Umjetnička definicija vremena

Izložba i doktorski umjetnički projekat “Vremevidac - multi audiovizija” crnogorskog umjetnika Stevana Lutovca, realizovana je tokom proteklog vikenda u Novoj galeriji vizelnih umetnosti (NGVU), u Beogradu.

“Vremevidac (multi audiovizija) je moj doktorski umjetnički projekat na Univerzitetu umjetnosti, u Beogradu, iz oblasti višemedijska umjetnost, a sastoji se iz četiri verzije filma, od kojih 3 predstavljaju određeni vremenski poredak, dok je četvrti film integralna triptih verzija koja predstavlja način na koji ljudski um percipira vrijeme”, objašnjava Lutovac za “Vijesti” i nastavlja: “Što se same izložbe tiče zadovoljan sam jer sam uspio da realizujem koncept izložbe, a reakcije publike su bile izvanredne. Svjestan sam da ovo nije komercijalni film zabavnog karaktera za široke narodne mase, već je u pitanju film za malu ali obrazovanu publiku”, ističe on i dodaje da planira da predstavi svoj rad i u Crnoj Gori.

“Iskreno se nadam da će film naći razumijevanje čelnih ljudi iz kulturnih institucija za prezentaciju ovog multimedijalnog projekta, a s obzirom na to da naše institucije kasne za modernim svijetom kada je umjetnost u pitanju”, kaže Lutovac.

On dodaje i da je “Vremevidac” djelo iz domena expanded cinema (prošireni film) koji ima za cilj proširivanje granica značenja, prostora i vremena filma, a ujedno predstavlja i umjetničku definiciju autora po pitanju fenomena vremena, koji se oslanja na tradiciju vremenske svijesti Aurelija Avgustina Hiponskog. Lutovac ističe da je mnogo naučnih definicija vremena i da su mnoge od njih nefunkcionalne i kontradiktorne, kao i to da se takvi fenomeni ne mogu naučno dokazivati konvencionalnom logikom, već da je umjetnost, kao viši oblik saznanja, u mogućnosti da istraži taj fenomen i da njegovu nevidljivu skrivenu prirodu prikaže vidljivim sredstvima. On pomoću filma Vremevidac predstavlja svoju umjetničku definiciju vremena.

“Osim fenomena vremena u svom doktorskom umjetničkom projektu sam se bavio i fenomenom fantazije u umjetnosti, kao i fenomenima ljudske audio-vizuelne percepcije koju teoretičar Mišel Šion (Michel Chion) naziva ‘audiovizija’. Ova višemedijska izložba realizovana je kroz multiekransku projekciju, dok je drugi dan izložbe, s ciljem proširivanja medijsko-informacionih granica filma, izveden i performans tokom kojeg su posjetitelji izložbe dobijali po listić na kojem je pisala po jedna ‘tajna vremena’, od različitih filozofa, naučnika, Svetih Otaca i umjetnika”, priča Lutovac za “Vijesti”.

Film “Vremevidac” je i fuzija filmskih rodova (igrani, dokumentarni i animirani), a nastao je kroz poetsku sintezu raznih tehnika, tehnologija i disciplina. U ovom interdisciplinarnom djelu, autor prikazuje kako glavni junak, stvaralačkom imaginacijom kroz polje snova, proniče u tajnu vremena. “Tokom izložbe publika je vršeći perceptivni performans kroz galerijski prostor imala mogućnost da bira koju od verzija filmova želi da gleda, kao i da bira na koji od ponuđenih načina želi da se narativ filma odvija. Prošireni filmovi (expanded cinema) su složeniji i misaono zahtjevniji za gledanje/slušanje u odnosu na klasične bioskopske filmove. Ovakva vrsta filma, nudi publici veće mogućnosti u pružanju informacija, estetskih doživljaja, veću mogućnost predstavljanja ikoničke simbolike kao i mogućnost izazivanja namjernih i slučajnih asocijacija u umu gledaoca”, ističe Lutovac i podsjeća: “Za prošireni film je potrebna proširena svijest, Džin Jangblad (expanded cinema)”.

Snimao na Cetinju, u Boki i na Skadarskom jezeru

“Vremevidac” je sniman u Crnoj Gori, na Cetinju, Skadarskom jezeru i Boki Kotorskoj, gdje je Lutovac okupio veliki broj crnogorskih i srbijanskih umjetnika koji su glumljeli u ovom projektu. Glavna uloga pripala je Draganu Vujoviću Ćili i Đuru Paoviću, a za ostale uloge bili su zaduženi: Slavica Milošević (crnogorska književnica), Jelena Zec, Milan Klikovac, Katarina Orlandić, Filip Đurković, Alen Redžepović i Stevan Lutovac. Lutovac je bio zadužen za režiju, scenario, kameru, montažu, dizajn zvuka, boju i muziku.

“Rad na filmu sa ovakvom glumačkom ekipom bio je zanimljiv i izazovan i bilo je zadovoljstvom sarađivati sa njima”, ističe on i dodaje da je zahvalan na prijateljskoj pomoći svih, a posebno Jelene Janković i Sanje Janković iz Nove galerije vizuelnih umetnosti (NVGU) koje su mu omogućile da realizuje doktorsku izložbu na kojoj je radio posljednjih nekoliko godina. Ovaj doktorski projekat Lutovac će uskoro brani pred komisijom Univerziteta umetnosti u Beogradu, gdje treba da dobije zvanje doktora umjetnosti. Doktorsku izložbu “Vremevidac (multi audiovizija) u Novoj galeriji vizuelnih umjetnosti u Beogradu otvorio je prof. dr Ivan Pravdić.

U planu su novi film i slikarstvo

Stevan Lutovac je rođen na Cetinju. Ističe da u svojoj bviografiji nikada ne stavlja godinu rođenja, “jer vrijeme ne postoji kako reče ‘Vremevidac’”. Diplomirao je na Akademiji likovnih umjetnosti u Trebinju, u klasi profesora Radislava Ratka Vučinića. Doktorand je na interdisciplinarnim studijama Univerziteta umetnosti u Beogradu, pod mentorstvom profesora Ivana Pravdića. Lutovac je autor više filmova i video radova, a pored filma i videa, bavi se glumom i slikarstvom. Kada završi sa svim obavezama i planovima vezanim za ovaj projekat, Lutovac planira uskoro da snima novi film, ali i da se više posveti slikarstvu.

( Jelena Kontić )