Zašto bi Bajdenova pobjeda bila problem za centralno-evropske populiste?

Većina evropskih lidera oprezna je u deklarisanju koga bi radije vidjela na funkciji američkog predsjednika poslije izbora u novembru, ali ne i mađarski premijer Viktor Orban, koji važi za jednog od populističkih lidera Zapadne Evrope, prenio je Glas Amerike (Voice of America - VoA).

U svom karakterističnom tonu Orban je mađarskom konzervativnom listu "Mađar nemzet" nedavno rekao da se zalaže za još jednu izbornu pobjedu Donalda Trampa.

"Dobro smo upoznati sa spoljnom politikom američkih administracija koje su predvodile demokrate. Iskusili smo je - iako pod prinudom. Nije nam se svidjelo i ne bismo ponovo", rekao je Orban koji je opisao američkog predsjednika i republikanskog kandidata na predstojećim izborima saveznikom u borbi protiv "šašavih liberala".

Orban je u drugoj izjavi mađarskom radiju rekao da je Tramp, kako se izrazio, dobar za Centralnu Evropu.

Orbanova podrška nije neočekivana jer je on 2016. bio prvi evropski lider koji je podržao Trampovu predsjedničku kandidaturu.

Tradicionalno, evropski lideri iz razloga opreza izbjegavaju da se opredijele za jednog od američkih predsjedničkih kandidata - plašeći se reakcije, ili moguće odmazde u slučaju pobjede kandidata koga nisu podržali.

Ponekad nastoje da im pomognu inkognito, ali im se i to može obiti o glavu, poput slučaja iz 1992, kada je razotkriveno da su britanski konzervativci pretraživali arhive Ministarstva spoljnih poslova Velike Britanije pokušavajući da pronađu inkriminišuće podatke o bivšem predsjedniku Bilu Klintonu - koji je studirao na Oksfordskom univerzitetu.

Tako da je Orbanova otvorenost neuobičajena.

Poljski predsjednik Andžej Duda, i visoki zvaničnici konzervativne nacionalno orijentisane Partije prava i pravde, nerado se izjašnjavaju kome naginju - Trampu ili bivšem potpredsjedniku Džozefu Bajdenu - kandidatu demokrata.

Međutim, odražavaju li Orbanovi javno izneseni stavovi privatna promišljanja drugih lidera Centralne Evrope?

Evropa je u vezi sa mnogim pitanjima sve više polarizovana između svog zapadnog i istočnog dijela.

Tu potpadaju migracije, evropske integracije, sankcije Rusiji, princip vladavine prava i demokratski standardi. Nisu iznenađujuće ni podjele uoči predstojećih američkih izbora.

Tramp se tokom mandata loše kotirao u Evropi: Svega 13 odsto građana Njemačke, 18 odsto Švedske i 20 procenata francuskih građana podržava poteze koje povlači na međunarodnom planu, rezultati su istraživanja, koje je početkom godine uradio Centar Pju (Pew). Ti procenti mnogo su niži u odnosu na njegovog prethodnika u Bijeloj kući, Baraka Obamu, tokom posljednje godine na funkciji predsjednika SAD.

Međutim, slika postaje manje jasna kada se sa evropskog zapada krene prema istoku, zahvaljujući podršci pristalica populističkih nacionalnih partija koju Tramp uživa.

Te političke opcije snažnije su na području Centralne Evrope i republikanskog predsjednika i kandidata na predstojećim izborima vide kao ideološkog saveznika - posebno kada je riječ o migracijama.

Države Centralne Evrope pridaju veću pažnju transatlantskim odnosima od zapadnoevropskih država i, u izvjesnoj mjeri, dijele antipatiju Trampove administracije prema Briselu, navodi VoA i dodaje da su vlade zapadnih država željne promjene odnosa uspostavljenih u godinama Trampove vladavine, i povratka u predvidivije i tradicionalnije transatlantske veze.

( BETA, Vijesti online )