Amerika riješena da potopi Huavej
Američki zvaničnici brinu da bi telefonske mreže koje gradi Huavej mogle pomoći kineskom špijuniranju (što ta kompanija negira), kao i zbog porasta tehnološkog potencijala Kine uopšte
SAD su prije godinu dana zabranile svojim visokotehnološkim kompanijama da prodaju kineskom Huaveju, proizvođaču pametnih telefona i infrastrukture za mobilne mreže. Američki zvaničnici brinu da bi telefonske mreže koje gradi Huavej mogle pomoći kineskom špijuniranju (što ta kompanija negira), kao i zbog porasta tehnološkog potencijala Kine uopšte.
“Ekonomist” piše da se taj embargo ispostavio kao nedjelotvoran. Rupe u zabrani su omogućile američkim firmama da nastave da snabdijevaju Huavej iz fabrika u inostranstvu. Prihodi kineske firme porasli su za 19% 2019. godine, na 123 milijarde dolara. Zahvaljujući naporima za skladištenje djelova, kupovina od američkih dobavljača porasla je za 70%, na 19 milijardi dolara, navod britanski list.
SAD su 15. maja pokušale da upotrijebe drugačiju taktiku. Objavile su nova pravila čija su meta mikročipovi Huaveja, koji pokreću mnoge proizvode ove kompanije. Pravila se odnose na kompanije poput TSMC na Tajvanu i SMIC u Kini i propisuju da se nikakvi američki alati ne mogu koristiti za pravljenje Huavejevih proizvoda. Budući da svaki veliki proizvođač čipova koristi neke američke alate, cilj je da se Huavej potpuno isključi. Ova kineski gigant je osudio “pogubnu” odluku koja “prijeti da potkopa cjelokupnu industriju širom svijeta”.
“Ekonomist” navodi da je mikročip američki izum, ali da je biznis proizvodnje mikročipova postao globalan. Desetak najvećih fabrika poluprovodnika danas ostvaruju samo 27 odsto prodaje u Americi. Samo 20 odsto njihovih fabrika je tamo fizički bazirano. Huavej je izbjegao najgore efekte prvobitne američke crne liste tako što je promijenio snabdjevače i kupovao od fabrika koje nisu američke. Nove mjere su usredređene na grupu firmi smješenih u Americi, koje prodaju čipove i čiji proizvodi nemaju zamjenu.
Huavei je saopštio da je njegov opstanak doveden u pitanje. “Ekonomist” navodi da su tržišta optimistična i da cijena obveznica kompanije, kojima se trguje u Hongkongu, neznatno opala. Sada će početi potraga za novim načinom zaobilaženja pravila, dodaje list i ističe da će dugoročni kineski projekat izgradnje sopstvene industrije čipova biti smatran važnijim nego ikad. SMIC, najveći kineski proizvođač čipova, saopštio je 25. maja da je prikupio dvije milijarde dolara od državnih investitora i da planira da šest puta poveća kapacitet u Kini.
U komentaru se ocjenjuje da će ova epizoda imati šire posljedice po tehnološku industriju. Kina bi mogla da se osveti sputavanjem američkih tehnoloških firmi koje zarađuju novac na kontinentalnom dijelu, uključujući Epl. A tehnološke firme kojima je stalo i do Kine i do SAD pokušavaju da zadovolje obje strane. TSMC je 15. maja saopštio da će izgraditi fabriku čipova u Arizoni. Četiri dana kasnije, Bajtdens, kineski gigant društvenih mreža, objavio je da je imenovao Kevina Majera, direktora Diznija, da vodi TikTok, najpopularniju aplikaciju Bajtdensa. To što je Amerikanac glavni, moglo bi ublažiti zabrinutost u Vašingtonu oko kineske aplikacije koja je instalirana na milionima američkih pametnih telefona, piše “Ekonomist”.
Ovaj tehnološki rat će učiniti manje efikasnom industriju čipova, a veliko pitanje je da li će korištenje tehnološkog uticaja na kraju podriti američku dominaciju, navodi list. Ističe se da niko ne zna koliko je zapravo vitalna američka tehnologija proizvodnje čipova jer do sada nije bilo razloga da se to otkriva. “Mnoge vlade zaziru od kineske moći, ali bi im mogla zasmetati američka politika koja govori njihovim firmama sa kim mogu sa posluju. Mogle bi čak zaključiti da vrijedi pokušati izbjeći restrikcije tako što će izbjegavati američke snabdjevače”, piše “Ekonomist”.
Posjećajući da se to i ranije događalo, britanski nedjeljnik navodi da je vazduhoplovna industrija takođe biznis koji Amerika ljubomorno čuva. Stroga pravila za izvoz su otvorila put proizvodima koji je sadrže američku tehnologiju.
“Američki jastrebovi misle da šansa da spriječe uspjeh Huaveja i uspore tehnološki razvoj Kine, vrijedi tog dugoročnog rizika”, zaključuje “Ekonomist”.
( Angelina Šofranac )