Ograničiti masovnu špijunažu građana u EU
Sud pravde EU je naveo da opšte i nediskriminišuće zadržavanje takvih podataka može biti dozvoljeno samo kada se vlade suočavaju sa „ozbiljnom prijetnjom po nacionalnu bezbjednost“
Najviši sud Evropske unije proglasio je juče nezakonitim neograničeni masovni nadzor telefonskih i internet podataka, u potezu koji bi mogao da smanji ovlašćenja špijunskih agencija u Francuskoj i drugim EU državama.
Grupe za zaštitu prava na privatnost pokrenule su slučaj i ishod će se vjerovatno odraziti i izvan EU pošto su vlade SAD i Kine pojačale instrumente za nadzor navodeći kao razlog nacionalnu bezbjednost.
Sud pravde EU je naveo da opšte i nediskriminišuće zadržavanje takvih podataka može biti dozvoljeno samo kada se vlade suočavaju sa „ozbiljnom prijetnjom po nacionalnu bezbjednost“. U takvoj situaciji puni pristup podacima korisnika interneta i telefona treba da bude ograničen na period u kojem je to „striktno neophodno“, navodi se u saopštenju.
Ova presuda je rezultat četiri slučaja u Francuskoj, Belgiji i Britaniji u kojima su vlade pozvale na produžetak mjera nadzora u cilju zaštite građana. „Takvo uplitanje u osnovna prava mora biti praćeno efikasnim regulativama i razmatrano od strane suda ili nezavisnog administrativnog organa“, saopštio je sud.
Presuda „služi kao podsjetnik da nijedna vlada ne smije da bude iznad zakona“, kazala je Kerolajn Vilson Pelou, pravna direktorica grupe Privacy International, koja je među podnosiocima tužbe. „Demokratska društva moraju ograničiti i kontrolisati ovlašćenja za nadzor koja imaju policijske i obavještajne agencije“.
Presuda najvišeg suda EU takođe dozvoljava prikupljanje i zadržavanje IP adresa samo u slučajevima kada je to „strogo neophodno“.
Nacionalni sudovi ne treba da uzimaju u razmatranje podatke koje su prikupile vlasti koje se nijesu pridržavale principa navedenih u presudi, saopštio je sud. Međutim sud je, kako navodi Rojters, ostavio prostora za tumačenje prinicipa navedenih u presudi budući da je na državama članicama EU da definišu šta predstavlja „ozbiljnu prijetnju za nacionalnu bezbjednost“.
Prema presudi, osobe osumnjičene za učešće u „terorističkim aktivnostima“ mogu biti špijunirane i praćene preko interneta u realnom vremenu. Instrumenti za masovni nadzor mogu biti korišteni i van određenog vremenskog okvira ukoliko prijetnja potraje.
Presuda suda sa sjedištem u Luksemburgu donijeta je u ključnom trenutku za institucije EU, koje pripremaju novu verziju direktive o privatnosti, koja definiše pravo na privatnost u elektronskoj komunikaciji.
( Nada Bogetić )