Patriote se sakrile kad je planulo

Jedino što je trenutno izvjesno je da nije poznato ko su zvanični organizatori javnih okupljanja - bakljada na kotorskim i budvanskim zidinama, na Cetinju, podgoričkim mostovima... kojima je proslavljen Dan državnosti. Nakon što su slavlja uz pirotehnička sredstva izmakla kontroli, požari napravili štetu - organizatora patriotskih manifestacija nema ni na vidiku.

Da li je bilo oštećenja na jednoj od najvećih spomeničkih vrijednosti Budve - starogradskim bedemima tokom velike bakljade i vatrometa koji je organizovan u ponoć 12. jula, utvrdiće stručnjaci, a svaka devatastacija biće prijavljena.

To je za „Vijesti“ kazala direktorica Javne ustanove „Muzeji i galerije Budve“ Lucija Đurašković navodeći da tu kulturnu ustanovu koja gazduje bedemima, niko nije konsultovao niti tražio odobrenje.

„Nije nam jasno ni na koji način su ušli na bedeme, s obzirom na to da su ključevi od ulaznih kapija u posjedu Javne ustanove“, istakla je Đuraškovićeva.

Ona je dodala da će prvog radnog dana, poslije praznika, konsultovati stručnjake, konzervatore za kamen, koje u Ustanovi nemaju i ukoliko su se desila oštećenja, to će i prijaviti.

Niko se nije zvanično oglasio kao organizator bakljade, a na bedemima je više od 20 ljudi tačno u ponoć upalilo baklje, a onda je uslijedio i vatromet. Cijeli događaj je sniman dronovima i kamerama, a snimci su se brzo proširili društvenim mrežama.

Budvanski bedemi imaju graditeljske slojeve iz vremena Rima, Vizantije, oblikovali su ih i Mleci, više puta su stradali u ratovima i zemljotresima...

Poslije slične bakljade u znak proslave Dana državnosti je izbio požar na brdu Sveti Ivan iznad Kotora, pa su vatrogasci imali neprospavanu noć, a ugrožen je bio dio bedema - kulturno-istorijskog spomenika prve kategorije koji je pod zaštitom Uneska.

Požar koji je zahvatio dio bedeme u blizini i iznad crkve Gospe od Zdravlja cijele noći gasio je kompletan sastav Slušbe zaštite i spasavanja Opštine Kotor.

„Na terenu je bila kompletna jedinica, a pomagalo nam je i više desetina građana koji su se tu zatekli. Intervenisali smo sa pet protivpožarnih viozila koja smo rasporedili na Tabačini, odakle smo uz brdo i uz bedeme izvukli vatrogasna crijeva, odnosno tzv. prugu, pri čemu smo morali na određenim taačkama postavljati i manje, mobilne pumpe kako bi uspjeli da vodu iz cisterni na Tabačini „podignemo“ na visinu gdje je bila vatra. Koristili smo i vodu iz jedne od bistijerni na trvđavi San Đovani. Požar je lokalizovan oko 1.30 sati, a definitivno ugašen jutros nešto poslije 5 časova. Gašenje je otežavao jak sjeverni vjetar koji je duvao čitave noći“, kazao je juče „Vijestima“ komandir SZS Kotor Maksim Mandić.

On nije žellio da govori o uzrocima požara i tome ko je omogućio bakljadu i upotrebu pirotehničkih sredstava i otvorenog plamena u ljetnoj noći u kojoj je duvala jaka bura.

„To će utvrditi nadležni“, kratko je kazao Mandić koji je, međutim, potvrdio da je u Kotoru, kao i uostalom u svim drugim primorskim gradovima, na snazi sezonska zabrana upotrebe otvorenog plamena i loženja vatre na otvorenom prostoru jer su visoke temperature, suvo rastinje i vjetar koji često duva idealni uslovi za širenje požara. Mandić je kazao da vatra oko bedema srećom, nije nanijela veću štetu.

„Izgorelo je nekoliko stotina kvadratnih metara površine pod niskim rastinjem i jedan bor“, istakao je komandir kotorskh vatrogasaca.

Predsjednik kotorske Opštine Željko Aprcović ne vidi ništa alarmantno u sinoćnjoj proslavi praznika bakljadama i tvrdi da su poštovane sve mjere Nacionalnog koordinacionog tijela.

“Apsolutno ne vidim ništa sporno. Veća je emocija, veći je požar u srcima naših mladih ljudi koji vole svoju domovinu u odnosu na ono što se desilo na kotorskim bedemima sinoć. Naša omladina ima punu podršku i zato ćemo zajedno dati novi zeleni pečat bedemima“, kazao je Aprcović.

Za razliku od Mandića, Aprcović tvrdi da je gorjelo nisko rastinje i da nijedan od borova nije zahvaćen.

Zasada nje poznato ko je bio zvanični organizator javnog okupljanja - bakljade na kotorskim zidinama, a koja je prekršila ne samo naredbe Ministarstva zdravlja o sprečavanju širenja koronavirisa, nego i mnoge odredbe Zakona o eksplozivnim materijama, odnosno Zakona o zaštiti i spasavanju.

Na lokalnim medijima u Kotoru, poput Skala radija, prekjuče su najavljivali tu manifestaciju, kao i organizovanu auto-kolonu kojom je slavljen 13. jul - Dan državnosti Crne Gore, uz napomenu da iza svega stoje „Kotorani i Kotoranke, Crnogorci i Crnogorke, ili kratko „Narod kotorski“.

Prema nezvaničnim informacijama „Vijesti“, Osnovno državno tužilaštvo u Kotoru pokrenulo je izviđaj u vezi sa požarom na bedemima, a vodi ga državna tužiteljka Anđa Radovanović.

Iz Uprave policije i Odjeljenja bezbjednosti Kotor juče nisu odgovorili na pitanja „Vijesti“ ko je zvanični organizator ove manifestacije i javnog okupljanja povodom bakljade, te da li je ovaj skup propisno prijavljen policiji i da li ga je ona odobrila. Iz policije nisu odgovorili ni na pitanje kako je moguće da se u zaštićeni spomenik kulture kakvi su kotorski bedemi, unese i zapali ogromna količina pirotehnike u vrijeme opštinske zabrane upotrebe pirotehnike i loženja vatre na otorenom, da li su utvrdili uzroke izbijanja požara i otkrili njegove vinovnike, te hoće li izazivače požara policija goniti prekršajno ili i krivično zbog izazivanja opšte opasnosti.

Zakon strogo definiše ko može da rukuje pirotehnikom

Po članu 47 Zakona o eksplozivnim materijama, vršenje djelatnosti javnih vatrometa u Crnoj Gori mogu obavljati samo privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici koji, pored ostaloga, imaju zaposleno najmanje jedno lice koje je stručno osposobljeno za izvođenje javnog vatrometa. Zakon definiše i vrlo stroge uslove po kojima se pirotehnička sredstva iz tzv. P1 razreda (koja predstavljaju malu opasnost) mogu prodavati građanima jer su ovakve signalne baklje predviđene da služe samo na plovilima za potrebe traganja i spasavanja na moru.

Opština Kotor, odnosno gradonačelnik kao lice odgovorno za zakonit rad lokalne samouprave, proteklih je godina potpisivao saglasnost da preuzima odgovornost za ispaljivanje vatrometa tokom tradicionalne fešte Bokeljska noć, a za koju bi prethodno organizator dobijao zvaničnu dozvolu policije jer je vatromet priređivala za to registrovana i ovlašćena firma. Upravo zbog opasnosti od izbijanja požara, u Kotoru se već dvadesetak godina za Bokešku noć ne priređuje nekad uobičajena iluminacija sa upotrebom otvorenog plamena na gradskim zidinama.

( Siniša Luković, Vuk Lajović )