, da se okupimo oko tih ciljeva i ostvarićemo ih”, navedeno je u proglasu USS-a.
Milioni širom svijeta nemaju ni za hranu
Međunarodna organizacija rada (MOR) juče je saopštila da je zbog pandemije i mjera za njeno sprečavanje ugroženo 1,3 milijarde radnika, kao i da je širom svijeta više od 436 miliona preduzeća suočeno sa ozbiljnim poremećajima.
Oni su pozvali međunarodne finansijske organizacije i vlade svih država na veću pomoć ugroženim preduzećima i građanima, kao i na socijalni dijalog i solidarnost.
"Za milione zaposlenih širom svijeta, odsustvo prihoda znači i nemati: hranu, sigurnost i budućnost. Milioni preduzeća širom svijeta jedva se održavaju ‘iznad površine’. Ne posjeduju ušteđevine ili pristup kreditima. Oni su pravo lice situacije u svijetu rada. Ako im sada ne pomognemo, oni će jednostavno nestati“, poruka je iz MOR-a.
( Goran Kapor )