Aleksijevič: Narod da se ujedini protiv terora

Nobelovka Svetlana Aleksijevič je optužila vlasti u Bjelorusiji da terorišu svoj narod, a još jedan opozicioni političar je priveden u sistematskoj kampanji suzbijanja protesta.

“Ono što se dešava je teror protiv naroda. Moramo se ujediniti i ne odustajati od naših namjera. Postoji opasnost da ćemo izgubiti zemlju,” kazala je Aleksijevičeva.

Ona je rekla da je tražila od pristalica da dođu u njen stan nakon što su maskirani muškarci ranije pokušali da provale, prenio je BBC.

U znak solidarnosti sa Aleksijevičevom, koja je 2015. dobila Nobelovu nagradu za književnost, diplomate iz najmanje sedam evropskih država pridružile su joj se u njenom stanu. Litvanija je saopštila da je cilj izaslanika jednim dijelom i to da spisateljicu zaštite od maltretiranja, prenio je Rojters.

Ona je posljednji vodeći član opozicionog Koordinacionog savjeta koji je i dalje u Bjelorusiji, a koji je na slobodi. Ostali su pobjegli, prisiljeni da odu u inostranstvo ili uhapšeni u obračunu Lukašenkovih snaga bezbjednosti, koje mu pomažu da zadrži 26-godišnju vladavinu. Ministarstvo unutrašnjih poslova je saopštilo da je u utorak uhapšen još 121 demonstrant.

Maskirani muškarci u civilu priveli su opozicionara Maksima Znaka dva dana nakon što je Marija Kolesnikova u sličnim okolnostima lišena slobode. Oboje su istaknuti lideri protesta kojima se traži ostavka predsjednika Aleksandra Lukašenka nakon izbora 9. avgusta. Lukašenko odbacuje optužbe opozicije o izbornoj prevari.

Advokat Kolesnikove je rekao da je ona privedena zbog optužbi za ilegalni pokušaj zauzimanja vlasti.

Lukašenko optužuje zapadne države za miješanje time što podržavaju opoziciju. Litvanski ministar spoljnih poslova Linas Linkevičijus je rekao Rojtersu da su diplomate došle kod nobelovke da prate situaciju i “zato što je teže pribjeći brutalnim metodama kada je tu diplomatsko osoblje.”

“Oni su posjetioci građanke Svetlane Aleksijevič, na njen poziv. Ona je građanka, ima stan, i oni su bili gosti u njenom stanu,” rekao je.

Jedan litvanski diplomata u stanu je rekao da su tamo bili izaslanici Austrije, Češke Republike, Njemačke, Poljske, Slovačke i Švedske.

Ruske novinske agencije su prenijele Lukašenkovu izjavu da nema o čemu da razgovara sa opozicijom. On je nagovijestio mogućnost ustavne reforme i novih predsjedničkih izbora, ali je rekao da je prerano reći kada bi se to moglo dogoditi.

Lukašenko u ponedjeljak u Moskvi

Lukašenko (66) ima podršku ruskog predsjednika Vladimira Putina. Zapad je do sada bio oprezan povodom preduzimaanja snažnije akcije koja bi mogla izazvati intervenciju Rusije, ali Evropska unija sastavlja spisak pojedinaca kojima će uvesti sankcije.

U najnovijem znaku podrške Moskve Lukašenku, dva bankarska izvora su rekla Rojtersu da su ruski premijer i ministar finansija naložili najvećim državnim kreditorima da osiguraju nastavak likvidnosti bjeloruskih banaka. Ruska novinska agencija RIA je objavila da Lukašenko u ponedjeljak dolazi u Moskvu na razgovore.

Rojters piše da je jučerašnje privođenje Maksima Znaka dio krivičnog slučaja protiv opozicionog Koordinacionog savjeta “zbog podsticanja akcija sa ciljem nanošenja štete nacionalnoj bezbjednosti Republike Bjelorusije”, rekao je njegov advokat Dmitrij Laevski. Članovi državnog istražnog komiteta juče su pretresli njegov stan. Agencija Interfaks je objavila da je pretresen i štab opozicionog lidera Viktora Babarika, koji je u zatvoru.

Kolesnikova je u utorak osujetila pokušaj deportacije tako što je pocijepala pasoš i izbjegla da je prisile da pređe granicu sa Ukrajinom, kazali su njeni saradnici. Opozicija je saopštila da je Kolesnikova vraćena u prijestonicu Minsk i da je drže u pritvornom centru. Vlasti nisu saopštile gdje je drže.

Tihanovskaja: Možda zatražimo strano posredovanje

Liderka opozicije u egzilu Svetlana Tihanovskaja kazala je juče da bi opozicija mogla tražiti od stranih država da igraju posredničku ulogu ako Bjelorusija ne uspije da riješi unutrašnji sukob.

I opozicija i EU smatraju da je kriza unutrašnja stvar i da bi Bjelorusima trebalo omogućiti da je sami rješavaju.

“Ako se nađemo u situaciji da ne može sami riješiti ovaj problem, možda ćemo u budućnosti tražiti od drugih država da posreduju u budućim pregovorima”, rekla je Tihanovskaja na ekonomskom forumu u poljskom gradu Karpač.

Tihanovskaja, koja se ranije srela sa poljskim premijerom Mateušom Moravjeckim u Varšavi, dodala je da bi opozicija mogla tražiti pomoć od EU ako bjeloruske vlasti pređu liniju u upotrebi sile.

Eksperti UN za ljudska prava su dobili izvještaje o stotinama slučajeva torture nad demonstrantima, ali Tihanovskaja insisitira da protesti ostanu mirni.

“Mislim da je nemoguće boriti se protiv nasilja i vršiti nasilje”, rekla je u govoru na Univerzitetu u Varšavi.

Poljska, zajedno sa Litvanijom i Letonijom, želi da EU slijedi njen primjer u ponudi obimne finansijske i socijalne podrške bjeloruskoj opoziciji, a Moravjecki je rekao da će uskoro objaviti ekonomski plan za Bjelorusiju.

Poljski zvaničnici kažu da se boje da bi Rusija mogla postati nasrtljivija u regionu ako osjeti potrebu da se više umiješa u smirivanje nereda u Bjelorusiji.

Tihanovskaja je rekla da Bjelorusija mora sačuvati dobre odnose sa Rusijom. Ona je istakla da će svaka država morati da odluči kako će se odnositi prema Lukašenku pošto mu istekne mandat 5. novembra.

Srbija zbog “pritiska EU” ne šalje vojnike u Bjelorusiju

Vlada Srbije je na jučerašnjoj sjednici donijela odluku da u narednih šest mjeseci prekine sve vojne vježbe i sve vojne aktivnosti sa svim partnerima radi očuvanja pozicije vojne neutralnosti.

Ministar odbrane Aleksandar Vulin izjavio da je Srbija pod “strašnim i nezasluženim” pritiskom Evropske unije, koja je tražila da se napuste planirane vježbe s Bjelorusijom.

Bjelorusko ministarstvo spoljnih poslova u utorak je objavilo da će se vježba “Slovensko bratstvo 2020”, u kojoj učestvuju oružane snage te države, Rusije i Srbije, održati u septembru u Brestu. Navedeno je da se dolazak učesnika očekuje između 10. i 15. septembra.

Vulin je rekao da je od Srbije traženo i da napusti planirane vježbe, “po cijenu napuštanja evropske budućnosti i po cijenu još većih pritisaka na njenu politiku, ali i srpski narod na Kosovu i Metohiji i Republici Srpskoj”.

Vojni analitičar Aleksandar Radić ocijenio je da je jučerašnja odluka vlade jedini izlaz iz krize koja kompromituje Srbiju u vojnoj saradnji s drugim državama.

“Poslije vašingtonskog sporazuma (Beograda i Prištine), naglog hlađenja odnosa sa Rusijom i s krizom u Bjelorusiji, bilo je teško zamisliti da će pripadnici Vojske Srbije (VS) otići na vježbu u Bjelorusiju, koja se odigrava na samoj granici s Poljskom”, članicom NATO-a, kazao je Radić za agenciju Beta.

On je rekao da bi odlazak pripadnika VS na tu vježbu mogao da se tumači kao “ohrabrivanje” Lukašenka, a i kao podrška “ruskoj demonstraciji sile” dok traje “vrlo žestoka razmjena otrovnih strelica” između zvaničnog Beograda i Moskve.

“Pritom, NATO to može da pročita i kao neprijateljski čin prema njima - u Poljskoj - koja je jedan od najbližih američkih saveznika i na čijoj teritoriji se nalaze američke snage”.

( Angelina Šofranac )