"Teleni" i "Sloboda ili ljubav" pred publikom

Izdavačka kuća “ARTO” iz Podgorice objavila je dva nova naslova, romane “Teleni, ili druga strana medalje” anonimnog autora, u prevodu Marije Krivokapić, i "Sloboda ili ljubav!" francuskog pisca Robera Desnosa, u prevodu Bojana Savića Ostojića.

Riječ je o prvim prevodima ova dva izuzetno značajna djela svjetske književnosti na naš jezik.

“Teleni, ili druga strana medalje” je jedan od najkontroverznijih i svakako prvih homoerotsko-pornografskih romana napisanih na engleskom jeziku. Priča o mističnom i strastvenom odnosu mladića Kamila de Grijea i Renea Telenija prvi put je štampana u Londonu 1893. godine kao anonimni tekst. Pored nesporne književno-istorijske vrijednosti, ono što roman "Teleni, ili druga strana medalje" (Teleny, Or the Reverse of the Medal) čini naročito zanimljivim i intrigantnim jeste pretpostavka da je u njegovom stvaranju i publikovanju učestvovao i Oskar Vajld.

Ova hipoteza temelji se kako na upadljivoj poetskoj sličnosti "Telenija" i Vajldovih literarnih radova tako i na legendi da su Vajld i nekolicina nepoznatih mladića početkom devedesetih godina XIX vijeka naizmjenično pisali ovaj, za to vrijeme, žanrovski veoma smio roman. Svjedočenje o ovoj crtici iz Vajldovog života pripisuje se francuskom knjižaru i izdavaču Šarlu Hiršu, koji je navodno posredovao u razmjenjivanju rukopisa između Vajlda i ostala tri nepoznata autora.

Roman "Teleni, ili druga strana medalje" objavljen je u Artoovoj ediciji Animacija. Objavljivanje je sufinansiralo Ministarstvo kulture.

“Sloboda ili ljubav!” Robera Desnosa (1900 — 1945), znakovite ličnost francuskog nadrealizma, u istoriji svjetske književnosti (naročito one avangardne) ostao je upamćen kao autor jednog od tri ključna nadrealistička (anti)romana, "Sloboda ili ljubav!". Ovaj obimom neveliki prozni tekst iz 1927. godine, uz "Nađu" (1928) Andre Bretona i "Seljaka iz Pariza" (1926) Luja Aragona manifestacija je subverzivnog pripovjedačkog postupka kojim su se nadrealisti obračunavali sa dotadašnjim književnim kalupima oličenim u tzv. realističkom i psihološkom romanu.

Koristeći se parodijom, ironijom, travestijom Desnos se u romanu "Sloboda ili ljubav!" poigrao (i porugao) koliko literarnim, toliko i etičkim amblemima i konvencijama, što se očitava već u samom nazivu knjige kao aluzivnom odgovoru na čuveni revolucionarni poklič Sloboda ili smrt! (Liberté ou la mort!).

Roman "Sloboda ili ljubav!" drugi je naslov u Artoovoj biblioteci AVANGARDA; prethodno je objavljen roman "Muzej romana o Vječitoj (prvi dobar roman)" argentinskog pisca Masedonija Fernandesa u prevodu Silvije Monros Stojaković.

Zahvaljujući podršci Centre National du Livre, prevodilac ove knjige prošle godine boravio je dva mjeseca u Međunarodnom koledžu za prevodioce (CITL) u Arlu, u Francuskoj.

( Kultura Vijesti )