Mitrović: Završio sam s mHE prije deceniju

Redovni profesor Arhitektonskog fakulteta na Univerzitetu Crne Gore i kandidat za ministra ekologije, prostornog planiranja i urbanizma Ratko Mitrović učestvovao je u projektovanju više malih hidroelektrana (mHE) u Crnoj Gori, ali kaže da takav model proizvodnje električne energije danas smatra neprihvatljivim.

On je rekao da je s projektovanjem mHE završio prije više od 10 godina.

“Ovu oblast i predajem studentima u okviru mog predmeta. Iako sam, pretpostavljam, jedan od najreferentnijih stručnjaka iz oblasti hidroenergetike, osjećao sam potrebu da podobnije izučim ekološke efekte koje elektrane imaju na okolinu. U tom periodu upoznao sam prof. dr Berharda Pelikana, profesora na Tehničkom univerzitetu u Beču, koji je jedan od najvećih stručnjaka u svijetu iz oblasti ekologije kod izgradnje hidroenergetskih objekata. Slušajući predavanja uvaženog profesora i diskutujući sa njim na ovu temu, moj odnos prema izgradnji mHE se sasvim promijenio”, rekao je Mitrović “Vijestima”.

Dodao je da je izmijenio i pristup izgradnji velikih hidroenergetskih objekata i da gradnja većih hidroelektrana “može biti jedino prihvatljiva ako nivo vode u akumulaciji u toku godine ne oscilira”.

Prema podacima sa vebsajta arhitektonskog biroa M-projekt, čiji je jedan od osnivača, Mitrović je autor studija tehničko-ekonomske opravdanosti izgradnje i idejnih rješenja za 20 malih hidroelektrana, od kojih je većina zaštićena autorskim pravima: “Trepačka 1”, Crnja”, “Ljubaštica”, “Grlja”, “Crni potok”, “Murinska rijeka 1”, “Murinska rijeka 2”, “Suvi potok”, “Planinski potok”, “Lim”, “Kaludarska rijeka 1”, “Kaludarska rijeka2”, “Sastavci”, “Kuti”, “Breovica”, “Gradišnica”, “Jelovica”, “Zdravac”, i “Buče”.

Svi projekti rađeni su od 2007. do 2010. godine.

Prema podacima sa sajta, Mitrović je 2011. bio vodeći i odgovorni projektant za Glavni projekat mHE “Trepačka 1” i “Trepačka 2”, te za mHE “Crnja”, “Crni potok” i “Ljubaštica”. Investitor svake od njih je “Dekar”, odnosno “Dekar Hidro”, čiji je vlasnik Momčilo Miranović.

Zbog izgradnje malih hidroelektrana na Ljubaštici, Crnji i Crnom potoku, mještani u Kraljskim Barama protestuju već nekoliko mjeseci...

Na tom projektu, kako je Mitrović rekao “Vijestima”, bio je angažovan “i u većini poslovnih faza”.

Na pitanje - šta bi rekao mještanima Kraljskih Bara da ga sada pozovu i da li bi zaustavio dalje radove na mHE u tom kraju, kazao je da će dati sve od sebe da pokrene procedure “koje će, u okviru zakona, što više sanirati nastalu štetu i zabraniti dalju gradnju”.

“Prije svega, ja sam predložen za ministra i nisam još ministar. Smatram da bi neodgovorno bilo od mene da reagujem bilo kako prije nego što se upoznam sa pravnim aspektom slučaja. Međutim, budite sigurni u jedno. Daću sve od sebe da pokrenem procedure koje će, u okviru zakona, što više sanirati nastalu štetu i zabraniti dalju gradnju sve dok se ne ispitaju svi outputi benefiti i štete ovakvog načina proizvodnje po Crnu Goru. Zaštita okoline mora biti na prvom mjestu. Sve buduće djelatnosti na planu proizvodnje električne energije, koja je nažalost deficitarna u Crnoj Gori, moraju biti odobrene širokim koncenzusom”, rekao je on.

Mitrović je kazao da je sva angažovanja prekinuo 2010. godine i da je “upravo taj posljednji projekat na kome sam imao uvid u sve njegove rezultate mi je omogućio da donesem finalni zaključak koliko su mini hidroelektrane tog tipa, devastirajuće po okolinu”.

“To me je i opredijelilo da 2010. godine napustim taj projekat i prekinem bilo kakvu saradnju na sličnim projektima u budućnosti. Od tada i javno govorim protiv takvog modela proizvodnje električne energije. U svijetu postoje modernija i ekološki mnogo prihvatljivija tehnološka rješenja ali, bez zaista ozbiljne studije, ne bi smjeli da razmišljamo ni o njima. Bogatstvo Crne Gore je, prije svega, u njenoj prirodi i trebamo zajedno sa nevladinim organizacijama za zaštitu okoline i cijelim narodom, učiniti sve da sačuvamo našu ‘divlju ljepoticu’”.

Suosnivač firme “Dekar” koja gradi u Kraljskim Barama

Prema podacima Centralnog registra privrednih subjekata (CRPS), Mitrović je sa Miranovićem osnovao “Dekar” i “Renewable Energy Montenegro”, obje firme za proizvodnju električne energije. “Renewable Energy Montenegro” je posljednji finansijski iskaz Poreskoj predala 2015. godine, a prema podacima CRPS, godinu kasnije je i ugašena.

Prema CRPS-u, Mitrović sa Miranovićem jeste osnovao firmu “Dekar” (kasnije “Dekar Energy” i “Dekar Hidro”), ali se njegovo ime danas ne navodi u tom registru.

Mitrović je, kako piše u njegovoj biografiji, bio angažovan na projektovanju, izgradnji i rekonstrukciji više destina različitih objekata visokogradnje, bio je direktor gradnje Hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici. U posljednjih pet godina bavi se istraživanjima iz oblasti upravljanja projektima, novim tehnologijama i materijalima iz obnovljivih izvora energije.

Član je Tehničkog odbora Crnogorske akademije nauka i umjetnosti, Udruženja procjenitelja i Inženjerske komore Crne Gore.

( Damira Kalač )