Predlog budžeta do poslanika rijetko i dosad stizao na vrijeme

Posljednjih šest predloga zakona o budžetu samo su dva puta dostavljeni Skupštini na vrijeme, odnosno u zakonskom roku do 15. novembra i to 2017. i 2019. godine, analiza je Nevladine organizacije Institut Alterativa (IA).

Sada kasni predlog budžeta za iduću godinu, nakon promjene vlasti. Vlada je najkasnije do nedjelje trebalo da, prema Zakonu o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, dostavi Skupštini predlog budžeta za 2021. godinu. Iz Ministarstva finansija juče su saopštili da je nacrt budžeta urađen u zakonskom roku do 30. oktobra, ali ga nijesu poslali u dalju proceduru jer je mandatar za sastav nove Vlade Zdravko Krivokapić najavio reorganizaciju vlade.

Kašnjenje kao pravilo

“Ovogodišnje kašnjenje sa predajom predloga zakona o budžetu za narednu godinu Skupštini se predstavlja kao presedan u nekim krugovima, pa podsjećamo da je to više pravilo nego izuzetak. Od prethodnih šest budžeta, samo su dva dostavljena Skupštini na vrijeme, a četiri puta se kasnilo. Najdrastičnije se kasnilo upravo nakon prethodnih parlamentarnih izbora 2016. godine, kada su poslanici dobili budžet tek 21. decembra i već nakon sedam dana ga usvojil, što je otprilike bila mjera parlamentarnog bavljenja budžetom 26. saziva Skupštine. Drugim riječima, i ranije se dešavalo i još nije nemoguće da se budžet predloži i usvoji prije kraja godine i time izbjegne privremeno finansiranje. Ako se istraje u najavljenoj reorganizaciji, sklapanje budžeta će biti otežano, ali uz precizan “šifrarnik” gdje idu stari resori i kako se transformišu, on se može sklopiti na vrijeme”, ocijenili su toj NVO.

Iz IA su poručili da je za vrijeme prethodnog saziva skupštinsko razmatranje budžeta doživjelo sunovrat, uz obesmišljavanje ili odbacivanje teško stečenih dobrih praksi. Istakli su da, kao što što su su ranije upozorili kod kapitalnog budžeta, budžet se pravi mjesecima i nije bilo ni izvodljivo da nova skupštinska većina za 2021. već skocka budžet samo po sopstvenim principima.

“Prvi pravi test za novu Vladu biće fiskalna strategija, gdje ćemo moći da pročitamo kako se to njihova vizija budžeta razlikuje od dosadašnje. Inače, sedam godina kako je na snazi sistemski zakon o budžetu koji nalaže da se prijedlog budžeta mora dostaviti Skupštini do 15. novembra. Ovaj rok je nastao kao posljedica cjenkanja između Vlade i poslanika 2014. godine, podstaknut najviše našim zalaganjem da se Skupštini mora dati više vremena da razmotri budžet. Međunarodni standard je dostavljanje budžeta parlamentu čak tri mjeseca prije početka budžetske godine, a mi smo jedva izvukli i mjesec i po”, kazali su u IA.

Najavljen do 20. decembra

Krivokapić je obećao da će predlog budžeta biti pripremljen do 20. oktobra i da je to velika obaveza gdje građane neće iznevjeriti.

“Radićemo ako treba i 24 sata sa ekspertima koje ćemo angažovati, najvjerovatnije iz inostranstva i taj budžet pripremiti negdje do 20. decembra i time dočekati sljedeću godinu sa izvjesnim budžetom”, rekao je Krivokapić u subotu agenciji Mina biznis.

On je kazao da nemaju uvid ni u jedan podataka u vezi nacrta budžeta i da su to tražili od odlazeće izvršne vlasti, ali nije precizirao od koga su tražili podatke.

“Prirodna obaveza je da neko ko odlazi ostavlja dobru mjeru onome koji dolazi. Nažalost, čini mi se da to neće biti trenutna praksa u Crnoj Gori, ali mi ćemo tu praksu mijenjati”, ocijenio je Krivokapić.

Ministarstvo finansija juče je saopštilo da ih Krivokapić i njegov stručni tim nijesu kontaktirali u vezi sa davanjem informacija za nacrt budžeta za 2021.

“Ukazujemo da je Nacrt zakona o budžetu za 2021. godinu, shodno Zakonu o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, pripremljen 30. oktobra ove godine. Nakon konsultacije sa Vladom, s obzirom na najave o formiranju Vlade početkom novembra, odlučeno je da se nacrt budžeta ne stavlja u dalju proceduru, već da ga razmatra nova Vlada. To imajući u vidu da godišnji zakon o budžetu treba da sadrži fiskalni izkaz politika koje će se sprovoditi u narednom periodu, a o kojima će odlučivati nova Vlada”, saopštili su u resoru kojim rukovodi odlazeći ministar Darko Radunović.

Dodali su da izrada godišnjeg zakona o budžetu počinje u januaru i da su zaposleni u tom resoru “uložili veliki trud i napor na pripremi”, zbog čega su apelovali da javnost ne omalovažava rad zaposlenih u Ministarstvu finansija i drugim institucijama, koji su u otežanim okolnostima izazvanim pandemijom koronavirusa radili na pripremi tog dokumenta.

MF: Urađeno se mora prilagoditi, tu smo za razgovor, dostavite nacrt uredbe

Iz Ministarstva finansija naglašavaju da bi, imajući u vidu najavu o reorganizaciji Vlade, kojom se predviđa izmjena organizacione strukture (spajanje institucija i formiranje novih) s obzirom na kratak period do kraja godine, posjedovanje informacija o novoj podjeli nadležnosti bilo od koristi ministarstvu da uradi prilagođavanje informacionog sistema za pripremu i planiranje budžeta i povezivanje programskih djelatnosti i njima pripadajućih alokacija, sa novom organizacionom šemom.

“Ukazujemo da je za ove aktivnosti potrebno vrijeme i predlažemo da stručni tim Krivokapića dostavi nacrt izmjena i dopuna uredbe o organizaciji i načinu rada državne uprave, ako je izmjena pripremljena ili podijeli informacije u direktnoj komunikaciji”, kazali su u Ministarstvu, koje je predložilo i organizovanje radnih sastanaka sa timom novog mandatara.

( Marija Mirjačić )