Njemci pakuju kofere iz Budve, napuštaju projekat otpadnih voda

Njemačka kompnija WTE Wassertechnik iz Esena napustiće projekat otpadnih voda u Budvi do kraja ove godine, do kada će biti osposobljeno osoblje koje će upravljati postrojenjem za tretman otpadnih voda u bečićkom naselju Vještica. U roku od 150 dana , biće izvršena supervizija cijelog projekta koji je vodila kompanija čiji je većinski vlasnik austrijski koncern EVN, kojom će biti utvrđeno koliko je zaista novca utrošeno u relaizaciju projekta, a Opštini Budva će se potom kreditno zadužiti i isplatiti WTE.

To je rezultat dogovora na sastanku koji je održan krajem maja a kojem su pristsvovali kako predstavnici lokalne uprave, WTE i Vlade Crne Gore, tako i njemački i austrijski ambasadori.

Kako njemačka strana ne bi aktivirala bezuslovnu garanciju i naplatila 29.3 miliona eura od države Crne Gore, a sa druge strane lokalna uprava pokazala odlučnost da je spremna da se postigne konačan dogovor i prekine višegodišna agonija oko projekta koga su pratile brojne kontroverze i afere, na račun WTE krajem prošle sedmice uplaćeno je 6.5 miliona eura. Polovinu novca je dala Opština, a polovinu pozajmila Vlada, s tim da je lokalna uprava dužna da tih 3.25 miliona eura vrati u državni budžet do kraja godine, odnosno kada i ističe rok da se i isplate Njemci.

Ovo je rezime sporazuma koje su dvije strane postigle, a gradonačelnik Budve Dragan Krapović na današnoj konferencji za novinare saopštio javnosti detalje dogovora o kojima se već počelo spekulisati.

„Aktiviranjem garancije, koja je naplativa na prvi poziv, bezuslovna, nastupile bi cio niz posljedica po opštinu Budva i državu Crnu Goru. Od toga da bi Crna Gora dobila status pravno nesigurne i nepoželjne investicione destinacije za njemačke i austrijske investitore, do toga da bi sporovi, koji bi bilio pokrenuli koštali Opštinu i državu Crnu Goru milione eura. Takođe, garanciju za ostatak projekta dala je i njemačka Vlada, koja bi u tom slučaju morala WTE da isplati novac, a nakon toga tužila državu Crnu Goru za taj iznos. I tu bi se otvorio niz novih poslova i podrazumijevalo jako lošu poziciju i za državu Crnu Gori i Budvu. Ugrozio bi se i kreditni rejting naše države“, kazao je Krapović.

Suočeni sa takvom situacijom, kao gest dobre volje i jasan znak da se odgovorno odnose, kako je naglasio Krapović, uplaćena je suma od šest i po miliona eura, kao dio vrijendosti izgrađenog postrojenja.

„Tim se ujedno i stavili do znanja da ćemo platiti samo ono što je realno urađeno i izvedeno na terenu. Dogovoreno je da će WTE napustiti projekat, ali da će prije toga obučiti osoblje koje imenuje Opština Budva da upravlja postrojenjem, da će sva dokumenta dostaviti lokalnoj upravi na raspolaganja i neće aktivirati garanciju. Sa druge strane Opština će sa svojim konsultantima i stručnim službama izvršiti superviziju cijelog projekta i utvrditi šta je neosporno i šta je stvarno urađeno i platiti samo realno stanje“, naglasio je Krapović.

On je ustvrdio da su nadomak rješenja velikog problema koje će zadovoljiti sve strane u projektu.

„Uradićemo kompletnu superviziju projekta, čekirati sve pozicije, ne samo vezano za postrojenje, nego i šta je sve urađeno i šta nije urađeno, a trebalo je. U skladu sa jediničnim cijenama koje su bile u ugovoru, te stavke sračunati i ono što je nama nesporno platiti. Mogu samo naglasiti da nadzor nije potvrdio nekih devet miliona eura, da imamo tri miliona eura pravosnažno presuđenih za korupciju... te stavke nećemo prihvatiti da platimo“, kazao je Krapović.

Potpredsjendik Opštine Mihailo Đurović naglasio je da je će supervizija projekta biti urađena u roku od 90 dana, a potom u dodatnom roku od 60 dana isplati njemčaka kompnija WTE.

„ Dogovor je da se u koordinaciji Opštine i Vlade pregovara sa međunarodnim finansijskim institucijama i bankama oko iznalaženja novog kreditnog aranžmana i refininsiranja postojećih obaveza“, kazao je Đurović

Opština će se kreditno zadužiti, i kako se očekuje njene godišnje obaveze biće višestruko manje nego što sada iznose – po ugovoru za projekta otpadnih voda Opština je godišnje trebala da daje oko sedam miliona eura. Opština će postrojenje prepusiti, kako je relčeno, na upravljanje gradskom Vodovdu ili će formirati posebno preduzeće.

Njemcima će biti umanjeno tri miliona eura koje je budvanska OKG uzela preko kolektora

Pravni zastupnik Opštine ,advokat Goran Rodić je kazao da će u dogovoru sa WTE oko izlaska iz projekta predmet obračuna biti i tri miliona eura , koja su po soptvenom priznanju uzeli pripadnici budvanskre kriminalne grupe .

„ Budva sigurno neće plaćati ono što je neko drugi nezakonito pribavio. Za taj iznos Budva sigurno neće njemčakoj firmi ništa plaćati. Specijelno tužilaštvo od 2015. , kao što je javnosti poznato, pokrenulo više istraga, među kojima je izuzeta dokumentacija i za projekat otpadne vode. Rezultat takve istrage je bilo pet presuda na osnovu sklopljenih sporazuma o priznanju krivice pripadnika kriminalne grupe , a vezano za „izvlačenja“ tri miliona eura iz projekta tretmana otpadnih voda. Nakon što prekontrolišemo stvarno stanje i uporedimo cijene ukupnog dijela izvedenih radova na projektu, predmet konačnog obračuna biće i ovih tri miliona eura za isplatu kompanije iz Esena.

Podsjećamo da je krivicu priznao i nekadašnji izvrpni direktor WTE Ginter Faust, te pred istražiteljima priznao na koji način su tri miliona eura isplaćena, kako bi Svetozar Marović vratio dug koji je uzeo.

Retrospektiva projekta

Opština Budva je , na osnovu međunarodnog javnog tendera, sa kompanijom WTE Wassertechnik GMBH 8/7/2009 zaključila DBFO Ugovor, u cilju rješavanja problema zbrinjavanja otpadnih voda na teritoriji opštine, kroz izgradnju 4 postrojenja (Buljarica, Sv.Stefan, Bečići i Jaz), kapaciteta oko 130.000 stanovnika.

Ugovorena vrijednost koja se odnosi na izgradnju iznosi 58.560.000,00 eura, dok su Ugovorom predviđeni i operativni troškovi upravljanja koji na godišnjem nivou iznose 1.700.000,00 eura. Investiciono finansiranje ovog projekta obezbijedio je WTE, sopstvenim sredstvima (20%) i kreditima banke (80%), sa ukupnim troškovima od 4,1% +Euribor i 5,1% + Euribor, na period od 20 godina. Ugovoren je grejs period od 42 mjeseca, nakon čega je trebalo izvršiti pripis kamate glavnom dugu.

Inicijalno, Ugovorom je definisan završetak prve faze radova i početak otplate kredita od 2014.godine. Zaključno sa julom 2014.godine, urađeno je međutim samo jedno, istina najveće, postrojenje u Bečićima, kapaciteta 90.000 ekvivalenata, kao i neznatan obim radova na postrojenju u Buljarici. Kompanija WTE je od jula 2014.godine započela ispostavljanje objedinjenih faktura, koje u sebi sadrže dio koji se odnosi na kredit, kao i dio koji se odnosi na troškove upravljanja. Zaključno sa januarom 2016. godine Opština Budva je WTE platila ukupno 1.806.734,33 eura. Takođe, osnovnim Ugovorom definisano je da opština Budva izmiruje dodatne obaveze - po osnovu odvoza mulja, kao i obaveze po osnovu električne energije, koje su uredno izmirivane do današnjeg dana.

Već tokom 2015. godine iz Opštine Budva, u više navrata izuzeta je ogromna dokumentacija vezano za brojne predmete kojim se bavilo Specijalno tužilaštvo, a koji su poznati javnosti. Među njima je izuzimana dokumentacija vezano za projekat zbrinjavanja otpadnih voda. Kroz istragu SDT i sporazume o priznanju krivice utvrđeno je da je iz ovog projekta nezakonito izvučeno 3.000.000,oo eura. Iz navedenih razloga ranija lokalna vlast obustavila je sva plaćanja prema kompaniji WTE, a što je nastavila i aktuelna vlast smatrajući da plaćanja ne treba vršiti sve dok se ne razjasne sve sporne okolnosti.

Povodom rješavanja problema, a imajući u vidu njegov međunarodni karakter, kao i izloženost budžeta Crne Gore zbog izdate garancije, delegacija opštine Budva, je dana 15.februara 2017.godine, primljena od strane predsjednika Vlade Crne Gore, kojom prilikom je dogovoreno da opština Budva WTE-u uputi zahtjev za formiranje Savjetodavnog tijela, u pokušaju rješavanja spora, onako kako to nalaže osnovni Ugovor. Namjera je bila, da sa naše strane pored predstavnika opštine u sastav Savjetodavnog tijela uđe i predstavnik Vlade. Takođe je dogovoreno i da ministar pravde, od SDT pokuša da dobije informaciju o toku sprovedene istrage.

Zahtjev opštine Budva, za formiranje Savjetodavnog tijela WTE-u je upućen dana 22.februara 2017.godine, a zaprimljen je 22.03.2017.godine.

Dana 06.04.2017.godine, u cilju započinjanja plaćanja po Ugovoru, opštinu Budva je posjetila delegacija koju su sačinjavali ambasador SR Njemačke gospodin Hans Gunter

Mattern, konzul Republike Austrije, predstavnici kompanije WTE (Schutte, Dudey), kao i zastupnici advokatske kancelarije koja je zastupala kompaniju WTE u postupku prinudne naplate do tada dospjelih potraživanja.

Predstavnici opštine Budva, insistirali su na početku rada Savjetodavnog tijela i superviziji projekta, u cilju utvrđivanje stvarne vrijednosti i strukture izvršenog posla, a samim tim i utvrđivanja fer vrijednosti upravljanja izgrađenim postrojenjem).

S obzirom da je WTE upravljao postrojenjem od 2014.godine, predstavnici kompanije tražili su da opština Budva izmiri kompletne troškove održavanja, u visini od oko 4,8 miliona eura, što za opštinu nije bilo prihvatljivo. WTE je pokrenulo postupak prinudne naplate Rješenjem o izvršenju poslovne oznake Iv.br.. 339/2017 od 20.02.2017. godine na iznos od 5.493.997,80 Eura na ime glavnog duga po osnovu Faktura-računa br. 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, i 29 za 2016-tu .godinu i Rješenjem o izvršenju poslovne oznake Iv.br..506/2017 od 21.03.2017. godine na iznos od 9.552.051,35 Eura po osnovu Faktura-računa br. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,16,17,18 i 30 koje se odnose na mjesece jul, avgust septembar, oktobar i decembar 2014- te godine, za mart, april, maj, jun, jul, avgust, septembar, oktobar, novembar i decembar 2015-te .godine i decembar 2016-te godine.

Navedene prinudne naplate su osporene i WTE d.o.o. upućen da svoja prava ostvari po pravilima parničnog postupka nakon čega je WTE svojim odgovorom-dopisom od 07.04.2017.godine –imenovao svoje predstavnike u Savjetodavnom tijelu.

Dana 01.06.2017.godine, nakon što je nadležni sud odbio zahtjev WTE za izvršenje, obavljen je naredni sastanak, na kome su predstavnici WTE saopštili čvrst stav da, uprkos formiranju Savjetodavnog tijela nema pregovora o već ugovorenim obavezama. Predstavnici opštine informisali su drugu stranu o angažovanju nezavisnih eksperata Dr.Duhovnik d.o.o. , koji će izvršiti reviziju projekta. Dana 26.09.2017.godine, u vezi sa finansiranjem projekta, predstavnici opštine Budva, razgovarali su sa ministrom finansija i njegovim saradnicima.

Dana 10.11.2017.godine u ministarstvu finansija organizovan je sastanak kome su prisustvovali zamjenik ambasadora SR Njemačke, amabsadorka Republike Austrije, predstavnici kompanije WTE Schutte i Scholtz, predstavnik EVN grupe g.Felix Sawerthal, predstavnici opštine Budva sa zastupnicima svoje advokatske kancelarije, kao i nezavisni eksperti iz “Dr.Duhovnik” d.o.o. Predstavnici WTE/EVN su bili na čvrstom stanovištu da nema revizije Ugovora, a istakli su jasnu namjeru da žele restrukturiranje ugovora (preuzimanje upravljanja od strane opštine Budva), kao i da su odlučni da realizuju garanciju Vlade Crne Gore u iznosu od 29,2 miliona eura. Nakon razmatranja utvrđeno je da Opština Budva, do 15.11.2017.godine dostavi svoju ponudu WTE/EVN, a WTE je prihvatio rok od 3 i više mjeseci za restrukturiranje projekta , ako ponuda opštine bude prihvatljiva.

Opština Budva je u svojoj Ponudi broj 01-3106/1 od 22.11.2017.godine, navela da će isplatiti WTE 1.843.458,02 eura na ime troškova održavanja postrojenja za period 29.5.2015.-31.3.2018.godine, iznos utvrđen na osnovu ekspertize “Dr.Duhovnik”d.o.o., (procjena na oko 56.ooo,oo eura mjesečno), te da se pristupi pregovorima o restrukturiranju ugovora.

Dana 24.11.2017.godine WTE je opštine Budva uputio Odgovor na Ponudu, smatrajući da pregovori treba da se zasnivaju na sljedećim principima: - Preuzimanje projekta u sadašnjem stanju; - Isplata svih neizmirenih potraživanja WTE na osnovu DBFO ugovora koja obuhvataju: o Sprovedene investicije do 30.09.2017 u iznosu od 38,7 miliona o U međuvremenu sprovedene investicije od 5,6 miliona o Obračunate kamate za period građenja do 30.09.2017.godine od 5,0 miliona o Obračunate kamate iz refinansiranja (od ljeta 2014. – 30.09.2017.) od 5,3 miliona

- Ograničenje obima projekta na do sada realizovano stanje; - Obuka osoblja od strane WTE tokom perioda od 6 mjeseci; - Preuzimanje upravljanja postrojenjem od strane opštine Budva, najkasnije do 1.7.2018.godine; - Nema odricanja prava ili potraživanja od strane WTE, posebno u vezi sa aktiviranjem garancije SR Njemačkeili opštine Budva i potraživanja koja proizilaze iz DBFO ugovora i faktura koje je izdao WTE.

Dana 04.01.2018.godine, opštini Budva je od strane Ministarstva vanjskih poslova Crne Gore, proslijeđena Verbalna nota Ambasade SR Njemačke broj 114/2017, u kojoj je Vlada SR Njemačke iskazala zabrinutost Vladi Crne Gore, jer postoji osnov za pretpostavku da može nastati slučaj štete po garanciji Njemačke Vlade koju je izdala za projekat u Budvi.

Dana 16.02.2018.godine konstatujući da zaključno sa 6.2.2018.godine dug iznosi 19.268.024,33 eura, WTE je opštini Budva uputio Opomenu pred raskid ugovora, sa posljednjim pozivom da do 30.04.2018.godine, ispuni sve svoje ugovorne obaveze, a u suprotnom WTE će biti prinuđen da raskine cijeli DBFO ugovor.

Prepiskom od 20.02.2018. do 03.04.2018.godine razmijenjeni su zahtjev opštine Budva za obuku lica koja bi upravljala postrojenjem nakon raskida Ugovora i dopisi WTE o kvalifikacijama potrebnog kadra, zaključno sa spiskom lica spremnih za obuku. Nakon toga, dana 12.04.2018.godine WTE je obavijestio opštinu Budva da njihova obaveza nuđenja obuke počinje tek nakon raskida Ugovora.

U prostorijama Vlade Crne Gore, 24. 05. 2018. godine održan je sastanak povodom najave WTE da namjerava da raskine ugovor da se povuče iz projekta, i naplati ganarnciju Vlade u iznosu od 29,2 miliona eura. Predmet sastanka je bilo i do tada neuspješno usaglašavanje dvije strane oko utvrđivanja činjeničnog stanja u ugovornom odnosu koji se tiče projekta izgradnje i upravljanja postrojenjem za prečišćavanje voda. Kao i ranije, tako je i ovaj sastanak uslovio uključivanje ambasada SR Njemačke i Republike Austrije u Podgorici i najavljivanje mogućnosti povlačenja državnih garancija (prva diplomatska nota Ambasade SR Njemačke od 19. 12. 2017. godine, uručena Ministarstvu vanjskih poslova 21. 12. 2017. godine i proslijeđena Ministarstvu finansija, Ministarstvu održivog razvoja i turizma, Ministarstvu ekonomije, Opštini Budva i savjetniku predsjednika Vlade za investicije dana 21. 12. 2017. godine, pod brojem 08-3/325. Takodje i pismo Ministarstva ekonomije i energetike SR Njemačke upućeno diplomatskom notom ambasade SR Njemačke u podgorici br. 024/2018 od 4.maja 2018.godine, državnoj sekretarki u Ministarstvu finansija dr Nini Vujošević).

U cilju prevazilaženja trenutne situacije definisana je saradnja između Opštine Budva i Vladae Crne Gore na način da se pokrije dio vrijednosti postrojenja izgrađenog od strane WTE Budva, u iznosu od 6,5 miliona eura, na način što bi pola sredstava bilo obezbijeđeno od strane Opštine, a pola od strane Vlade , uz obavezu Opštine da vrati u državni budžet.

( Vuk Lajović )