Vlasnici mHE platili dva, a dobili 13 miliona eura

Za nepunih šest godina vlasnici kompanija koje gazduju s 15 malih hidroelektrana širom Crne Gore platili su koncesione naknade u ukupnom iznosu od nepuna dva miliona eura, pokazuju zvanični podaci Poreske uprave u koje su “Vijesti” imale uvid.

Podaci se odnose na period od kraja 2014. do kraja aprila 2020. godine. U istom periodu, kako su to “Vijesti” ranije objavile, vlasnici ukupno 15 malih elektrana (mHE) dobili su ukupno nešto više od 13 miliona eura podsticaja za proizvodnju struje po povlašćenim cijenama. Zaključno s 2019. godinom, 14 mHE je bilo uključeno u sistem podsticaja, budući da su u prethodnom periodu dobile upotrebnu dozvolu, dok je u ovoj godini još jedna mHE uključena u elektroenergetski sistem.

Posmatrano po godinama, podaci Poreske uprave pokazuju da su za koncesione naknade gazde mHE u 2014. platile 5.803,88 eura, u 2015. godini 29.840,27, u 2016. godini 204.193,89 eura, u 2017. godini 244.369,4 eura, u 2018. godini 748.574,6 eura, u 2019. godini 450.810,79 eura, a tokom prva četiri mjeseca ove godine 258.822 eura. To znači da ukupan iznos naplaćene koncesione naknade od početka rada mHE iznosi 1.942.415 eura.

Firma “Hidroenergija Montenegro”, ima sedam mHE, i dobila je oko sedam miliona eura podsticaja za proizvodnju struje. Tom beranskom firmom gazduje Ranko Radović iz Podgorice i firma “Hemera Capital” Olega Obradovića. Firma “Igma Energy” iz Andrijevice, koju kontroliše Igor Mašović, brat gradonačelnika Andrijevice, za dvije mHE dobila je oko 1,52 miliona eura. Mašović je jedan od pojedinačno najvećih donatora DPS-a u aktuelnoj izbornoj kampanji.

Kompanija “Synergy” za podsticaj proizvodnje jedne mHE “Vrelo” dobila je oko 784 hiljade eura. Više osoba i kompanija su vlasnici ove firme, a među njima s 12 odsto firma “KIA Montenegro” u kojoj je direktor Vuk Rajković, kum predsjednika Crne Gore. Većinski vlasnik, prema podacima iz registra, s 52 odsto je Tomaš Hajek.

Firmi “Kronor”, koja ima dvije mHE, isplaćeno je, prema posljednjim podacima, 2,68 miliona eura za podsticaje, a firmi “Hidro Bistrica” za mHE “Bistrica-Majstorovina” 817.176 eura. “Kronor” s 80 odsto vlasništva kontroliše firma “Kroling” građevinara Željka Miškovića. Vlasnik “Hydro Bistrice” je firma “Synergy”, povezana s Vukom Rajkovićem.

Firma „Nord Energy“, koja od 2018. proizvodi struju pod povlašćenim uslovima u mHE “Šeremet”, dobila je nepunih 244 hiljade eura podsticaja. Većinski vlasnik s 51 odsto vlasništva je preduzeće “Veletex”, čiji je osnivač predsjednik Privredne komore Vlastimir Golubović, a 29 odsto posjeduje Mašovićeva “Igma Energy”. Još dvije osobe imaju po 10 odsto vlasništva.

Posljednja mala hidroelektrana priključena proizvodnom sistemu Elektroprivrede ove godine je mHE “Ljevak” kojom gazduje firma “Simes Inženjering”. Njen osnivač je Slaven Milić. Ovom proizvođaču, prema podacima Ministarstva ekonomije, isplaćeno je 17.241 euro.

Kompanija “BB Hidro” Blaža Đukanovića, sina predsjednika DPS-a i Države, završava dvije male elektrane i uskoro će i ona biti na ovom spisku.

Naknada s računa za struju i preko cijene uglja

Od prošle godine naknadu za podsticaje proizvodnje iz OIE plaćaju samo građani koji troše više od 300 kilovata struje. Novac za povlašćeni otkup prikuplja se iz dva izvora: naplatom od zagađivača - preko akcize na ugalj i od potrošača preko računa za struju.

Iz Ministarstva ekonomije su prije nekolio mjeseci saopštili da takav status za proizvođače ističe 2025, nakon čega će se “postepeno umanjivati fond i naknade za podsticaje”. Iz nevladinog sektora je uzalud traženo ukidanje podsticaja iz izmjena i dopuna Zakona o energetici.

( Milorad Milošević )