Bjelorusima je dosta „stabilnosti“

U Minsku, prijestonici Bjelorusije, u nedjelju se fomirao dugačak red ispred pijace gdje su građani čekali da daju potpis opozicionim kandidatima koji učestvuju na predsjedničkim izborima u avgustu.

Neki su nosili papuču, simbol protestnog pokreta protiv predsjednika Aleksandra Lukašenka, upoređujući ga sa bubašvabom iz knjige za djecu koju žele da zgaze. Takvi redovi su sve češća pojava širom Bjelorusije, a Lukašenko, bivši upravnik zadružne farme, na vlasti od 1994. godine, suočen je sa najvećim političkim izazovom posljednjih godina, piše Rojters.

Dva njegova oponenta su uhapšena posljednjih dana, ali bi ponavljanje obračuna sa neistomišljenicima moglo nanijeti štetu njegovim naporima da poboljša veze sa Zapadom u vrijeme kada svoju državu distancira od Rusije, tradicionalnog zaštitnika, dodaje Rojters.

Rusija i Bjelorusija, bivša sovjetska republika od 9,5 miliona stanovnika, strateški pozicionirana između Rusije i Poljske, članice Evropske unije, odavno imaju sporazum o savezu.

Lukašenko je, međutim, inicijativu Moskve za tješnjom integracijom, javno odbio kao aneksiju na mala vrata, a Rusija je ukinula snabdijevanje naftom i subvencije koje su bile potpora njegovoj vladavini.

Frustracije javnosti zbog Lukašenkovog upravljanja pandemijom koronavirusa, u kombinaciji sa ekonomskim problemima i kršenjem ljudskih prava, podrivaju njegovu vladavinu, ocjenjuje Rojters.

Da bi mu izašli na crtu 9. avgusta, kandidatima su potrebni potpisi 100 hiljada birača. U nedjelju u Minsku, mnogi su stajali u redu dugačkom oko kilometar da bi dali potpis različitim kandidatima.

„Volio bih da ova akcija pokaže da je ogroman broj ljudi nezadovoljan onim što se dešava u zemlji, i spreman da izađe na ulice i pokaže vlastima da je došlo vrijeme za promjenu“, izjavio je za Rojters Semjon, inženjer.

Lukašenko je pristalice opozicije uporedio sa kriminalnim bandama i optužio ih za podsticanje nemira sličnih protestima na trgu Majdan 2014, koji su zbacili proruskog predsjednika Ukrajine.

„Želim da upozorim vas i svakog ko na sluša, da neće biti Majdana u Bjelorusiji“, poručio je Lukašenko.

Supruga blogera Sergeja Tihanovskog se kandidovala nakon što je njemu zabranjeno da se registruje. Tihanovski je uhapšen na protestima u petak. Viktor Babariko, bivši šef lokalne jedinice ruske Gasprombanke, osigurao je 85.000 potpisa.

On je za Rojters rekao da su Bjelorusi umorni od nedostatka promjena, iako se Lukašenko trudi da se predstavi kao garant stabilnosti.

„Svima je jasno da naša notorna stabilnost više nije stabilnost. Ovo je stabilnost kao na groblju“, rekao je Barbariko.

„Ponašanje vlasti tokom pandemije koronavirusa bilo je posljednji okidač koji je pokazao totalno nepoštovanje“, dodao je.

Lukašenko (65) se opirao pozivima za uvođenje mjera izolacije ili socijalnog distanciranja, a kao terapiju predlagao votku i saune. Bjerlorusija je juče zvanično imala 44.255 zaraženih koronavirusom i 243 smrtna slučaja.

Mora nekako da proda izbore Zapadu

„Vlasti imaju dovoljno brutalne sile, ali Lukašenko svakako ne želi da ode predaleko. On mora nekako da proda ove izbore Zapadu,“ kaže politički analitičar Aleksandar Klaskovski.

„Međutim, ako uslijede ozbiljni protesti, Lukašenko je više puta pokazao da čim osjeti realnu prijetnju po vlast, najmanje mu je stalo do međunarodnog imidža, jer je vlast njemu sve.“

Gušenje protesta prije deceniju zbog navodne izborne prevare dovelo je do sankcija SAD i EU. Rojters ocjenjuje da bi uvođenje sankcija sada nosilo rizik od toga da se Lukašenko ponovo okrene Rusiji.

„Za Zapad, nezavisnost Bjelorusije od Rusije je sada važnija od problema ljudskih prava“, kaže politički analitičar Valeri Kerbalevič.

( Angelina Šofranac )