Hapšenje Kabuge zbog genocida poslije četvrt vijeka: Korak ka dugoočekivanoj pravdi

Hapšenjem Felisijena Kabuge, optuženog za genocid u Ruandi 1994., okončana je potjera za jednim od najtraženijih ljudi na svijetu i napravljen korak ka dugoočekivanoj pravdi poslije brutalnih zločina počinjenih prije više od četvrt vijeka koji i danas odzvanjaju u regionu centralne Afrike, prenosi Radio slobodna Evropa (RSE) pisanje svjetskih medija.

Poslije četvrt vijeka u bjekstvu Kabuga, optužen da je koristio bogatstvo i uticaj za podsticanje genocida u Ruandi 1994., suočiće se sa suđenjem na međunarodnom sudu pošto je uhapšen u Parizu, piše Vašington post.

Hapšenje Kabuge, koji je optužen po sedam tačaka za genocid i druge zločine, "podsjetnik je da se odgovorni za genocid mogu privesti na odgovornost, čak i 26 godina posle njihovih zločina", saopštilo je tužilaštvo međunarodnog suda u Hagu.

Kabuga je 1994. bio jedan od najbogatijih ljudi u Ruandi.

Bio je jedan od vlasnika radio stanice čiji je program podsticao mržnju većinske etničke zajednice Hutu prema Tutsi manjini, a takođe je, prema Međunarodnom krivičnom sudu za Ruandu, finansirao paramilitarnu organizaciju Hutua Interahamve "masivnom kupovinom" stotina hiljada mačeta i drugog poljoprivrednog oruđa kojima su ubijani ljudi.

Za samo tri mjeseca u genocidu u Ruandi je ubijeno više od 800.000 ljudi, većinom pripadnika etničke grupe Tutsi, ističe Vašington post i ukazuje da su krvoproliće uz podršku vojske Ugande okončale snage Tutsija predvođene Polom Kagameom koji je od tada predsjednik Ruande.

Mnogi počinitelji ubistava pobjegli su u susjednu DR Kongo, gdje ih je gonila Kagameova vojska, izazivajući regionalni sukob koji je trajao više od deset godina i odnio još milione žrtava. Pojedine grupe Hutu ekstremista i dalje na istoku Konga napadaju civile.

Francuska policija je okončala višedecenijsku potragu za bjeguncem koji je često navođen kao jedan od najtraženijih ljudi na svojetu, ukazuje Gardijan.

Hapšenje ipak, ističe Gardijan, postavlja pitanje kako je Kabuga uspio toliko dugo da izbjegava pravdu i živi blizu Pariza, makar posljednjih godina.

Novac i veze Kabuge pomogli su mu da izbjegne hapšenje više od 20 godina tokom kojih je boravio u Ruandi, Švajcarskoj, bivšem Zairu i Keniji, ocenjuje agencija Frans pres.

Kabuga je vodio Nacionalni odbrambeni fond, u koji su novac davali on i drugi biznismeni, i preko kojeg su navodno kupovane mačete i uniforme za vojsku i paramilitarne organizacije Hutua. Pored toga, Kabuga je pomogao u osnivanju zloglasne radiotelevizijske stanice RTLM čiji je program podsticao na ubistva.

U optužnici Međunarodnog krivičnog suda za Ruandu, koji je 1997. izdao nalog za hapšenje, navodi se da je Kabuga bio predsjednik RTLM-a i da je i de fakto i de jure imao kontrolu nad programom, radom i finansijama RTML-a. Takodje je optužen da je direktno nadzirao masakr koji su Interahamve počinile na sjeverozapadu Ruande i jednom okrugu Kigalija.

U julu 1994. je tražio azil u Švajcarskoj, ali je izbačen posle mjesec dana. Pobjegao je u Kinšasu i kasnije u Keniju gdje je uspio da izbjegne tri pokušaja hapšenja po nalogu ICTR-a koji ga je, između ostalog, optužio za genocid, učestvovanje u genocidu, direktno i javno podsticanje na izvršenje genocida. SAD su 2002. ponudile nagradu od pet miliona dolara za informacije koje bi dovele do hapšenja i finansirale medijsku kampanju u Keniji za njegovo hapšenje.

Organizacije preživjelih i žrtava genocida pozdravile su hapšenje Kabuge, ističe BBC.

"Svaki preživjeli genocida je srećan što je uhapšen", rekla je predstavnica organizacije udovica Avega za BBC, dok je generalni sekretar krovne organizacija preživjelih genocida Ibuka rekao je da je hapšenje "velika vijest".

Članovi organizacije Ibuka žele da se Kabugi sudi u Ruandi uz objašnjenje da bi to poslalo snažnu poruku svima u Ruandi, a posebno onima koji su sprovodili genocid, ali se to, kako navodi BBC vjerovatno neće desiti, pošto će se slučajem baviti Međunarodni rezidualni mehanizam za krivične sudove u Hagu.

Hapšenje Kabuge – koje se smatra najvažnijim po nalogu međunarodnog tribunala u prošloj deceniji – moglo bi donijeti dugoočekivanu pravdu u maloj centralnoafričkoj državi, ocjenjuje Njujork tajms.

Suđenje Kabugi bi takođe moglo da razmrsi preostale misterije ubistava, posebno to koliko je bio planiran genocid koji je potom, kako, ukazuje Njujork tajms, doveo do katastrofalnog rata u susjednoj DR Kongo koji još i danas destabilizuje centralnu Afriku.

Hapšenje Kabuge važan je korak ka pravdi, rekao je glavni tužilac međunarodnog tribunala Serž Bramerc. "Kabugu su žrtve i preživjeli uvijek vidjeli kao jednu od vodećih figura", rekao je on.

Hvatanje Kabuge je možda najvažnije hapšenje po nalogu međunarodnog tribunala od Ratka Mladića 2011. koji je kasnije osuđen za genocid u BiH, rekao je Bramerc za Njujork tajms.

( Agencija BETA )