Čitače za pametne lične prva nudi Pošta

Građani koji su staru ličnu kartu zamijenili novom, čitač za njenu aktivaciju od danas će moći da kupe u poslovnicama Pošte. To su “Vijestima” kazali iz Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP). Uređaji su stigli skoro dva mjeseca od početka izdavanja elektronske lične karte (eLK), ali nije poznata i cijena po kojoj će biti ponuđeni.

“Vijesti” su ranije pitale gdje i kako je moguće nabaviti uređaje koji su neophodni za aktivaciju, ali i dalje korišćenje eLK, nove vrste identifikacionog dokumenta, čije izdavanje je počelo 1. juna.

Iz MUP-a su na to pitanje odgovorili tek prije dva dana, navodeći da su tada dobili i informaciju od Pošte i dodali i da takve uređaje može da prodaje svaki privredni subjekat koji je registrovan za prodaju te vrste opreme.

“MUP-u je 22. jula Pošta CG dostavila informaciju da će od 24. jula, u 58 poslovnica Pošte, na čitavoj teritoriji Crne Gore, početi prodaja čitača kartica”, kazali su iz resora Mevludina Nuhodžića.

Dodali su i da su do prije dva dana izdate 24.483 elektronske lične karte. Ne znaju, međutim, i koliko njih je aktivirano.

“MUP od momenta kada lice preuzme ličnu kartu sa sigurnosnom kovertom, nema kontrolu nad aktivacijom i promjenama pina koje mijenja sam korisnik, a koji se nalazi isključivo u čipu lične karte. To znači da MUP ne raspolaže informacijom o broju aktiviranih ličnih karata, kako je i definisano evropskom regulativom u ovoj oblasti”, kazali su iz tog resora.

Lični podaci građanina na dokumentu su svakako privatni i zaštićeni, ali pitanje o aktivaciji odnosi se na broj eLK koje su potencijalno spremne i za korišćenje postojećih i budućih elektronskih servisa.

Nova lična, poput dosadašnje, dokazuje fizički identitet građanina. Uz to, ona je i dokaz njegovog digitalnog identiteta i sadrži dva digitalna sertifikata - za identifikaciju i elektronski potpis. Zahvaljujući tome, građanin kada pristupa elektronskim servisima, može da dokaže ko je, a može i da elektronski potpiše dokument, što se tretira jednako kao svojeručni potpis.

Da bi elektronska lična karta u tom smislu bila funkcionalna, neophodno je aktivirati.

“eLK je moguće koristiti tek nakon što se prođe postupak aktivacije”, piše i na sajtu https://ca.servis.mup.gov.me, gdje su objavljene i instrukcije za aktivaciju. Iz MUP-a su kazali da su dokumenta sigurna za korišćenje: “Pristup do ličnih podataka u čipu i pasoša i eLK, zaštićen je sigurnosnim mehanizmima za dokumenta treće generacije, koje propisuje međunarodna organizacija ICAO (International Civil Aviation Organization), koja definiše standarde u ovoj oblasti”.

Kazali su i da je servis na portalu https://e.servis.mup.gov.me, gdje se mogu provjeriti podaci o biračkom mjestu glasanja, aktivan, ali da je za pristup prethodno neophodno aktivirati ličnu kartu - i posjedovati čitač. Građani koji koriste staru ličnu, podatke o biračkom mjestu mogu da provjere na sajtu biraci.me. I dalje nije poznato kada će građani novu ličnu moći da koriste i kao zdravstvenu knjižicu. Izdavanje nove lične košta pet eura, koliko su građani plaćali i dosad. Izdavanje sertifikata se ne plaća.

Stare lične karte važi najduže do 30. marta 2025.

( Damira Kalač )