Privredi fali novca za likvidnost

Ukupni depoziti u bankama u Crnoj Gori na kraju oktobra iznosili su 3,3 milijarde, a u istom periodu prošle godine vrijedili su 3,48 milijardi, dok su ukupno odobreni krediti povećani sa 2,98 na 3,2 milijarde, pokazuju novi podaci Centralne banke iz statistike monetarnih finansija.

Analizom podataka dolazi se do toga da se uzima znatno manje novih kredita te da se značajno promijenila i njihova namjena.

U oktobru prošle godine ukupni depoziti su bili za 500 miliona veći od ukupno odobrenih kredita, dok se sada ta razlika smanjila na 103 miliona.

“Veće povlačenje depozita iz banaka imali smo na početku kriza krajem marta i početkom aprila, ali se kasnije stabilizovalo. Ukupan iznos odobrenih kredita formalno raste zbog uvedenog maratorijuma, jer su banke zamrzle, odnosno odložile naplatu značajnih potraživanja od privrede i građana”, kazao je sagovornik “Vijesti” iz bankarskog sektora.

U bankarskom sektoru procjenjuju da ovi podaci nijesu zabrinjavajući, da su banke stabilne i sigurne i da je njihova likvidnost iznad minimuma, kao i da likvidna sredstva banaka iznose milijardu eura.

Iz CBCG su juče ocijenili da su banke u Crnoj Gori očuvale stabilnost te da su “likvidnost i solventnost na nivou sistema na zadovoljavajućem nivou”.

Podaci CBCG pokazuju da su građani u bankama prije godinu držali 1,3 milijarde eura, a da je sada ta suma 1,22 milijarde, odnosno pala je za 80 miliona. Depoziti domaćih privatnih kompanija smanjeni su sa 883 na 855 miliona, državnih kompanija sa 223 na 165 miliona, stranih kompanija i građana sa 737 na 717 miliona...

Zaduženost građana porasla je sa 1,33 na 1,4 milijarde eura, domaćih privatnih kompanija sa 1,01 na 1,08 milijardi, javnog sektora (Vlada i opštine) sa 181 na 292 miliona..., dok je zaduženost stranih kompanija i državljana smanjena sa 388 na 354 miliona.

Prema podacima CBCG, privreda i građani sada uzimaju znatno manje novih kredita, a značajno se promijenila i njihova namjena.

Domaća privreda je u oktobru ove godine uzela kredite u ukupnoj vrijednosti od 48 miliona eura, dok je u istom mjesecu lani taj iznos bio 56,5 miliona. Lani su uzeli 23 miliona eura kredita za likvidnost, a sada 30 miliona, što ukazuje da značajan dio privrede nema dovoljno prihoda da plati sve obaveze koje im dospijevaju zbog čega moraju da se zadužuju.

Vrijednost kredita koje je privreda uzela za refinansiranje je smanjen sa 22,6 miliona u oktobru prošle godine na 9,5 miliona eura. Razlog za ovaj pad je to što su mnogi ranije već reprogramirali kredite kroz maratorijum.

Analizom podataka dolazi se do toga da se uzima manje novih kredita te da se značajno promijenila i njihova namjena

Građani su značajno smanjili uzimanje novih kredite sa 48 miliona u oktobru prošle godine na 30 miliona u istom mjesecu 2020. Vrijednost uzetih gotovinskih krediti smanjena je sa 31,5 na 19,6 miliona, stambenih sa 9,4 na pet miliona, za refinansiranje sa 4,5 na dva miliona... Banke su posljednjih mjeseci uvele strože uslove za dobijanje kredita, ali banke, kako su saopštili iz ovog sektora, imaju mnogo manje zahtjeva za kredite jer građani zbog krize i neizvjesnosti odlažu veće kupovine i investicije.

Kamata blago pala za građane, a za privredu ista ili nešto veća

Prosječna efektivna kamatna stopa na novoodobrene kredite koje su građani uzimali u oktobru iznosila je 7,35 odsto, što je manje nego na kraju prošle godine kada je taj prosjek iznosio 7,7 odsto.

Za privredu efektivna kamatna stopa sada iznosi 5,28 odsto dok je prije godinu bila 4,5 odsto. Razlog ovog rasta je što je kod privrede povećano uzimanje kratkoročnih kredita za likvidnost gdje je veća kamatna stopa, dok su u padu krediti za refinansiranje koji su imali nižu stopu.

Kamatna stopa za kredite na likvidnost ostala je na oko 5,5 odsto, za refinansiranje je smanjena sa 5,1 na 4,8 odsto, za gotovinske sa 8,6 na 8 odsto, dok je na stambene kredite ostala na 4,9 odsto.

Prosječna kamatna stopa za oročene depozite (štednju) sada iznosi 0,4 odsto, što je blagi pad jer je prije godinu bila 0,42 odsto.

Za pravna lica prosječna kamata na depozite (štednju) je za godinu povećana sa 0,26 na 0,28, dok je za građane smanjena sa 0,57 na 0,52 odsto.

( Goran Kapor )