UN: Evropi prijeti nova gvozdena zavjesa

Ujedinjene nacije su juče pristale da pojačaju praćenje navodnog kršenja ljudskih prava tokom obračuna sa demonstrantima u Bjelorusiji, čime su naljutile Minsk i Moskvu i povećale diplomatske uloge u krizi.

Tokom napete rasprave u Savjetu UN za ljudska prava, evropski ministri su osudili represiju nad demonstracijama nakon izbora u Bjelorusiji 9. avgusta, a britanska izaslanica je kazala da će podržati sankcije. Bjelorusko ministarstvo spoljnih poslova je rezoluciju opisalo kao “opasni presedan” i optužilo Savjet da se miješa u unutrašnje stvari.

Istražiteljka UN za ljudska prava Anais Marin je na sjednici kazala da države moraju djelovati kako bi spriječile veliki geopolitički rascjep.

“Hajde da ne dozvolimo da se još jedna gvozdena zavjesa spusti na evropski kontinent”, rekla je Marin.

Ona je istakla da je više od 10 hiljada ljudi “nasilno uhapšeno”, sa više od 500 izvještaja o torturi i hiljadama “divljački pretučenih” otkad je predsjednik Aleksandar Lukašenko proglasio pobjedu. Marin je ocijenila da je situacija sa ljudskim pravima u Bjelorusiji “katastrofalna”.

Demonstranti tvrde da su izbori pokradeni, a Lukašenko da je na pošten način osvojio ubjedljivu pobjedu i odbacuje optužbe o zloupotrebama, tvrdeći da su one dio kampanje blaćenja koju sprovodi Zapad.

Štrajk glađu u zatvoru

U Bjelorusiji, opozicioni političar i istaknuti lider protesta Maksim Znak počeo je juče štrajk glađu u zatvoru, saopštio je opozicioni Savjet za koordinaciju. Nije bilo izvještaja o velikim demonstracijama u Minsku, iako je opozicija najavila marševe za danas i sjutra.

Muškarac se juče zapalio ispred policijske stanice u gradu Smaljaviči, saopštilo je ministarstvo unutrašnjih poslova, iako nije bilo jasno da li je taj slučaj povezan sa nemirima. Ministarstvo je saopštilo da muškarac ima istoriju mentalnih bolesti.

Debatu UN u Ženevi, sazvanu da bi se glasalo o predlogu Evropske unije da se pojača monitoring, stalno su prekidale delegacije Rusije, Bjelorusije, Kine i Venecuele, podnoseći proceduralne primjedbe.

Rusija, koja je nema pravo glasa kao posmatrač, podnijela je 17 amandmana na rezoluciju, ali su svi odbačeni.

Savjet je glasao, sa 23 za, dva protiv (Venecuela i Eritreja) i 22 uzdržanih, da se šefici UN za ljudska prava Mišel Bašele da mandat da prati situaciju u Bjelorusiji i podnese izvještaj sa preporukama do kraja godine.

Jurij Ambrazevič, bjeloruski ambasador pri UN u Ženevi, rekao je da je neprihvatljivo koristiti Savjet za ljudska prava za miješanje u izbore neke države.

On je optužio “masovne medije i društvene mreže” za objavljivanje iskrivljene slike koju predstavljaju gubitnici izbora.

Bjelorusija bi se osvetila za sankcije EU

Bjeloruski šef diplomatije Vladimir Makei je u obraćanju novinarima rekao da će Minsk “biti u obavezi da odgovori” na eventualne sankcije Evropske unije. Unutrašnje podjele su do sada kočile inicijativu EU za uvođenje sankcija Bjelorusiji.

Liderka bjeloruske opozicije Svetlana Tihanovskaja je juče zatražila posmatračku misiju, ali je rekla da je spremna da razgovara sa vladom kako bi se kriza riješila mirnim putem.

Ona je u video poruci Savjetu UN, koji se sastoji od 47 članova, kazala da bi vlada trebalo da raspiše nove izbore.

Bjeloruski sud je naložio da druga istaknuta opozicionarka, Marija Kolesnikova, ostane u pritvoru do 8. novembra, rekao je njen advokat, a prenijela agencija RIA. Ona je optužena za podrivanje nacionalne bezbjednosti.

Kolesnikova (38) je ranije ovog mjeseca pocijepala pasoš kako bi spriječila pokušaj svoje deportacije u Ukrajinu.

Predsjednik Rusije Vladimir Putin, glavni Lukašenkov saveznik, pristao je da Bjelorusiji pozajmi 1,5 milijardi eura na samitu dvojice lidera u ponedjeljak, a vojne snage dviju država održavaju zajedničke vježbe u Bjelorusiji.

Rusko ministarstvo odbrane saopštilo je juče da specijalne snage Rusije i Bjelorusije na manevrima “Slovensko bratstvo 2000” vježbaju antiteroristički scenario koji obuhvata oslobađanje talaca iz zgrade.

U saopštenju se dodaje da više od 800 vojnika iz dvije države učestvuje u obuci blizu bjeloruskog grada Brest.

Tokom UN debate, ukrajinski ministar spoljnih poslova je upozorio Rusiju da ne preduzima korake koji bi mogli podriti suverenitet Bjelorusije i destabilizovati region.

“Srceparajuće je gledati snimke kako okrutno prebijaju i nasumično pritvaraju naše bliske susjede na ulicama njihovih rodnih gradova”, rekao je Dmitro Kuleba tokom rasprave.

Granice Bjelorusije juče su ostale otvorene iako je Lukašenko saopštio da njegova zemlja mora zatvoriti granicu sa Poljskom i Litvanijom. On je najavio i jačanje graničnih kontrola sa Ukrajinom.

( Angelina Šofranac )