Obilježava se 100 godina od pobune mornara u Boki: Kada su se zavijorili crveni barjaci
“Iako je pobuna ugušena brzo, ovaj događaj ostao je zapamćen kao primjer zajedničke borbe za prestanak ratnih sukoba, mir i bolje uslove za rad i život", kazao je Katić
Bacanjem vijenca u more i postavljanjem na spomen obilježje u Đenoviću i Kumboru, danas je počelo obilježavanje 100 godina od pobune mornara na brodovima austrougarske flote u Boki Kotorskoj.
Pored mještana, bili su prisutni predstavnici Mornarice Vojske Crne Gore (VCG), hercegnovske podružnice Bokeljske mornarice, ministar evropskih poslova Aleksandar Andrija Pejović, ambasador Mađarske u Crnoj Gori, Kristijan Poša, predstavnik ruske ambasade u Crnoj Gori i predsjednik opštine Herceg Novi Stevan Katić.
“Iako je pobuna ugušena brzo, ovaj događaj ostao je zapamćen kao primjer zajedničke borbe za prestanak ratnih sukoba, mir i bolje uslove za rad i život", kazao je Katić.
On je istakao da se na ovaj način odaje pošta stradalima i slavi mir, a osnovnu vrijednost ovog događaja danas baštine svi evropski narodi.
Nezadovoljni statusom i tretmanom, oko šest hiljada mornara na 40 brodova Austrougarske flote, 1. februara 1918. digli su ustanak. Pucanj sa komandnog broda "Sent Georg" označio je početak pobune, a crveno-bijele ratne zastave na jarbolima austro-ugarskih brodova, zamijenjene su revolucionarnim crvenim barjacima. Solidarnost sa pobunjenim mornarima pružili su i mještani Đenovića i Tivta. Pobuna je ugušena za tri dana i već 3. februara komandu nad brodovima preuzela je ponovo austrougarska vlast. U roku od 24 sata uhapšeno je oko 800 mornara, pred prijeki vojni sud izvedeno je 40 koji su se smatrali organizatorima. Na smrt strijeljanjem, koje je izvršeno 11. februara u Škaljarima, pored Kotora osuđeni su František Raš, Anton Grabar, Jerko Šišgorić i Mate Brničević.
Hrabri u pobuni oni su nevjerovatnu hrabrost pokazali i pred streljačkim vodom, a ostalo je zapisano da je František Raš prije nego su odjeknuli pucnji uzviknuo: "Vi pucate u pravdu. Živjela sloboda!"
Protiv ostalih je vođen sudski postupak, ali većina je u martu 1918. godine puštena na slobodu, a raspadaom Austro-Ugarske obustavljeni su procesi i protiv ostalih mornara.
Ministar evropskih poslova Aleksandar Andrija Pejović , ranije je kazao da obilježavanjem ovog važnog događaja za Crnu Goru, "pokazujemo kako na pravi način gajimo ideje slobode, borbe za jednakost i prava, kao i mira".
U 18 sati u dvorani "Park" počeće svečana akademija povodom 100 godina od pobune mornara u Boki Kotorskoj.
Na akademiji će govoriti predsjednik Opštine Herceg Novi Stevan Katić, ministar evropskih poslova Aleksandae Andrija Pejović i načelnik Generalštaba Vojske Crne Gore, brigadni general Ilija Daković.
Na istorijske činjenice o pobuni mornara u Boki podsjetiće počasni konuzul Mađarske u Crnoj Gori, Čaba Mađar .
U umjetničkom dijelu programa biće odigrana jednočinka pod nazivom "Pobuna". Ovo je dramska etida kombinovana sa igranim video blokovima, u kojoj će nastupiti: Julija Milačić, Danilo Čelebić, Goran Slavić, Dejan Đonović i Danilo Babović. Učestvovaće i klapa Stari kapetan. Autor je dramski pisac Stevan Koprivica.
Planirano je da se program završi u Kotoru, 11. februara, otvaranjem izložbe na temu pobune mornara u Boki, polaganjem vijenaca na spomenik palim mornarima u Škaljarima.
Pored toga, dogovoreno je izdavanje prigodne poštanske marke na temu jubileja, krajem januara, kao i da 7. februara u osnovnim i srednjim školama prvi čas bude posvećen ovom jubileju, te prikazivanje crnogorsko-njemačkog filma Kotorski mornari.
Galerija
( Slavica Kosić )