EU polako otvara granice: Pokušaj da spasu makar dio sezone

Evropska unija predstavila je juče smjernice za postepeno otvaranje granica unutar bloka koje su zatvorene zbog pandemije koronavirusa, rekavši da nije prekasno da se spase makar dio turističke sezone a da ljudi ostanu bezbjedni.

„Naša poruka je da ćemo imati turističku sezonu ovog ljeta“, kazao je komesar za ekonomska pitanja Paolo Đentiloni, „Čak iako to bude uz bezbjednosne mjere i ograničenja“.

Evropska komisija je pozvala na ponovno uspostavljanje „neograničenog slobodnog kretanja“ u Evropi, sa planovima koji uključuju nošenje maski u avionima i socijalnu distancu u vozovima.

„Naše misli su sada okrenute prema ljetu i mjestima koja volimo da posjećujemo“, kazala je Margaret Vestager, zamjenica šefice Komisije koja je predstavila predloge. „To znači preduzimanje postepenih, opreznih koraka kako bismo obnovili putovanja u skladu sa preporukama struke“.

Turizam ima udio od 10 odsto u BDP-u bloka, a oko 267 miliona Evropljana, ili dvije trećine populacije, jednom godišnje odlazi na privatno putovanje.

Predlozi EK zahtijevaju od aviokompanija i aerodroma da insistiraju na tome da putnici nose maske, i da reorganizuju čekiranje, odlaganje i uzimanje prtljaga kako bi se izbjegle gužve. Predlozi ne podrazumijevaju da srednje sjedište u avionima ostane prazno, što je mjera za koju su pojedine aviokompanije saopštile da bi im onemogućila da posluju sa profitom.

Komisija je takođe navela da će aviokompanije morati da ograniče rizik od infekcije, što može biti postignuto upotrebom prečišćivača vazduha kakvi se koriste u bolnicama, upotrebom lične zaštitne opreme i ograničavanjem kretanja.

Međunarodna asocijacija za vazdušni saobraćaj (IATA) je već preporučila kompanijama da mjere temperaturu putnicima, prikupe lične podatke za lociranje kontakata i da čiste i dezinfikuju terminale i opremu.

IATA, koja je procijenila da će kriza koju je izazvao koronavirus koštati aviokompanije ukupno 314 milijardi, preporučila je nošenje maski tokom ljeta, ali ne i blokiranje srednjeg sjedišta.

EK takođe traži da vaučeri za otkazane letove ili odmore važe najmanje godinu, uz zaštitu od bankrota. Međutim, EK je odbila da suspenduje zakon koji putnicima daje pravo da dobiju povraćaj novca u slučaju otkazivanja. Saopšteno je da kompanije treba da učine vaučere atraktivnijim dajući im iste uslove kao i prvobitnim rezervacijama, a možda čak i bolje.

„Ono što je najvažnije jeste da evropski potrošači imaju pravo na povraćaj sredstava, ukoliko je to ono što žele. Tačka“, kazala je Margaret Vestager.

Navodi se da posjetiocima treba da bude omogućen boravak u hotelima, posjete restoranima ili odlazak na plaže - uz naglasak da je neophodno pratiti situaciju kako bi se spriječio novi porast zaraze.

„Dok vakcina ili lijek ne budu dostupni, potrebe i koristi putovanja treba određivati na osnovu rizika novog širenja virusa, što bi moglo dovesti do ponovnog uvođenja strogih mjera karantina“, saopštila je Komisija. „Zaposleni i putnici treba da znaju da su hoteli, restorani i plaže bezbjedni“, kazala je Vestager. Ona je dodala da bi razne aplikacije za praćenje kontakata koje se koriste u evropskim državama trebalo upotrebljavati na nivou cijele Evrope.

„Naravno da ovo neće biti normalno ljeto ali kada svi sarađujemo... onda ne moramo da izgubimo cijelu sezonu“, kazala je ona novinarima.

Turističke grupe i organizacije su pohvalile smjernice kao prvi korak za spas njihovog poslovanja, ali mapa puta EK nije obavezujuća za 27 članica bloka. Spoljašnje granice EU će ostati zatvorene za putovanja koja nijesu neophodna najmanje do sredine juna.

Ovo zvuči kao dobra vijest“, kazao je Toni Mejor, predsjednik hotelskog udruženja u španskom regionu Valensije koja uključuje Benidorm poznato odredište za odmor. „Ukoliko uz ovo popusti pritisak od virusa, kao što sada djeluje... možda ćemo uspjeti da spasemo polovinu ljetnje sezone“.

Evropske države koje su najteže pogođene u pandemiji ne žure da otvore svoja vrata za veliki broj posjetilaca. Dva izvora iz španskog ministarstva inostranih poslova kazala su za Rojters da Španija ne planira otvaranje granica za većinu turista iz inostranstva do jula.

Mnogi Evropljani su već otkazali planove za odmor, podsjeća britanska agencija.

„Spremali smo se da odvedemo djecu u Španiju i Italiju ovog ljeta. Ali sada ne, previše je rizično čak i ako bude dozvoljeno“, kazao je Žan Pol, 57-godišnji Francuz, koji je zamrzao hotelske rezervacije, koje se nada da će iskoristiti sa porodicom tek 2021. godine.

„Zasada ostajemo blizu kuće i uživaćemo u vožnji biciklom, šetnji i pecanju“.

Evropski muzeji, plaže, trgovi su bukvalno prazni od sredine marta kada su zbog ograničenja kretanja zbog kojih su desetine hiljada ljudi ostale bez posla, ugostiteljstvo i avioindustrija praktično ugašeni a dragocjeni evropski princip slobode kretanja podriven.

Evropske vlade su krenule sa realizacijom planova za ponovno otvaranja na nacionalnom nivou čiji se tempo razlikuje od države do države u zavisnosti od okolnosti. Pojedine zemlje promovišu domaći turizam.

Tri baltičke države, Estonija, Letonija i Litvanija su odlučile da od sjutra otvore međusobne granice za svoje državljane stvarajući „putnički mjehur“.

Australija i Njemačka planiraju da u potpunosti otvore granice 15. juna. To će naročito pomoći austrijskoj turističkoj industriji, koja se oslanja na posjetioce iz Njemačke.

Beč takođe radi na otvaranju sa Švajcarskom, Lihtenštajnom i sa pojedinim istočnim evropskim zemljama.

Međutim, neke od najvećih turističkih destinacija su najteže pogođene države, uključujući Italiju, Španiju i Francusku koje se otvaraju veoma oprezno. Španija i druge zemlje idu u pravcu uvođenja karantina od dvije nedjelje za posjetioce koji dolaze iz inostranstva.

Unutar evropske Šengen zone, gdje su granice obično nevidljive, najmanje 17 država je uvelo vanredne granične kontrole, podsjeća Rojters.

Evropska komisija je takođe izrazila spremnost da i region zapadnog Balkana blisko poveže sa sprovođenjem Zajedničke mape puta u cilju postepenog otvaranja granica i pokretanja turizma.

„U skladu sa saopštenjem o podršci zapadnom Balkanu u rješavanju problema sa kovidom-19 i postpandemijskom oporavku, Komisija je spremna da blisko poveže region sa primjenom njene Zajedničke mape puta”, navodi se u saopštenju.

Odmor kao sanitarna pustolovina

Bez švedskih stolova, pokazivanja preplanulog tena pod disko svjetlima ili spontanog plivanja na bazenu, odmor tokom pandemije koronavirusa će biti svojevrsna sanitarna pustolovina.

Međutim pojedini turistički operatori, uključujući TUI sa sjedištem u Njemačkoj koji je prošle godine imao 27 miliona klijenata, smatraju da su odmori i dalje mogući i za početak jula pripremaju nove bezbjednosne mjere koje praktično daju novu „definiciju odmoru“.

U okviru jačanja higijenskih mjera TUI, najveća svjetska turistička kompanija je saopštila da turisti više neće moći da se poslužuju sa švedskih stolova pošto će restorani sa samouslugom, noćni klubovi i saune biti ukinuti.

Od turista se očekuje da drže socijalnu distancu od 1,5 do 2 metra, što znači da će u restoranima biti manje stolova a grupni sportovi poput fudbala će biti zamijenjeni drugim poput tenisa. Odmor će početi mjerenjem temperature na aerodromima, maskama u avionima i većim brojem autobusa za transfer gostiju.

U TUI hotelima biće pojačane mjere higijene sa brojnim punktovima za dezinfekciju.

Direktor operatera Fric Jisen kazao je da su sa testiranjem novih mjera već počeli u hotelima na Majorci, a da će uskoro biti otvoreni i njihovi hoteli u Njemačkoj.

Odmori na tradicionalnim evropskim plažnim destinacijama biće obnovljeni narednih mjeseci, kazao je Jisen, dodajući da je njegova kompanija u pregovorima sa vladama kako bi obnovili aktivnosti. „Glavni kandidati su Balearska ostvra, Kanarska ostrva, Kipar u Grčkoj, ali takođe Hrvatska i Bugarska“, kazao je on. „Dakle, oblasti gdje je stopa zaraze bila niska i oblasti u kojima turizam može biti spasen i gdje je važan pokretač ekonomskog prosperiteta“, kazao je Jisen.

On je kazao da će na TUI kruzerima gosti morati da popune medicinske upitnike i da će biti pregledani prije ukrcavanja. Površine koje se često dodiruju biće čišćene svakih 30 minuta a na brodu će biti i testovi za kovid-19. Na kruzerima takođe neće biti švedskih stolova a stroga pravila će važiti za pozorišta, spa-centre i teretane.

TUI uskoro počinje da nudi krstarenje od tri do pet dana po Sjevernom moru sa polaskom iz luka na sjeveru Njemačke. Broj gostiju će biti ograničen na 1000 na brodovima koji mogu primiti 2900 ljudi. „Sjeverno more je uvijek veoma popularna destinacija za krstarenje tokom ljeta“, kazao je Jisen.

( Nada Bogetić )