Istorijskom fikcijom protiv crno-bijelog svijeta Drugog svjetskog rata

Krajem avgusta Obrad Nenezić je objavio audio i digitalno izdanje njegovog novog romana „Deset za jednog“, a prošle sedmice i štampano koje ovih dana treba da se pojavi u knjižarama.

Riječ je o romanu koji je nastao prema sinopsisu za pozorišnu tragediju i kome je Nenezić udahnuo romaneksnu strukturu i formu.

„U tom periodu je objavljen Konkurs Ministarstva kulture za nezaposlene i samostalne umjetnike u doba korone, pa smo glumac Jovan Dabović i ja došli na ideju da za potrebe konkursa uradimo sajt www.obradnenezic.com i da na njemu objavimo audio i digitalno izdanje romana. S obzirom na to koliko već imamo pregleda i slušanja, potpuno sam siguran da će svako buduće izdanje neke moje knjige imati i audio i digitalnu verziju. Jednostavno, svaka era ima svoja pravila, a digitalna izdanja su pravila digitalne ere“, kazao je Nenezić za „Vijesti“.

Prema njegovim riječima roman “Deset za jednog” je istorijska fikcija, dnevnički zapis, psihološki roman, ali detektivski.

„Istorijskom fikcijom sam pokušao da razbijem onaj crno-bijeli svijet Drugog svjetskog rata, dnevnički zapis ga čini postmodernim romanom, detektivskim pristupom iskoristio sam moj dramaturški zanat i poveo čitaoce u lavirint jedne porodične tragedije, i na kraju bez psihološkog filtera atmosfera bi bila vještačka, i nijedan lik ne bi bio živ, a to je ono što čitalac očekuje od svakog romana, da se poistovjeti sa njegovim junacima, herojima i antiherojima“, istakao je Nenezić.

Jedna radnja dešava se uoči i na dan Trinaestojulskog ustanka, dok je druga, paralelna radnja smještena u današnje vrijeme, političke, ekonomske i zdravstvene krize.

„U romanu se ne bavim visokom politikom i velikim bitkama, već jednim zločinom koji je ‘možda’ inspirisan zločinom kada je na barskom Belvederu surovo strijeljana barska mladež od strane njemačkih okupatora i njihovih saradnika, pa je zato radnja smještena u tom gradu. Odustao sam od istorijskog pristupa i napisao izmišljenu priču koja nije manje dramatična od tog događaja koji sam dobro izučio, jer sam više godina pisao scenario da bar na taj način pomognem organizaciju manifestacije ‘Crvene košulje’ i sjećanje na žrtve fašističke pošasti“.

Ne postoje, ističe autor romana, dvije vrste antifašizma, pa čak ni u Crnoj Gori gdje je sve podijeljeno. Upravo o tome, kako naglašava, piše u romanu koji je antiratni i antifašistički.

„Razmišljajući o pristupu osjetljivim stvarima kao što je crnogorski pluralizam koji je tinjao od 1918. a pukao kao čir tokom Drugog svjetskog rata, pa smo svjedoci da opet gnoji posljednjih decenija, odlučio sam da narator bude stranac, samim tim objektivan prema svim stranama u Crnoj Gori koji svoju istinu smatraju jedinom istinom, a onog koji ne misle kao oni ne smatraju čovjekom sa imenom, prezimenom identitetom... već nižom vrstom. Zato roman ističe da je istina konstanta, a ne incident, zato je tiha, dok laž galami. Ona laž koja dijeli čak i antifašizam“, kazao je Nenezić.

Novim romanom, prema riječima recezenta mr Gorana Radojičića, Nenezić stvara vezu između savremenog trenutka i Drugog svjetskog rata, kao i vezu između kultura, vjera i uopšte pogleda na svijet.

„Drugi svjetski rat je samo podloga da bi se prenio opšti utisak i jedna krajnje lična priča crnogorskih bespuća koja, po sebi vječna, jedu zabludjele sinove, krvnički, bez milosti, kao Hronos, da se zaštite od sopstvenog potomstva. Slika crnogorskog kamenitog uma pokazuje se na plastičan i realističan način, kroz romantizovane priče o pojedincima i njihovom stradanju“, zapisao je Radojičić.

Prema njegovim riječima Radojičiću je uspjelo povezivanje aktuelnog političkog i istorijskog momenta sa onim iz Drugog svjetskog rata.

„Ovo je priča i o raspadnutoj porodici, o lošim odnosima oca i sina zbog politike, o tajnama koje se kriju od potomstva do današnjih dana. Crnogorsko mitomanijaštvo se ogleda i u savremenim trvenjima političkim, religijskim i međuljudskim. Porodica kao nukleus ne postoji, porodični odnosi su zatrveni, jer je porodica u Nenezićevom romanu simbolično nestala za vrijeme Drugog svjetskog rata“, istakao je Radojičić.

Recezentkinja Jelena Krsmanović, zapisala je da je roman „Deset za jednog“ sa jedne strane istorijski, ima elemente društveno-angažovanog, „obavijen atmosferom porodične sage“.

„Roman ‘Deset za jednog’ će svojim neotkrivenim potencijalima probuditi želju čitalaca za pronalaženjem drugih značenja, dubljih slojeva i novih čitalačkih izazova“, zapisala je Krsmanović.

( Svetlana Mandić )