Original falsifikata

“Poslanik Nebojša Medojević obreo se na samom dnu”, zapomaže Draško Đuranović s vrha južne tribine Stadiona “Budućnosti”.

“Kao političar”, veli, “i kao čovjek”.

Ljudi moji, rekoh, je li moguće?!

“Čelnik Pokreta za promjene i jedan od glavešina Demokratskog fronta”, nastavlja direktor i glavni i odgovorni urednik Nove Pobjede, “zloupotrijebio je na svom Twitter-nalogu sliku dvogodišnjeg dječaka rasječenog čela iz neke (nama - op.a.) nepoznate zemlje, virtuelno ga “preselio” u Crnu Goru i stavio u ulogu žrtve brutalnosti crnogorske policije. Sve je to još začinio osuđujućim zaključkom: “Tortura ustaške policije u Nikšiću”?!”.

“Bestidna podvala”, zaključuje Draško - i u tom zaključku Draška apsolutno podržavam.

Nije mi namjera, šalu na stranu, da branim nesrećnoga Meda. Svi znamo da je Medo odavno s one strane dobra i zla - i baš zato ću ovu epizodu iskoristiti kao zogodan povod da vas podsjetim na jedan od najsramnijih momenata u povijesti tzv. Nove Pobjede - na momenat kada se Bako Čukić Režimlija, moj stari drug, obreo na samom dnu - kao (pseudo)povijesničar, u prvom redu, a zatim i kao čovjek.

Bako Čukić, Draškov proteže, zloupotrijebio je originalnu fotografiju autora Samsona Černova - potresno svjedočanstvo o Skadarskoj tragediji 1913. godine - tako što je prvo preinačio tu fotografiju - a zatim je tom preinačenom verzijom ukrasio naslovnu stranu svoje knjige “Početak srpske okupacije - komitska borba i narodna golgota (1918 -1920)”.

Originalna fotografija je nastala negdje na obodima Skadra (vjerovatno na Bardanjoltu), neposredno pred povlačenje crnogorske vojske - i na toj fotografiji su žena/majka i sin - koji stoje nad grobom muža/oca. Na Bakovoj naslovnoj strani imamo samo majku nad grobom - što će reći da je Bako uklonio sina sa fotografije. Koji su motivi stajali iza Bakove odluke da ukloni sina sa te fotografije - i da ženu/majku i grob muža/oca “presadi” iz konteksta Skadarske tragedije u kontekst Božićne pobune - u kontekst priče o brutalnosti srpske vojske i žandarmerije u periodu od 1918. do 1920. godine - i kako je to promaklo izdavaču - drugu Drašku, odnosno Draškovoj Novoj Pobjedi - ostade misterija do dana današnjega.

Na stranu što je Bako, nakon što sam ga vrlo korektno upozorio na nedolično ponašanje u javnom prostoru, sve začinio serijama uvreda na moj račun - a samo sam pokušao da ga upozorim na činjenicu da je preinačavanje povijesnih dokumenata - i presađivanje preinačenih povijesnih dokumenata iz jednog konteksta u drugi - teško ogrješenje o etiku - čak i u ovoj i ovakvoj CG... “Bestidna podvala”, rekao bi Draško.

Ako li pak neko treba da preuzme odgovornost za Bakovo bestidno ponašanje u javnom prostoru, onda je to, uz druga Draška - koji snosi lavovski dio krivice, da se razumijemo - kontroverzni Bogoljub Šijaković - koji paralelno drži katedre na Pravoslavnom bogoslovskom fakultetu Univerziteta u Beogradu i na Filozofskom fakultetu Univerziteta Crne Gore - i koji, očigledno, nije uspio da Baku utuvi osnovne etičke norme - u vrijeme kad je Bako bio jedan od njegovih ponajboljih studenta u Nikšiću.

Kako bilo, Bako ne zaslužuje prezir - upravo suprotno - u obavezi smo - tutti quanti - da mu pomognemo da pronađe pravi put.

...

Osjećaj iskonske pripadnosti crnogorskom nacionalno-identitetsko-ideološkom biću koji baštinim u srcu - presudno je uticao na moju odluku da se ipak odazovem (uz sve rezerve) pozivu koji je 10. maja odapela gospođa Svetlana K. Perović, kuratorka crnogorskog nastupa na XVII Međunarodnoj izložbi arhitekture - Bijenale u Veneciji 2020 - i da nesebično pomognem triju iz Laboratorije za interaktivnu arhitekturu sa Bartleta (The Interactive Architecture Lab, The Bartlett School of Architecture, University College London) - da u što boljem svjetlu predstavi svoju školu, svoju laboratoriju - a napose i Crnu Goru, majku našu.

U to ime, fokus je i ovoga puta na dokumentu naslovljenom “Poziv za interdisciplinarne doprinose za katalog” (ucg.ac.me/af).

“Od individualne i unaprijed određene (predodređene - op.a.) kolektivne percepcije ka aktiviranoj kolektivnoj percepciji u kojoj mnoštvo članova dijeli i mijenja zajedničku bazu znanja (naglasak je, dakle, na kolektivu - a ne na individui - op.a.), ovakva promjena je od suštinskog značaja. Oslanjanjem na teoriju transaktivne memorije, transaktivna prostorna percepcija traži načine za unapređenje relacije memorija-znanje u trijadnu formaciju memorija-percepcija-znanje fokusiranu na prostornu inteligenciju. “Jednostavno rečeno, transaktivna memorija je ono što ti znaš, što ja znam, što mi znamo i kako da dobijemo to znanje jedan od drugog”, pišu Salas, Fiore i Letski, ali kako bismo radikalizovali ovu definiciju i u nju uključili prostornu percepciju ljudi?”.

Odakle da krenem...

“More simply put, transactive memory is what you know, what I know, what we know, and how we get that knowledge from one another” - to ne pišu Salas, Fiore i Letski - nego Holingshed, Gupta, Jun i Brendon (Hollingshead, Naina Gupta, Kay Yoon and David P. Brandon) u 17. poglavlju (Transactive Memory Theory and Teams: Past, Present, and Future) knjige “Theories of Team Cognition: Cross-Disciplinary Perspectives”, koju su uredili pomenuti Salas, Fiore i Letski (Eduardo Salas, Stephen M. Fiore, Michael P. Letsky).

Drugo, draže bi mi bilo kada bi se ono “prostorna percepcija ljudi” odnosilo na prostornu percepciju koja je svojstvena ljudima - human spatial perception - a ne na načine na koje smo mi - ljudi - prostorno percipirani (pa makar to bilo i od strane neke apsolutno dobronamjerne i nezavisne instance) - s tim da je sasvim jasno da ćemo se, ovom prilikom, istovremeno naći i u ulozi objekata (kao individue - kao pojedinci) i objekta (kao kolektiv - kao masa) - ali i u ulozi aktivnih nazovi-subjekata (opet kao individue i kao kolektiv) - jer ponešto i od nas zavisi, ako se razmijemo.

I treće, najvažnije - ako ukrstimo tekst raspisa konkursa sa tekstom poziva - onda je sasvim jasno da smo - tutti quanti - u obavezi da zađemo duboko u teritorijalne vode psihologije - te da, strogo vodeći računa da ne ispadnemo glupi u društvu, iscijedimo par neoborivih argumenata u korist teze da se atribut - transaktivno - bez imalo zazora može prilijepiti uz imenicu - percepcija.

( Borislav Vukićević )