Kratak je put od Lige šampiona do ambisa
Velike fudbalske ekipe - Lids junajted je tokom mandata Dejvida O’Lirija (1998-2002) doživio najblistavije momente u novijoj klupskoj istoriji
Istorija fudbalskog kluba Lids junajted puna je uspona i padova - od zlatne ere Don Revija, koji je uzdigao klub u rang najvećih na Ostrvu, preko njegovog nasljednika Brajana Klafa i čuvena 44 dana u Jorkširu, te lutanja po drugoj ligi osamdesetih, do šampionske titule 1992.
Osvojena titula sa Čepmenom, Strahanom, Spidom, Mekalisterom i Kantonom, pod vođstvom Hauarda Vilkinsona, posljednji je veliki trofej kluba iz Jorkšira. Ostaće zapisano i da je ta generacija posljednji osvajač Prve divizije. Naredne sezone igrala se Premijer liga.
U prvoj sezoni Premijer lige Lids se borio i izborio opstanak, da bi narednih godina najveći uspjeh bilo izgubljeno finale Liga kupa od Aston Vile 1996. Godinu kasnije na čelo kluba došao je lokalni biznismen i veliki navijač “paunova“ Piter Ridsdejl. Uslijedio je novo turbulentno razdoblje - Lids je tokom ovog perioda bio na pragu finala Lige šampiona, ali je završio u ambisu.
Po dolasku u klub, Ridsdejl je na klupi zatekao Džordža Grejema, legendu Arsenala. U prvoj godini u eri novog gazde osvojeno je peto mjesto i izboren plasman u Kup Uefa. Grejem zatim odlazi u Totenhem, a novi menadžer postaje druga legenda “tobdžija“ - Dejvid O’Liri.
Tokom O’Lirijevog mandata (1998-2002) Lids je doživio najblistavije momente u novijoj klupskoj istoriji. Ekipa je konstantno bila u vrhu engleskog fudbala, a igrala je polufinale Lige šampiona i Kupa Uefa. Polufinale Kupa Uefa 2000. protiv Galatasaraja bilo je prvo evropsko polufinale poslije slavnih sedamdesetih. Meč u Istanbulu ostaće upamćen po tragediji van terena, kada su - uoči utakmice - ubijena dva navijača Lidsa. Nikome u engleskom klubu poslije toga nije bilo do fudbala...
Ambiciozni predsjednik veliku količinu novca ulagao je u igrački kadar. Haselbajnk (igrao do 1999), Radebe, Martin bili su iskusniji igrači u timu. Drugi dio činili su fudbaleri stasali u omladinskoj školi - Hart, Vudgejt, Kjuel, Smit...
Gazda je poslovao na projekcijama budućeg uspjeha. Očekivao je da će ekipa redovno igrati Ligu šampiona i da će novcem dobijenim od Uefe moći da reguliše sve troškove.
A Ligu šampiona Lids je igrao samo u sezoni 2000/2001. U ljetnjem prelaznom roku došli su Mark Viduka i Olivije Dakur. Stvoren je tim koji je u Evropi postao hit.
Evropsko takmičenje Lids je počeo od kvalifikacija. Eliminisao je Minhen 1860, a zatim se u grupi takmičio sa Barselonom, Milanom i Bešiktašem.
Sezona je počela debaklom na “Nou Kampu“ - Barsa je slavila 4:0 i poslala poruku da će Lids morati da se pomuči za svaki bod. A osim velikog truda neophodna je i sreća. Fortuna je bila uz O’Lirijeve momke u narednom kolu protiv Milana. Pun “Eland roud” dočekao je u kišnoj septembarskoj noći “rosonerere” i svjedočio velikoj pobjedi. Presudio je Li Bojer (došao iz Čarltona 1996.) udarcem sa oko 30 metara. Dida je pokušao da uhvati loptu, koja mu se iskoprcala iz ruku i završila u mreži. “E moj Dida”, uzviknuo je u mikrofon Radio-Televizije Crne Gore komentator Milorad Đurković.
I u duelu na “San Siru“, u posljednjem kolu, “paunovi“ su bili miljenici sreće - Ševčenko je promašio penal, a tim iz Jorkšira osvojio potreban bod za plasman u drugu fazu.
Inače, duel sa Milanom bio je na programu nekolika dana nakon pobjede nad Liverpulom u Premijer ligi (4:3) i spektakularne partije Marka Viduke. Napadač Lidsa u tom meču postigao je sva četiri gola.
U narednoj grupnoj fazi Lige šampiona - te sezone nakon prve grupne faze, timovi su bili raspoređeni u nove četiri grupe - protivnici bili su aktuelni šampion Evrope Real Madrid, prvak Italije Lacio i belgijski Anderleht.
U međuvremenu, u novembru je oboren rekord i Rio Ferdinad je došao iz Vest Hema za 18 miliona funti.
Nastavak takmičenja u Ligi šampiona počeo je porazom kući od Reala, te minimalnim trijumfom na “Olimpiku“. Nakon dvije pobjede nad Anderlehtom uslijedio je poraz u Madridu i u posljednjem kolu remi sa Laciom u Jorkširu. Obezbjeđeno je četvrtfinale i dueli sa Deportivom.
Deportivo je prethodne sezone na iznenađenje svih osvojio špansku Primeru. Đalminja, Valeron, Makaj i društvo bili su uvjereni da će Lids biti lak protivnik. Kovali su planove za polufinale, ali tamo nijesu stigli. U prvom meču Lids je u vjerovatno najboljoj partiji te sezone slavio 3:0, u revanšu je Depor bio bolji (2:0), pa su Englezi u polufinalu igrali sa Valensijom.
Dvomeč sa prošlosezonskim finalistom bio je poslednja epizoda u Ligi šampiona. Prvi susret na “Elandu“ završen je bez golova, u revanšu je Valensija slavila 3:0 i zakazala finale sa Bajernom.
I dok se sezona u Ligi šampiona može okarakterisati kao uspješna, u Premijer ligi nije bilo sve idealno. Ekipa je završila na četvrtom mjestu, a budući da su Englezi tada davali tri predstavnika za Ligu šampiona, Lids je ostao bez evropske elite, ali i bez zagarantovanih prihoda od kojih je zavisio opstanak kluba. Tada počinje pad...
Ridsdejl nije odustajao. Nove akvizije na ljeto 2001. bili su Robi Fauler i Robi Kin, ali tim nije uspio da se plasira u Ligu šampiona. Ceh je platio O’Liri - 2002. je otišao iz Jorkšira. Naslijedio ga je Teri Venejbls.
Brod je počeo da tone. Ferdinand na ljeto odlazi u Mančester junajted za 30 miliona funti, a rasprodaja tima nastavlja se do kraja januara 2003. Sidro su digli Kin, Dakur, Fauler, Vudgejt i Bojer. Vejnejbls je dobio otkaz u martu, istog mjeseca otišao je i Ridsdejl, dugovi se gomilali, a klub je zahvaljujući trijumfu nad Arsenalom u posljednjem kolu ostao u ligi.
Naredna sezona bila je i posljednja u eliti. Tri godine poslije polufinala Lige šampiona Lids je ispado iz Premijer lige i zbog dugovanja izgubio vlasništvo nad stadionom. Posljednji članovi čuvene generacije otišli su sa “Elanda“ i bajka je bila završena...
Nazire se kraj mračnog razdoblja, korona stopirala povratak u elitu
Ispadanjem iz Premijer lige 2004. zatvoreno je jednog poglavlje Lids junajteda. Počelo je drugo, mračnije...
Naredne tri godine klub je bio u Čempionšipu, 2006. u finalu plej-ofa izgubio od Votforda, da bi naredne godine poslije proglašenja nesolventnosti i odlaska u administraciju ispao u treći rang, Ligu 1.
Od odlaska Ridsdejla, klub je često mijenjao gazde. Mirniji dani došli su sa Andreom Radricanijem, koji je naslijedio Masima Ćelina 2017. Italijan je vlasnik svih dionica kluba, a vratio je vlasništvo nad stadionom - “Eland roudom“.
Radricani je doveo Marsela Bijelsu sa kojim su najavljeni bolji dani. Lids je prošle sezone ispao u polufinalu plej-ofa od Derbija. Ove sezone tim iz Jorkšira je, devet kola prije kraja, bio na prvom mjestu u Čempionšipu sa bodom više od VBA, te sedam od Fulama, koji je u zoni plej-ofa. Navijači su se nadali da će klub nakon 16 godina ponovo zaigrati u Premijer ligi, ali je pandemija koronavirusa sve stopirala, pa tako i fudbal na Ostrvu. “Paunovi“ i dalje čekaju rasplet...
( Savo Njunjić )