Ima li spasa beranskom Rudniku uglja?

Od evenutalnog pokretanja prizvodnje u Rudniku uglja u Beranama za sada još nema ništa, osim što Metalfer iz Sremske Mitrovice vodi pregovore sa potencijalnim investitorima koji bi u partnerskom odnosu ušli u taj posao.

To je “Vijestima” rekao direktor Rudnika uglja Rade Guberinić, naglasivši da je to još sve vrlo neizvjesno.

“Postoji šansa da neko od potencijalnih partnera prihvati da investira i da zajedno sa Metalferom nastavi da radi, ali moram reći da to još uvijek ništa nije sigurno”, kazao je Guberinić.

Poslije šest godina, u trenutaku kada je izgledalo da je posljednja privatizacija Rudnika mrkog uglja u Beranama ne samo uspjela, već da predstavlja rijedak primjer dobre prakse na sjeveru Crne Gore kada se radi o industriji, ta kompanija se odjednom našla na koljenima.

Proizvodnja je prekinuta, a šezdeset i šest rudara ostalo je bez posla upravo dan uoči Međunarodnog praznika rada.

“Glavni razlog za prekidanje proizvodnje je činjenica da već dvije godine gubitke rudnika u Beranama pokriva vlasnik iz Srbije, koji nije više u situaciji da to čini. Možda nije dobro da ja to otkrivam, ali vlasnik iz Srbije nam je posljednje dvije godine svakog mjeseca pomagao sa stotinu hiljada eura. Hoću da kažem da je činio sve da rudnik opstane“, kaže Guberinić.

Prema njegovim riječima, vlasnik Metalfer iz Sremske Mitrovice, održavaće rudnik do nekog rješenja.

“Zato smo zadržali šesnaest radnika koji će održavati vitalne funkcije jame, obavljati poslove administracije i obezbjeđenja“, dodaje Guberinić.

U siromašnoj opštini, koja prije tranzicije nije to bila, to je doživljeno kao da je u pitanju neka velika državna firma, što zapravo tako i jeste.

Iz lokalne uprave u ovom gradu ocijenili su da zatvaranje Rudnika uglja i otpuštanje sa posla toliko radnika predstavlja veliki udar kako za dvadeset manjih firmi u reprolancu, tako i za grad i izrazili očekivanje da Vlada Crne Gore neće mirno posmatrati gašenje kompanije.

“Jedna od ključnih i hitnih mjera koje bi Vlada Crne Gore trebalo da uradi na predlog Opštine Berane je da se Rudnici Berane mjerama Vlade uključe u sistem snabdijevanja Termolektrane Pljevlja, ugljem iz basena koji se eksploatiše na području opštine Berane, uz iznalaženje adekvatnog pariteta cijena uglja kako bi se sačuvalo 85 radnih mjesta u samom rudniku uglja Berane”, kazali su iz Opštine Berane.

Od svega toga za sada nije bilo ništa, niti je iz Vlade stizao bila kakav odgovor ni vlasnicima, Metalferu, niti Opštini Berane.

Ima li spasa beranskom Rudniku uglja? Iz Opštine kažu da je nevjerovatno da uz tolike rudne rezerve u takozvanom beranskom basenu, posao kopanja takozvanog crnog zlata više nije isplativ.

Metalfer je krenuo ambiciozno i već poslije treće godine od početka privatizacije našao se na vrhuncu poslovanja, kada su imali tri smjene i 157 radnika. Tadašnji menadžment je čak najavljivao upošljavanje još stotinu radnika i proširenje proizvodnje.

Šta se izdešavalo u međuvremenu da njihov posao postane nerentabilan, da broj radnika počne konstantno da se smanjuje i da im posljednje dvije godine, kako kaže izvršni direktor, gubitke pokriva vlasnik, nejasno je.

Očigledno je da Opština Berane nema ni finansijske i ni druge resurse da može nešto bitnije promijeniti u ovoj priči.

Ako Vlada nije našla način da se uključi, to će biti i definitivni kraj još jedne privatizacije, jer, spašavali su mnoge druge firme sa mnogo više novca, zašto ne bi i rudnik u Beranama.

Njima bi, kako kažu, bio dovoljan makar stotinu pedeseti dio sentimentalnosti koji su iz Vlade imali prema Montenegro erlajnzu.

Vlasnike mijenjao kao na traci

Poslije zatvaranja fabrike celuloze i papira u čijem se reprolancu nalazio, i kratkog perioda i pokušaja Slovenaca da ga sačuvaju, beranski rudnik bio je najprije 2001. godine prodat mješovitom vojvođansko-slovačkom preduzeću Gradeks HBP, sastavljenom od kompanija Gradeks iz Kule i HBP iz slovačkog grada Providza.

Nakon nešto više od godinu između ova dva partnera izbili su nesporazumi koji su završeni tako što su Slovaci preuzeli kompletno upravljanje, da bi se potom i sami nenajavljeno povukli iz posla i otišli iz Berana.

Mašine u jami Petnjik utihnule su samo godinu i po kasnije, u novembru 2002. Prodaja Rudnika uglja oglašavana je nakon toga devet puta prije nego ga je kupila kompanija Balkan enerdži, sa velikim planovima vezanim za izgradnju termo bloka i investicijama od 120 miliona eura.

Od svega toga nije bilo ništa, a sve to uz potpunu i prećutnu saglasnost Vlade, iz koje je obično dobijan komentar tipa “bolje bilo kakav investitor neko nikakav”.

Grčka firma Balkan Enerdži je malo prije kupovine rudnika u Beranama, avgusta 2007. godine, registrovana u Podgorici za poslove proizvodnje, prometa i usluga. Zvanično je saopšteno da je to podružnica grčkog koncerna Restis Group, čiji je vlasnik milijarder Viktor Restis.

Nije zaboravljeno da se u toj dugoj epizodi prodavanja iz stečaja u jednom trenutku pojavio i indijski milijarder Pramod Mital, dajući avans za učešće za prodaju i potpisujući ugovor koji nikada nije realizovan. Poslije je taj milijarder bio bitku da vrati avans. Šta je sa time bilo, ostalo je nepoznato.

Sve u svemu, kada je Restis odustao od beranskog rudnika, pojavio se Metalfer iz Sremske Mitrovice. Metalfer je registrovao dvije firme, jednu u Podgorici, drugu u Beranama - Rudnici mrkog uglja Podgorica, odnosno Berane.

( Tufik Softić )