WTE - Pojeo vuk magarca

Pišem ovaj stav u nadi da će pomoći da građani Budve, radnici Opštine i korisnici budžeta Opštine Budva, prime svoje plate, da probamo odblokirati pola crnogorske privrede, kao i da će nekad neko odgovarati za brljotine OKG DPS.

Napraviću generalnu retrospektivu cijelog slučaja i epiloga jer vjerujem da je većina građana neupućena u ono što se zaista desilo, kao i ko je krivac za to i situaciju u kojoj smo danas mi, građani Budve. Budvu je, da bude jasno svima, blokirao DPS - politički i policijski, ali i finansijski.

Dakle, krajem 2000-ih u Budvi je OKG DPS, na čelu sa Svetom Marovićem, dogovorila i u potpunosti sprovela u djelo kriminalni plan, po kojem su iskoristili projekat zbrinjavanja otpadnih voda da oštete građane Budve za desetine miliona eura. Raspisan je međunarodni tender i posao je dobila njemačka firma WTE Essen. Naravno, sve što je urađeno, urađeno je uz znanje i sadejstvo ljudi iz WTE-a. Tako je dogovoren takozvani DBFO model (ugovor) koji je predviđao projektovanje, izgradnju, finansiranje i operativno vođenje cijelog projekta od strane ponuđača - u ovom slučaju njemačke firme WTE Essen. Dakle, dato im je apsolutno sve. Otpadne vode su, po ugovoru, trebalo da budu zbrinute za cijelu teritoriju opštine Budva. Dakle, trebalo je da budu izgrađena četiri postrojenja (Vještica, Buljarica, Sv. Stefan i Jaz), kao i kanalizaciona mreža itd.

WTE Essen je otvorio domicilno pravno lice u Crnoj Gori, koje je potpunosti preuzelo projekat i to, gle čuda, na strani ponuđača (WTE Essen) i na strani investitora (Opština Budva). Izvršni direktor WTE MNE, Ginter Faust, bio je ovlašćen od tadašnjeg predsjednika Opštine (DPS) da, za račun Opštine, pribavlja sve potrebne dozvole i donosi neophodne odluke. Dakle, gospodin Faust, koji je, sa Milom Đukanovićem i Lazarom Rađenovićem, presjekao vrpcu na otvaranju postrojenja u Vještici, glavni je akter svih zloupotreba i zasigurno neko ko tačno zna šta se sve desilo. Faust je uhapšen nedugo nakon što je postrojenje otvoreno.

Nakon hapšenja, Faust je, naravno, „sarađivao“, te priznao korupciju u iznosu od tri miliona eura, koju su priznali i drugi uključeni u ovaj slučaj (Marović i Rađenović). Nekoliko dana potom, Faust je odletio iz Crne Gore i od tada više nije dostupan našim istražnim organima. Iako je bilo više nego dovoljno dokaza da se sa istragom nastavi i da uslijede nove optužnice, tako nešto se nije desilo. SDT je jednostavno držao cijeli slučaj u fazi izviđaja, a tako je i dan-danas, nekoliko godina kasnije. Fausta su pustili da ode, a presudama za korupciju u iznosu od tri miliona eura (iako je cifra realno mnogo, mnogo veća) članovi i vođe OKG DPS Budva dobili su minimalne kazne i sve se završilo po onoj narodnoj: „pojeo vuk magarca“.

Šta je moglo biti predmet rada tužilaštva?

Skoro svaki segmet posla finansijski je „naduvan“ na štetu Opštine Budva! Od projektovanja, preko konsaltinga, izgradnje, operativnih troškova, pa sve do tehnološke ispravnosti projekta, sve je trebalo biti predmet posmatranja i istrage tužilaštva. Brojke su prosto nevjerovatne, pa je i laiku potpuno jasno da ono što gospoda iz WTE-a žele da naplate, prethodno nisu isporučili. U tom smislu, odlazak Fausta iz Crne Gore predstavlja nedopustiv propust, jer su, preko njega, istražitelji mogli otići dalje u pravcu WTE-a. Naime, Faust je bio izvršni direktor (odgovorno lice u pravnom licu), pa je, po Zakonu o odgovornosti pravnih lica za krivična djela, i WTE mogao biti predmet istrage. Da su istražni organi uradili svoj posao, građani Crna Gore i Budve danas ne bi bili u situaciji da plaćaju 30 miliona eura garancija za kriminalan posao. Uz to, sigurno se ni gospoda iz WTE-a ne bi tako revnosno pozivala na ugovorene obaveze i tražila plaćanja, već bi prije mislili o reputaciji i eventualnim kaznama.

Šta smo mi uradili?

Sve vrijeme (od 2017. do 2019. godine) vodili smo pregovore sa WTE pokušavajući da riješimo problem, ali na način da platimo samo ono što jeste izvedeno i stvarno uloženo. Nakon što se uključila Vlada CG, pristali smo da platimo dio potraživanja, naravno - uvijek u vezi sa investicijom i u okvirima stručne i nezavisne procjene stvarno uloženog u projekat, a sa ciljem da svi zajedno izbjegnemo aktiviranje garancije. Angažovali smo eksperta, dr Duhovnika, iz Slovenije, koji je sa svojim timom inženjera napravio ozbiljne analize projekta i otkrio sve, pa i najsitnije propuste, a bilo ih je mnogo.

Lično sam Vladi, u ime Opštine, predložio reviziju projekta i formiranje komisije u koju bi strane delegirale po jednog člana, dok bi na čelu komisije bio treći član, nezavisni ekspert, oko koga bi se strane saglasile. Čak sam predložio da se unaprijed i jedni i drugi odreknemo prigovora na nalaz te komisije, te da platimo sve ono što nalaz komisije potvrdi da je stvarno izvedeno na terenu.

EVN-WTE to nisu prihvatili. Znajući naše i njihove kapacitete, činjenica da su pobjegli od toga bila mi je dovoljna da se uvjerim da je u pitanju korupcija i kriminal, kao da i oni to jako dobro znaju.

Šta smo dobili i šta je realizovano od dogovorenog?

Na današnji dan, projekat je realizovan oko 65% od ukupno planiranog. Otpadne vode zbrinjavaju se samo za dio teritorije opštine Budva iako je ugovoreno pričišćavanje za cijelu teritoriju opštine. Izgrađeno je samo jedno od četiri postrojenja, a na mreži skoro, pa ništa nije ni urađeno. Postrojenje u Vještici je falično pa, iako je izgrađeno za 90.000 korisnika, u špicu sezone, na preko 60.000 - 65.000 korisnika, kvalitet prečišćene vode ne zadovoljava zakonom propisane parametre. Nadalje, nema ulaznog mjerača protoka prema postrojenju, atmosferska i fekalna kanalizacija se miješaju pa skupo plaćamo i prečišćavanje kišnice što je potpuno neprihvatljivo i, vjerujem, nazabilježeno u Evropi. Uzmimo za primjer projekat Kotor-Tivat, takođe je izvođač WTE, gdje je polovinu projekta finansirala EU, a nosioci tog projekta su lokalna preduzeća za vodosnabdijevanje (razlika je odmah PDV), mrežu je radila crnogorska firma Vodacom, koja je u tu svrhu osnovana itd. Da se razumijemo, i tamo ima mnogo problema, ali, ipak - mnogo manje nego u Budvi. Nezaokružen tehnološki proces i zbrinjavanje mulja koji ostaje kao posljedica prečišćavanja je veliki problem i u Kotoru, i u Tivtu, i u Budvi.

Sve je to moglo i trebalo biti u Budvi, međutim, da je EU finansirala projekat, teško da bi brljotine OKG DPS mogle proći neopaženo i nesankcionisano. Ozbiljna i odgovorna Vlada ne bi kao Vlada DPS-a dala bezuslovnu i na prvi poziv plativu garanciju bez mogućnosti prigovora, za projekat u kojem bi i neupućeni vidjeli korupciju, zloupotrebe, neznanje i lošu namjeru. Naravno, Vladi DPS-a nije prvi i jedini put da tako „kiksaju“ kad su garancije u pitanju, sjetimo se samo KAP-a, Željezare, Pobjede, MNE Airlinesa i drugih. Ukupno sa WTE-om, cifra palih garancija prelazi 200 miliona eura, i, naravno, niko nikad nije odgovarao.

Sada, nakon svega toga, garancija je naplaćena krajem prošle godine. Tada je Ministrastvo finansija, jasno, na konferenciji za novinare reklo da je u pitanju kriminal, te da će Zaštitnik imovinsko-pravnih interesa podnijeti krivične prijave protiv odgovornih. Gdje su odgovorni, pitam javno? Gdje su prijave, ministre Radunoviću? Sve mi to izgleda kao da će opet biti „pojeo vuk magarca“, ministre Radunoviću i potpredsjedniče Simoviću! DPS Vlada kontinuiteta, indeed!

Nema prijava, ali ima blokade računa Budve. Političke i protivzakonite blokade računa preko Privrednog suda! Gospodo iz Vlade i Privrednog suda, gospodo iz DPS-a, uklonite privremenu mjeru i odblokirajte račune opštine Budva. Odblokirajte račun da ljudi prime plate! Koja je uopšte svrha blokade Budve? Hoće li Opština Budva pobjeći negdje, kao Ginter Faust i Sveto Marović? Kako je moguće da se sutkinja Popović nije oglasila nenadležnom u ovom slučaju, već je nenadležni sud nezakonito stavio blokadu u iznosu od skoro 30 miliona eura? Predsjedniče Jovaniću, kako je moguće da Vijeće Privrednog suda dva puna mjeseca ne odlučuje o prigovoru Opštine Budva? Da li se Vlada dogovorila sa Vama da držite nezakonitu blokadu računa Opštine iz partijskih interesa DPS-a, kao što se sa Vama, po priznanju gospodina Simovića, dogovarala oko kolašinske “Impregnacije”?

Mnogo je pitanja, a sa druge strane - odjekuje skupo ćutanje. Gospodo iz DPS-a, na predstojećim izborima građani Budve i Crne Gore će dati adekvatan odgovor na vaše ćutanje.

Autor je potpredsjednik Demokratske Crne Gore i bivši predsjednik Opštine Budva

( Dragan Krapović )