Fudbal u Pljevljima, tradicija duža od vijeka: Od "Breznika", "Sandžaka" i "Jakića" do "Rudara"
Osnivanjem loptačkog kluba “Breznik“ 1920. godine i “Sandžak“ 1922. godine, počinje era “glavne sporedne stvari na svijetu“ kojoj su i Pljevlja i Pljevljaci dali svoj doprinos
Fudbal u Pljevljima ima tradiciju dužu od vijeka, a prva lopta u grad je stigla prije više od 110 godina.
U knjizi “Istorija Pljevalja”, navedeno je da su prvu loptu 1906. donijeli studenti iz Praga i Pešte, ali ima i onih koji tvrde da je prvi “balun” iz Pariza donio Filip Savov Đurašković, dvije godine kasnije.
Autori druge tvrdnje pozivaju se na pismo koje je Đurašković 1908. godine uputio kralju Nikoli.
“Gospodare, ovih dana sam se u Pljevlja vratio iz Pariza. Tamo sam uspješno dokrajčio nešto iz vojnih nauka što mi je falilo da mi njihova Akademija prizna zvanje. Oradostio sam porodicu dolaskom, ali i ovdašnje mladiće. Iz Pariza sam im donio balun da se viteški nadgornjavaju ka njihovi vršnjaci u modernom svijetu”.
Osnivanjem loptačkog kluba “Breznik“ 1920. godine i “Sandžak“ 1922. godine, počinje era “glavne sporedne stvari na svijetu“ kojoj su i Pljevlja i Pljevljaci dali svoj doprinos.
Ubrzo, formiraju se i drugi neformalni klubovi po raznim djelovima grada: “Obilić”, “Karađorđe”, “Urugvaj”, “Đerđelez”, “Pobjeda”, “Jedinstvo”, pa fudbal dobija sve više pristalica.
Igraju se i prve međugradske utakmice sa timovima iz Čajniča, Prijepolja, a u sjećanjima, fotografijama i tadašnjoj štampi, ostale su zapamćene utakmice Pljevljaka sa “Hercegovcem“ iz Nikšića, “Crnogorcem“ sa Cetinja, sarajevskim “Slavijom” i “Slogom“…
Prve igre i klubovi u Pljevljima vezuje se za ime Jovana Joša i Filipa Savovog Đuraškovića, pariškog i praškog đaka, koji su, ako je vjerovati dokumentima, bili predsjednici i kapiteni tih društava.
Loše saobraćajne veze i vjerovatno materijalni uslovi, kako se navodi u “Istoriji Pljevalja”, nisu omogućavali timovima da učestvuju u prvenstvenim takmičenjima. Zato njih nema u hronikama fudbala tog vremena, iako su po aktivnosti i kvalitetu bili jedni od boljih.
Pljevaljski fudbalski timovi su između dva svjetska rata utakmice igrali uglavnom sa sarajevskim klubovima - “Slavijom” i “Slogom”, što je bio svojevrsni događaj za cio grad. Iz tog perioda poznati fudbaleri bili su Uroš Kapetanović-Madžar, Gale Milić, Stjepan Kolarević, Trifun Novaković, Vojo Milićević-Čajkan, Velimir Jakić, Ljubo Bećković, Kićo Novaković, Vojin Popović, Miloje Milinković, Asim Hasanbegović, Atilije Tomašić, Branko Obradović... Kapetanović je, kako se navodi u “Istoriji Pljevalja”, bio najbolji pljevaljski fudbaler između dva svjetska rata. Zbog toga je i dobio nadimak Madžar.
Igrao je za “Breznik” i “Sandžak”.
Kasnije, zbog službe u željeznici, odlazi u Požegu i Užice.
U Beogradu je 1935. navodno bio jedan od najboljih igrača “Železničara”.
Ni ratno vrijeme nije ih spriječilo da odigraju po neku utakmicu, a jedan od mečeva odigrao se 15. avgusta 1943. u Prijepolju.
Poslije Drugog svjetskog rata, osnovan je Fudbalski klub “Jedinstvo”, koji ubrzo mijenja ime u “Jakić“, po prezimenu narodnog heroja Velimira Jakića.
Klub je ostao upamćen po velikom uspjehu - plasmanu u četvrtfinale prvog kupa Jugoslavije 1947. godine, kada je poražen u Sarajevu od istoimenog prvoligaša 3:2.
Tada su prve pljevaljske fudbalske zvijezde postal S. Taušanović, braća Kole, Zdravko i Mile Dragašević, A. Selmanović, M. Aritonović, Š. Hadžihamzić, R. Nuhanović, M. Radičević, braća Dragan i Rastko Milinković, H. Čole, R. Hrastovina, B. Jovašević, V. Kapetanović…
”Breznik” ugašen nakon incidenta sa “Sutjeskom”
Od 1947. “Jakić” se takmičio u republičkoj ligi, a krajem 1949. klub mijenja ime u “Breznik“, koji u republičkoj ligi postiže skromne rezultate. Vrijedna pomena je pobjeda u kupu 1952. godine protiv tadašnjeg drugoligaša Sutjeske u Nikšiću - 4:1.
Zbog incidenta na utakmici protiv Sutjeske u Pljevljima 1954. godine, “Breznik” prestaje sa radom i takmičenjem. Formiraju se radnički tim “Polet“ i “Partizan” koji je okupljao gimnazijalce.
Od njih će 1955. godine biti osnovan tim koji više od šest decenija nosi ime “Rudar”.
U svom prvom nastupu, tim talentovanih gimnazijalaca predvođenih nastavnikom Draganom Ivanovićem-Čiljom osvaja prvo mjesto u titogradskom podsavezu, grupa sjever, i igra sa “Bokeljom” kvalifikacije za ulazak u Zonu.
Bez obzira što u toj utakmici nisu bili pobjednici, ta generacija igrača ostala je u trajnom sjećanju Pljevljaka.
Odlaskom igrača na studije nastaje period stagnacije, sve do 1966. godine kada fudbalski entuzijasta Radomir Matović stvara tim koji pod rukovodstvom trenera Mirka Žderića osvaja prvu titulu prvaka Crne Gore.
Za tim su igrali Z. Čović, M. Backović, M. Perućica, Sl. Bajić, S. Katana, Dr. Kovačević, braća Čakar, K. Zapušek, D. Rašović, R. Dragaš, C. Đorić, H. Ćirlija…
Posle neuspjeha u kvalifikacijama sa skopskim “Rabotničkim” (0:6 i 2:1), tim je napustilo veliki broj igrača, pa tek 1972. “Rudar” pravi svoj prvi veliki takmičarski uspjeh - plasman u Drugu saveznu ligu.
Reorganizacijom takmičenja, Pljevljaci se sele na kraju sezone 1972/73. u republičku ligu, gdje provode gotovo dvije decenije, padajući čak i u najniži rang - Sjevernu regiju.
Preporod pljevaljskog fudbala nastaje u sezoni 1991/92. kada se takmiče u Međurepubličkoj ligi i osvajaju ubjedljivo prvo mjesto i plasman u Drugu saveznu ligu.
Kao trećeplasirani u sezoni 1992/93, “Rudar” je bolji u baražu od bivšeg prvoligaša Prištine (2:3 i 2:0) i postaje član novoformirane Prve “B“ lige. Taj “Rudar-Volvox“ koji je za tri godine prešao tri ranga takmičenja, plasiraće se u proljeće 1994. godine u Prvu saveznu ligu. Još jednom u sezoni 2000/2001. godine, fudbaleri Rudara plasiraju se kao prvaci Druge lige (jug) u Prvu saveznu ligu.
Veliki broj Pljevljaka, igrača Rudara, ušao je u antologiju pljevaljskog fudbala. Reprezentativci Damir Čakar, bivši igrač “Partizana”, i golman Žarko Lučić, bivši igrač “Budućnosti” iz Podgorice, Zoran Vraneš, prvi Pljevljak koji je zaigrao u “Partizanu” i Žarko Dragaš u “Crvenoj zvezdi”. Jovan Joja Damjanović i Drago Kovačević, igrači “Sutjeske” i “Budućnosti”, Dragan Aničić, Blagoje Ostojić, Derviš Hadžiosmanović, Mirso Delić, koji su nastupali za timove Prve lige nekadašnje Jugoslavije…
Bez obzira što nisu došli do velikih timova i fudbalske slave, Pljevljaci sa oduševljenjem pamte svoje nekadašnje idole: Remza Nuhanovića, Miša Radičevića, braću Dragašević, Šućriju Hadžihamzića, Dragana Milinkovića, Miša Aritonovića, Dragana Ivanovića-Čilju, Sadika Katanu, Krsta Sokovića, Slavoljuba Bajića, Iva Ševčenka, Dragana Damjanovića-Vidonju, Hasana Ćirliju, Rasima Čakara, Danila Vukićevića…
“Rudar” je i dalje najtrofeniji u državi. Pljevljaci su osvajači tri nacionalna Kupa - u sezonama 2006/07, 2009/10. i 2010/11. i dvostruki prvaci države - 2009/10. i 2014/15.
Danas se klub nalazi u ozbiljnim finansijskim problemima i na putu je da se iz prve lige preseli u niži rang takmičenja.
Košarku upoznali tek 1948.
Košarka je Pljevljacima, kako je zapisano u “Istoriji Pljevalja”, bila nepoznanica sve do 1948. i 1949. godine.
“Jednog dana dok smo kao i obično igrali fudbal na Trebovini, došao je Vojin Popović i pozvao nas da nam pokaže kako se igra jedna nova igra”, zapisano je u “Istoriji Pljevalja” sjećanje Pljevljaka Joša Radovanovića, jednog od prvih Pljevljaka koji je prihvatio i zavolio “kraljicu igara”.
Prvo igralište nalazilo se na tek napravljenom stadionu na Čitluku...
( Goran Malidžan )