Tumor insulinom teško lokalizovati
Karakteriše ga hipoglikemija u vrijeme gladi ili poslije fizičkog napora. Kada se posumnja na hiperinsulinizam, bolesnika treba hospitalizovati i uraditi 72 časovni test gladi – visok nivo insulina u plazmi uz nisku glikemiju u istom uzorku krvi potrvrđuje dijagnozu
Insulinom je najčešći hormonski aktivni tumor gušterače, čija se prevalenca procenjuje na jedan do tri slučaja na milion slučajeva godišnje. Prosječna starost bolesnika je oko 45 godina i oko 25 godina kod nasljedne forme. Češće se javlja kod žena. Insulinomi su većinom mali do 1,5 centimetra pojedinačni, mogu biti i multipli obično benigni.
Od pet do deset odsto su maligni koji obično budu veći tumori. Trećina tumora nastaje u glavi pankreasa, trećina u tijelu i trećina u repu. Insulinomi su izuzetno rijetko ektopično locirani. Metastaze malignog insulinoma se javljaju u perifernim limfnim nodusima i jetri relativno rano. Metastaze takođe luče insulin ili nekada i glukagon.
Dijagnoza
CT snimanjem i magnetnom rezonanacom tumor se otkriva kod 50 do 60 odsto slučajeva. Klinička slika se karakteriše simptomima hipoglikemije u vrijeme gladi ili poslije fizičkog napora, nivoom glukoze manjom od 3mml/l i poboljšanjem simptoma davanjem glukoze (Whipple-ova trijada). Hipoglikemija izaziva nastanak: palpitacije, tahikardija, tremor, smetenost, epileptični napadi, promjene ličnosti - bizarno ponašanje, mentalni poremećaji, koma.
Kada se posumnja na hiperinsulinizam, bolesnika treba hospitalizovati i uraditi 72 časovni test gladi – visok nivo insulina u plazmi uz nisku glikemiju u istom uzorku krvi potrvrđuje dijagnozu.
Kad se dokaže tumor, indikovano je hirurško liječenje. Lokalizacija tumora je dosta teška jer je pankreas retroperitonelni organ režnjeviite građe, a radi se o veoma malom tumoru. Da bi se lakše pronašao tumor u tkivu pankreasa potreban je intraoperativni ultrazvuk.
S obzirom na to da su i dijagnostika i liječenje insulinoma delikatni, na rezultate liječenja bitno utiču savremena oprema i iskustvo hirurga.
Meikamentno liječenje pankreasnog hiperinuslinizma primenjuje se kod bolesnika kod kojih hirurško liječenje nije primijenjeno ili je bilo neuspješno. Dva najefikasnija lijeka su diazoksid (alfa antagonist koji inhibira sintezu insulina) i derivati somatostatina.
Autor je specijalista opšte i abdominalne hirurgije u Kliničkom centru Crne Gore.
( Dragan Šarić )